Ποιος είναι ο εθνικός ζωγράφος της Πολωνίας;

Εθνικός ζωγράφος της Πολωνίας και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της πολωνικής ιστορικής ζωγραφικής είναι ο Γιαν Ματέικο (Jan Matejko, 1838 – 1893), που υπήρξε, από το 1873, Διευθυντής της Σχολής Καλών Τεχνών στη πόλη Κρακοβία. 

Ο Γιαν Ματέικο γεννήθηκε στις 24 Ιουνίου 1838 στην Κρακοβία, από πατέρα μουσικοδιδάσκαλο και σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Κρακοβίας από το 1852 μέχρι το 1858. Τελειοποίησε περαιτέρω τις σπουδές του στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, στη Γερμανία, υπό τον καθηγητή της ακαδημίας και ιστορικό ζωγράφο Χέρμαν Άνσυτς (Hermann Anschuetz, 1802 – 1880).

Ο Ματέικο έγινε ευρύτερα γνωστός εκθέτοντας, το 1861, το έργο του "Η δηλητηρίαση της Βασίλισσας Μπόνα" (1859). Το θέμα είναι παρμένο από την μεσαιωνική ιστορία της Πολωνίας και τη δηλητηρίαση της Μπόνα Σφόρτσα, Μεγάλης Δούκισσας της Λιθουανίας και Βασίλισσας της Πολωνίας.

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Εξαιρετικό έργο του Ματέικο είναι επίσης «Η μάχη του Γκρούνβαλντ» (1878) δες αριστερά, ένα αριστούργημα της πολωνικής τέχνης στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, που απεικονίζει τη στρατιωτική νίκη του πολωνικού και λιθουανικού στρατού επί των Ιπποτών του γερμανικού Τευτονικού Τάγματος στις 15 Ιουλίου του 1410. Ο εν λόγω πίνακας, που εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας, απεικονίζει το σημαντικότερο ιστορικό γεγονός στη Γηραιά Ήπειρο, μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.

Άλλα πατριωτικά έργα του Ματέικο, που εκτίθενται στο Βασιλικό Ανάκτορο της Βαρσοβίας, είναι «Ο Στέφαν Μπάτορυ στην πολιορκία της Πσκοφ» (1872) και «Το Σύνταγμα της 3ης Μαΐου 1791» (1891)-δες φωρο δεξιά, έργο που παρουσιάζει την ανακήρυξη του πολωνικού Συντάγματος, του πρώτου σε όλη την Ευρώπη.

Αξιόλογα είναι και τα έργα του: «Ο Κοπέρνικος σε συνομιλία του με το Θεό» (1872, Collegium Novum του Γιαγκελονείου Πανεπιστημίου της Κρακοβίας), «Η Καμπάνα του Σιγισμούνδου» (1874, Εθνικό Μουσείο Βαρσοβίας) και «Ο Γιαν Γ΄ Σομπιέσκι στη μάχη της Βιέννης» (1883, Μουσεία Βατικανού). Ο τελευταίος πίνακας απεικονίζει τη νίκη του Πολωνού βασιλιά Γιαν Σομπιέσκι εναντίον των Οθωμανών Τούρκων, κατά την τουρκική πολιορκία της αυστριακής πρωτεύουσας, το 1683. 

Άλλα αριστουργήματα του Ματέικο είναι οι πίνακες «Ο Ταντέους Κοστσιούσκο στη μάχη του Ρακλάβιτσε» (1888, Εθνικό Μουσείο Κρακοβίας), "Ο εκχριστιανισμός της Πολωνίας" (1889) και «Η Ένωση της Λούμπλιν» (1892, Οικία Γιαν Ματέικο στην Κρακοβία). 

Αξίζει να σημειωθεί ότι κοντά στον Ματέικο μαθήτευσαν πολλοί γνωστοί ζωγράφοι, μεταξύ των οποίων και ο διάσημος Πολωνός ζωγράφος Στανισλάβ Βισπιάνσκι (Stanisław Wyspiański, 1869 – 1907). O Ματέικο πέθανε στην Κρακοβία το 1893, σε ηλικία 55 ετών.

Στη σύγχρονη εποχή, μια περίτεχνη μπρούτζινη προτομή του Γιαν Ματέικο κοσμεί το Μέγαρο Τεχνών (πολωνικά: Pałac Sztuki) στη Κρακοβία. Το Μέγαρο Τεχνών είναι ένα εντυπωσιακό κτήριο με Αρ Νουβό διακοσμήσεις και αρχιτεκτονικές αναφορές στους αρχαίους ελληνικούς ναούς! 

Πηγές 

https://culture.pl/en/artist/jan-matejko

https://www.jan-matejko.org/

«100 Ομορφότερα Μουσεία του Κόσμου» (Εθνικό Μουσείο της Βαρσοβίας), Ελληνική Έκδοση, Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Αθήνα, 2007.

Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Ματέικο, Γιαν», τόμος 41, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.