Πόσο εσωτερικό κενό και ποιες συνδέσεις έχουμε σήμερα ; Η έκθεση Ma της Ελένης Κρίκκη απαντά

 

 

Το ma στην Ιαπωνική κουλτούρα είναι η έκφραση του κενού, της παύσης, του ενδιάμεσου διαστήματος. Μια λέξη  μοιάζει ιδιαίτερα φιλοσοφικά φορτισμένη στον Ιαπωνικό Πολιτισμό. Σε επίπεδο χώρου το ma είναι το κενό ανάμεσα σε δυο δέντρα στους κήπους,  για να αναπνέουν και να « συνομιλούν», ενώ ένα αόρατο δίκτυ δημιουργείται αναμεσά τους. Όχι τυχαία η εικαστικός Ελένη Κρίκκη επέλεξε αυτό τον τίτλο για την έκθεσή της σε επιμέλεια του Χριστόφορου Μαρίνου, μια έκθεση που μου δημιούργησε την αίσθηση ότι πρόκειται για  μια εσωτερική Εδέμ, ένα παράδεισο παιδικών αναμνήσεων και ονείρων.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Με μοναδική τρυφερότητα η καλλιτέχνης άγγιξε το ύφασμα για να το μεταμορφώσει σε ένα προσωπικό σύμπαν, με αναφορές στην παράδοση και σεβασμό στην υφαντική τέχνη του τόπου  καταγωγής της, την Θεσσαλία. Όλες οι καταβολές της, ακούσια ή εκούσια, αποτυπώνονται στα έργα της! Με έκαναν να αισθανθώ ότι παρατηρούσα μαρτυρίες ενός γυναικείου κόσμου: Τα προσεκτικά επιλεγμένα χρώματα, τα νήματα, ο συνδυασμός των υφασμάτων και των νημάτων μόνο από ένα γυναικείο μυαλό και  μια γυναικεία αισθητική θα μπορούσαν να συνδιάσουν. Άλλωστε, η επιλογή παρουσίασης –σειρά των έργων- παραπέμπει στην εσωτερικότητα και την βαθιά επιθυμία από την αρχή της έκθεσης, με  προϊδέασαν ως θεατή ότι πρόκειται για μια προσωπική εξομολόγηση.

Το παρελθόν

Με μια κατανυκτικότατα που αποπνέει ο χώρος, πλησίασα τα έργα και ένιωσα ότι  με συνδέουν με κάτι αρχέγονο την Γη, όχι μόνο ως έδαφος αλλά και  την αρχαία θεά που λάτρευαν οι πρώτοι πολιτισμοί. Η συρραφή των υφασμάτων, τα έντονα αιμάτινα κόκκινα και πελαγίσια μπλε χρώματα με έκαναν να σκεφτώ τον κύκλο της ζωής, το νερό της μήτρας και το ζωογόνο αίμα. Η δε παρουσίαση των έργων, σαν ιερά κειμήλια- ιδιαίτερα τα μπαούλα- με έφεραν  εικόνες  στο μυαλό των γυναικών παλαιότερων κοινωνιών που μέσα από την υφαντική ανέστηναν τις οικογένειές τους. Άλλα έργα της, όπως τα «Πρόσωπα», έργο με βάση έναν παλιό καθρέφτη,  καθώς και το «Προγονικό», με έκαναν να νιώσω ότι βρίσκομαι σε σκηνικά θεατρικής μεταφοράς έργων του Λόρκα. Θαύμασα τους κόμπους της που μεταμορφώνονται μέσα σε άδεια κουτιά σε άβακες  (εργο «Άθροισμα») αλλά και χάρτες, δίνουν «Συντεταγμένες» για την περιπλάνηση στη ζωή.

Θαύμμασα και εκείνα τα έργα που παραπέμπουν στα εργόχειρα των γιαγιάδων που έχουν την μυρωδιά του χρόνου και λειτουργούν σημάδια μιας αλησμόνητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Ξυπνούν προσωπικές μνήμες πατρογονικών σπιτιών αλλά και συλλογικές μνήμες από την Υφαντουργική Τέχνη που για τους σύγχρονους αποτελούν ίχνη της Λαογραφίας και αποδείξεις  των επιτευγμάτων περασμένων γενεών.

Όμως η Υφαντουργική Τέχνη στα χέρια της Κρίκκη, νιώθω ότι αποτελεί σύμβολο μιας δύναμης αρχέγονης των γυναικών, μιας παράδοσης που κρατά από την Αίγυπτο, πέρασε Μεσοποταμία , από τότε που ο άνθρωπος άφησε  την προβιά του ζώου και κομμάτι- κομμάτι έφτιαξε το ύφασμα. Τα δε έργα της Κρίκκη έχουν κάτι αυθεντικό από Ελληνική παράδοση, ίσως είναι το μπλε που θυμίζει τις τοιχογραφίες από το Ακρωτήρι της Θήρας και άλλοτε με το πορφυρό που νιώθω ότι βγήκε από Μινωικό παλάτι. Παρατηρώντας τα έργα της αναλογίζομαι,  ότι κάπου μέσα της είχε τις ομηρικές αφηγήσεις για την Πηνελόπη που ξεγελούσε τους μνηστήρες υφαίνοντας και διαλύοντας το τεχνούργημά της, μια τέχνη  που σύμφωνα με τον Όμηρο της δίδαξε η Θεά Αθηνά!

Γιατί το ma;

 Ποσά σύμβολα και νοήματα πυκνά; Τα έργα μεγάλων διαστάσεων,με παράλληλα  τετραγωνισμένα κομμάτια υφάσματος μου θυμίζουν μεγάλα παζλ που δείχνουν χάρτες και άλλοτε σύμβολα που μπορούν να ταυτιστούν με τα βιώματα κάθε θεατή. Αλλού διακρίνω μεταφυσικές αγωνίες όπως στις «Αναχωρήσεις»  και στα «Λόγια της σιωπής». Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι η Ελένη Κρίκκη  που σπούδασε αρχιτεκτονική, επέλεξε το ma, γιατί αυτό μας λείπει σήμερα που ζούμε μέσα στη μοναξιά σε μια πυκνοδομημένη πόλη και σε μια κοινωνία που βιώνει τον απόλυτο βομβαρδισμό υπερπληροφόρησης, αλλά χάσκει μετέωρη μέσα στα υποτιθέμενα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.  Ίσως χρειαζόμαστε το ma για να επαναπροσδιορίσουμε το κενό και τις συνδέσεις μας σωματικά και πνευματικά. Προς το παρόν αυτή την αναγκαία ψυχική ανάταση μόνο η Τέχνη σαν αυτής της Ελένης Κρίκκη, μας την προσφέρει.

 

Έως  16 Φεβρουαρίου 2025
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Παρασκευή 11:00-19:00, Σάββατο-Κυριακή 10:00-15:00, Δευτέρα κλειστά

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα Δήμου Αθηναίων (Αίθουσα 1ου ορόφου)
Ηρακλειδών 66 & Θεσσαλονίκης, Θησείο (Μετρό: Κεραμεικός)