Μια selfie. Ένα δευτερόλεπτο. Μια ανεπανόρθωτη ζημιά. Στην Πινακοθήκη Ουφίτσι της Φλωρεντίας, ένας τουρίστας προσπάθησε να μιμηθεί τη στάση ενός πορτρέτου του 17ου αιώνα για να βγάλει φωτογραφία. Παραπάτησε, πιάστηκε από τον πίνακα για να μη πέσει και... έσκισε τον καμβά. Ένα έργο τέχνης αιώνων, θυσία στο βωμό της εικόνας.
Αυτό δεν είναι μεμονωμένο περιστατικό. Στο Λος Άντζελες, μία γυναίκα που προσπαθούσε να βγάλει selfie έχασε την ισορροπία της σε έκθεση τέχνης, προκαλώντας ζημιές αξίας $200.000, ενώ τρία γλυπτά υπέστησαν μόνιμες φθορές. Τόσο εύθραυστη είναι η τέχνη, τόσο απρόσεκτη η σχέση μας με αυτήν.
Τσουνάμι από ζημιές επισκεπτών!
Σύμφωνα με αναφορές από ειδικούς ασφαλιστές έργων τέχνης, σχεδόν το 50% των ζημιών σε μουσεία οφείλεται σε ατυχήματα από επισκέπτες που βγάζουν selfies. Το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί ως «πανδημία των selfies». Από το Λος Άντζελες μέχρι το Λονδίνο, πίνακες, γλυπτά και εγκαταστάσεις καταστρέφονται επειδή κάποιος ήθελε απλώς να “ανεβάσει κάτι ωραίο”.
Ζούμε σε μια εποχή όπου η εικόνα μας στα social media έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από την πραγματική εμπειρία. Δεν βλέπουμε την τέχνη∙ τη χρησιμοποιούμε ως φόντο. Δεν τη σεβόμαστε∙ την καταναλώνουμε. Και κάπου εκεί, χάνεται το μέτρο. Η ανάγκη για likes και προβολή μάς κάνει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ανεπανάληπτα τεκμήρια πολιτισμού.
Αλλά δεν φταίμε μόνο εμείς. Πολλά μουσεία εξακολουθούν να εκθέτουν έργα χωρίς επαρκή προστασία. Πώς είναι δυνατόν, στον 21ο αιώνα, να μπορεί κάποιος να πλησιάσει τόσο κοντά σε έναν πίνακα του 1600 χωρίς γυαλί, χωρίς απόσταση ασφαλείας, χωρίς επιτήρηση;
Τραυματισμένα έργα Τέχνης
Ενδεικτικό είναι ότι πριν λίγες ημέρες στη Σιάν της Κίνας, ένας τουρίστας εισέβαλε απροειδοποίητα στον χώρο με τις φιγούρες από τερακότα ηλικίας άνω των 2.000 ετών, προκαλώντας φθορές σε δύο από αυτές. Οι φιγούρες αυτές, μοναδικά πολιτιστικά τεκμήρια που δημιουργήθηκαν για να συνοδεύουν τον πρώτο αυτοκράτορα της Κίνας, κατασκευάστηκαν με κόπο από εκατοντάδες χιλιάδες εργάτες και αποτελούν Παγκόσμια Κληρονομιά της UNESCO. Κι όμως, ένα στιγμιαίο ξέσπασμα ήταν αρκετό για να απειλήσει αυτό που επιβίωσε αιώνες.
Σε ένα ακόμη περιστατικό, ένας άνδρας κάθισε σε καρέκλα διακοσμημένη με κρυστάλλους Swarovski για να βγάλει φωτογραφίες, πριν τη σπάσει και φύγει από το μουσείο στην Ιταλία.Το περιστατικό συνέβη τον Απρίλιο στο μουσείο Palazzo Maffei στη Βερόνα της Ιταλίας. Το έργο τέχνης ήταν δημιουργία του καλλιτέχνη Nicola Bolla: μια καρέκλα από μηχανικά κομμένο γυαλί, διακοσμημένη με κρυστάλλους Swarovski. Ονομάζεται και «καρέκλα Van Gogh», καθώς αποτελεί φόρο τιμής στον πίνακα του Βίνσεντ βαν Γκογκ από το 1888 που απεικονίζει μια απλή καρέκλα.
Το υλικό από τις κάμερες ασφαλείας δείχνει ένα ζευγάρι, έναν άνδρα και μια γυναίκα, στον χώρο στον οποίο η καρέκλα ήταν τοποθετημένη πάνω σε βάθρο. Αρχικά, η γυναίκα προσποιήθηκε ότι κάθεται στην καρέκλα ενώ ο άνδρας τραβούσε φωτογραφίες. Στη συνέχεια, ο άνδρας κάθισε πραγματικά πάνω της, με αποτέλεσμα η καρέκλα να υποχωρήσει και να σπάσει. Μετά από μια στιγμή αμηχανίας, το ζευγάρι αποχώρησε από την αίθουσα.
Με σεβασμό έναντι στη Τέχνη
Η ευθύνη είναι συλλογική. Εμείς πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με την εικόνα. Να θυμηθούμε ότι η Τέχνη δεν είναι σκηνικό για το προφίλ μας. Είναι παράθυρο σε άλλες εποχές, άλλες ψυχές, άλλες αλήθειες. Και τα μουσεία πρέπει να επανεξετάσουν τα μέτρα προστασίας τους. Γιατί η επαφή με την τέχνη είναι ιερή, αλλά δεν πρέπει να είναι επικίνδυνη.
Ίσως τελικά, το πραγματικό φίλτρο που χρειαζόμαστε δεν είναι το Valencia ή το Clarendon. Είναι το φίλτρο του σεβασμού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου