Σκιές στην Άμμο της Ιορδανίας: Η αρχαιολογία ως αντίσταση στη λήθη της Εποχής του Χαλκού

 

Στην καρδιά της στέπας της Κεντρικής Ασίας, εκεί όπου ο άνεμος ψιθυρίζει αρχαίες λέξεις μέσα από τις ρωγμές της γης, η σιωπή διακόπτεται από τον ήχο μιας μικρής σκαπάνης που αγγίζει αιώνες λησμονημένους. Κάτω από στρώματα χώματος και πυρακτωμένης πέτρας, αναδύεται όχι απλώς η ύλη, αλλά η μνήμη. Χρυσά δαχτυλίδια, κεραμικά αγγεία και μικροσκοπικά εργαλεία της καθημερινότητας ανασαίνουν και πάλι, φέρνοντας μαζί τους ψήγματα από έναν πολιτισμό που αρνείται να σβήσει.

Η αρχαιολογία δεν είναι απλώς επιστήμη. Είναι η ποίηση του χρόνου, η πράξη της ακρόασης εκείνων που δεν μπορούν πια να μιλήσουν. Και σε έναν κόσμο που κινδυνεύει να ξεχάσει την ιστορική του ταυτότητα, το έργο νέων επιστημόνων όπως η Margaret Chaney  που επιμελείται έκθεση για την Εποχή του Χαλκού στην Ιορδανία. Με επιμέλεια και πάθος, χτίζει γέφυρες ανάμεσα στο τότε και το τώρα — ανάμεσα στον Τουλεϊλάτ αλ-Γκασούλ, τις πεδιάδες της Δακίας.

Η Margaret Chaney, φοιτήτρια Κλασικών Σπουδών και Αρχαιολογίας , αφιέρωσε το ακαδημαϊκό έτος 2024–25 στη συν-επιμέλεια της έκθεσης A Glimpse Into Ghassul, σε συνεργασία με την καθηγήτρια Caroline Sauvage και συμφοιτητές της. Η έκθεση παρουσιάζει αντικείμενα από το Tuleilat el-Ghassul, αρχαιολογικό χώρο κοντά στη Νεκρά Θάλασσα στη σημερινή Ιορδανία.

Μια ανθηρή εποχή

 Τα ευρήματα χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού (4500–3500 π.Χ.), περίοδο βαθιάς κοινωνικής και τεχνολογικής αλλαγής: Ενοποίηση θρησκευτικών ναών στις οικιστικές ζώνες, τα πρώτα τοιχογραφικά έργα θρησκευτικού χαρακτήρα, εκτεταμένη χρήση χαλκού στη μεταλλουργία και καινοτομίες όπως  είναι ειδικευμένα κεραμικά και η "επανάσταση των δευτερογενών προϊόντων", που οι άνθρωποι άρχισαν να συλλέγουν γάλα και μαλλί από ζώα.

Πως ήρθαν στο φως

 Τα εκθέματα προέρχονται από ανασκαφές του Père Alexis Mallon, Ιησουίτη ιερέα και αρχαιολόγου, μεταξύ 1929 και 1934. Αρχικά πίστευε πως είχε ανακαλύψει τη βιβλική Γόμορρα, αλλά τελικά έφερε στο φως έναν ανεξερεύνητο πολιτισμό. Παράλληλα με την έκθεση, η καθηγήτρια Sauvage και ο καθηγητής Josef Mario Briffa SJ ηγούνται διεθνούς ερευνητικού προγράμματος για τη δημοσίευση των ευρημάτων με χρηματοδότηση από το ίδρυμα White-Levy. Το έργο αποσκοπεί στην παγκόσμια προσβασιμότητα των ευρημάτων και στην ενίσχυση Ιορδανών μελετητών ώστε να ερευνήσουν και να δημοσιεύσουν την πολιτιστική τους κληρονομιά.

 Θεματικές ενότητες

Η έκθεση εξερευνά θεματικά πεδία όπως:Καθημερινή ζωή, παραγωγή υφασμάτων, εμπόριο και κοινωνική προβολή, κατασκευή κεραμικών και λατρευτικές ταφικές πρακτικές. Ειδική εντύπωση προκάλεσε ένα κορνέτο (κυπέλλου χωρίς βάση) που πιθανόν χρησιμοποιούνταν σε τελετουργίες και πομπές. Μερικά εντοπίστηκαν με ίχνη κεριού, υποδεικνύοντας διπλή χρήση ως δαδιά. Στην πρεμιέρα της έκθεσης, σερβιρίστηκε Ιησουιτικό κρασί από τον Λίβανο σε παρόμοια ποτήρια, τιμητική αναφορά στον Mallon.