Το νανοϋλικό της NASA μεταμορφώθηκε σε αερο-γλυπτά στον Πύργου Crispi (Γλέζου)

Χρυσά κλουβιά ιριδίζουν στο φως, πολύτιμα εκθέματα έχουν «εγκλωβιστεί» εντός τους… Μικρά γλυπτά, κυκλαδικά ειδώλια που έχουν αποδοθεί στις δυο διαστάσεις και με ιδιαίτερη ελαφρότητα φέρνουν μηνύματα από την αρχαιότητα… Απορροφημένη παρατηρώ το ειδώλιο να περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του, ενώ το κλουβί του κρέμεται πάνω από ένα βαθύ πηγάδι,  και σκέφτομαι ότι με μια λάθος κίνηση θα βρεθεί στην άβυσσο.

Καθώς στέκομαι στο κέντρο του δεύτερου δωματίου του Πύργου Crispi- Γλέζου, αναλογίζομαι σε πόσο βάθος ο καλλιτέχνης, ακαδημαϊκός και ερευνητής  δρ. Ιωάννης Μιχαλούδης έχει συλλάβει  την έννοια των αρχαίων κειμηλίων «κλεισμένων» σε μουσειακές βιτρίνες, της προστασίας και της περιχαράκωσής τους και πόσο ευφάνταστα το έχει αποδώσει στην έκθεση «(l)imited soul»  στο πλαίσιο της δράσης-έκθεσης  «Κυκλαδικά Στιγμιότυπα».

της Μαρίας Αλιμπέρτη 

Σ’ ένα διάλογο με το παρελθόν τα έργα σύγχρονης Τέχνης με γενετικό αποτύπωμα της αρχαιότητας φέρνουν έναν φρέσκο προβληματισμό για την προσέγγιση του χθες. Είναι αυτή η αίσθηση του εκκρεμούς που δημιουργούν τα κρεμασμένα κλουβιά από το ξύλινο ταβάνι του πύργου που σήμερα λειτουργεί ως Βυζαντινό Μουσείο. Η σκέψη μου κατευθύνεται στην εύθραυστη ερμηνεία του παρελθόντος, τη μετουσίωσή του που μας προσφέρει την σταθερότητα για να πορευθούμε στο σήμερα και να χαράξουμε το αύριο.

Η συνύπαρξη αφενός με τα βυζαντινά σπαράγματα ναών και αφετέρου με τα πιθάρια και τις υδρίες που ανασύρθηκαν από την θάλασσα, μου δημιουργεί την αίσθηση ότι βρίσκομαι στην κοιλιά ενός ξύλινου σκάφους-χρονοκάψουλας που ταξιδεύει στο χρόνο, τον συμπυκνώνει και τον ανανεώνει.

Τόσο τα εκθέματα από βυζαντινά και μεταβυζαντινά μνημεία- αποτοιχισμένες τοιχογραφίες από σημαντικά βυζαντινά μνημεία της Νάξου, μια εντυπωσιακή φορητή εικόνα της Παναγίας, αλλά και η αποτοιχισμένη τοιχογραφία της Παναγίας της Πρωτόθρονης καθώς και ζωγραφικά έργα από την Πάρο, όσο και ο ίδιος ο χώρος του πύργους ως μνημείο συνιστούν μια μήτρα πολιτιστικής ζύμωσης, η οποία με την πινελιά του κ. Μιχαλούδη αποκτά μια νέα ματιά, μια αναφορά στο σήμερα.

Ως πρωτοπόρους της διεπιστημονικής κατεύθυνσης «Τέχνη και Επιστήμη», ο καλλιτέχνης αξιοποιεί το νανοϋλικό της NASA silica aerogel (αερογέλη του πυριτίου) για να δημιουργήσει «αερο-γλυπτά»,  που μεταφορικά έχουν χάσει την βαρύτητά τους αλλά και ουσιαστικά καθώς το υλικό αποτελείται μόνο κατά 1% από ύλη. Στους επισκέπτες  δίνονται ατομικοί φακοί που θα τους επιτρέπουν να φωτίζουν τους 33 κλωβούς με τα μικρογλυπτά δημιουργώντας σκιάσεις πάνω στους τοίχους του μνημείου και ουσιαστικά προβάλλοντας τις κυκλαδικές μορφές στο χώρο, έναν ποιητικό χώρο όπου  σύμφωνα με τον Karl Jung  «ο καθένας μεταφέρει την σκιά του».

Υπενθυμίζεται ότι η έκθεση «Κυκλαδικά Στιγμιότυπα» που παρουσιάστηκε με μεγάλη επιτυχία τον χειμώνα στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο ξεδιπλώνεται κατά τη θερινή περίοδο, ανανεωμένη και εμπλουτισμένη, σε τρία νησιά των Κυκλάδων και σε τρία εμβληματικά Μουσεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, στα Αρχαιολογικά Μουσεία Δήλου και Θήρας καθώς και στον Πύργο Crispi (Γλέζου) στη Χώρα Νάξου.
Η εικαστική εγκατάσταση του Μιχαλούδη δεν θα είχε υλοποιηθεί χωρίς τη σημαντική χορηγία του Πανεπιστημίου Charles Darwin της Αυστραλίας, όπου και διδάσκει.

Έως 30 Σεπτεμβρίου.

Θα ακολουθήσεις την Αγία Οικογένεια στην Αίγυπτο; Αρχαιολογικοί χώροι της διαδρομής στη λίστα της UNESCO

Θρησκευτικά ή οικονομικά τα κίνητρα, το γεγονός είναι ένα : Τη «Φυγήν εις Αίγυπτον» της Αγίας Οικογένειας, που έγινε με τη γέννηση του Θείου Βρέφους και την απειλή από τον Ηρώδη -αναγκάζοντας τον Ιωσήφ, την Παρθένο Μαρία και τον μικρό Ιησού- να περάσουν τρία χρόνια στη Χώρα του Νείλου, θέλει να εντάξει στους επίσημους καταλόγους της UNESCO, το υπουργείο Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου.

Η πρόθεση υπήρχε μετά τη τελευταία επίσκεψη του πάπα στην Αίγυπτο τον Απρίλιο του 2017, όταν ήδη πολλά μνημεία άρχισαν να συντηρούνται και να αναδεικνύονται. Βέβαια, το εγχείρημα προχώρησε από τις αρχές της Αιγύπτου παρά την μουλσουμανική πλειονότητα των πολιτών της,  σε συνεργασία με την Εκκλησία των Κοπτών,  φυσικά με το σκεπτικό των οικονομικών πλεονεκτημάτων για το τόπο μετά την ανάδειξή του σε νέο προσκυνηματικό προορισμό των Χριστιανών.

του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Σε περίπτωση που γίνει δεκτό το αίτημα της Αιγύπτου, τότε θα ενταχθούν 25 σημεία, αρχαιολογικοί χώροι και εκκλησίες στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς του ΟΗΕ για τον Εκπαιδευτικό, Επιστημονικό και Πολιτιστικό Οργανισμό της UNESCO.

Μεταξύ αυτών θα είναι η εκκλησία στι Grotto στο παλιό Κάιρο , η εκκλησία της Παναγίας στο Maadi, τρία μοναστήρια στι Wadi ElNatrun, το μοναστήρι  Minya και δυο ακόμη που βρίσκονται στη μεσαιωνική Αίγυπτο, άλλες κόπτικες εκκλησίες, μοναστήρια, βουνά και λόφους κ.ά..

Σύμφωνα με τον υπουργό Αρχαιοτήτων, Χάλιντ Ελ Ανάνι, μιλώντας σε συνεδρίαση της Επιτροπής Τουρισμού και Πολιτικής Αεροπορίας του Αιγυπτιακού Κοινοβουλίου, ήδη δημιουργήθηκε μια επιτροπή για να προσθέσει 25 αρχαιολογικούς χώρους και εκκλησίες, που είναι μέρος του ταξιδιού της Αγίας Οικογένειας, στη λίστα της UNESCO.

Με στόχο την αναβάθμιση και αναζωογόνηση του τουρισμού της Χώρας του Νείλου και την ανάδειξή του σε παγκόσμιο θρησκευτικό πόλο, σύμφωνα με τις αρχές της Αιγύπτου, ήδη έχουν ληφθεί μέτρα για την ασφάλεια του κοινού που θα επισκεφθεί τους εν λόγω χώρους. Όλος ο σχεδιασμός προχώρησε κατόπιν συνεννόησης με τον πάπα καθώς αναμένεται ότι πλήθος καθολικών πιστών θα συρρεύσει στην Αίγυπτο. Μάλιστα προτείνεται από αρχαιολόγους και ιστορικούς στους επισκέπτες να κάνουν στάσεις εκεί που η Αγία Οικογένεια στάθηκε για να ξεκουραστεί από την μεγάλη δραπέτευση της Αγλιας Οικογένειας.

Σημειώνεται ότι κατά τη διάρκεια των τριών ετών όπου η Αγία Οικογένεια έζησε στη Χώρα του Νείλου, πέρασε και από τον χώρο όπου τώρα είναι κτισμένο το επιβλητικό ελληνορθόδοξο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Κάιρο, μονή που θεωρείται ως η Ροτόντα της Ανατολής.

Οι Κυκλάδες σαν στίχοι του Ελύτη στα έργα της Αγγελικής Σταυριανού

Μνημεία, κυκλαδικά τοπία και έμβια όντα… σαν περιηγητής του άλλοτε με τον χρωστήρα της απαθανατίζει την Πορτάρα της Νάξου, τους περιστερώνες της Τήνου, τους ανεμόμυλους στους Τρίποδες, τις εκκλησίες της Πάρου, τοπία της Σαντορίνης με την Κλαντέρα και τον πελεκάνο της Μυκόνου να ποζάρει μπροστά στη Βενετία...
Τα έργα της Αγγελικής Σταυριανού μου θύμισαν τους στίχους του Οδυσσέα Ελύτη: 

"Άφησα την καρδιά μου χάμω

σαν το κοχύλι μες στην άμμο.

Πέρασαν όλες οι κοπέλες

με τα μαγιό και τις ομπρέλες.

Ύστερα πέρασαν οι φίλοι

κανείς δε βρήκε το κοχύλι.

Χρόνους και χρόνους κολυμπάω

πού να ’ν η αγάπη για να πάω.

Έφαγε η θάλασσα το βράχο

κι έμεινε το νησί μονάχο".

Ιχνηλατώντας τα πολιτιστικά στίγματα των Κυκλάδων, άλλοτε με αφαιρετική ματιά, κι άλλοτε με ρεαλιστική διάθεση, η Αγγελική Σταυριανού μας οδηγεί σε ακτές, παρατηρώντας τους γλάρους να πλησιάζουν και η σκέψη μας να "φτερουγίζει" μαζί τους πάνω από τα γαλανά νερά του Αιγαίου.

Η καλλιτέχνης, Αγγελική Σταυριανού, με την έκθεση ζωγραφικής της στο δημαρχείο της Νάξου, σαν να μας ψιθυρίζει θυμόσοφα τα γραφόμενα του Ν.Καζατζάκη  «… αν ο παράδεισος ήταν στη γη, θα ήταν στη Νάξο.»

Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Τα έργα ακτινοβολούν το βελούδινο φως των Κυκλάδων, καθώς εκείνη το συλλαμβάνει μοναδικά μέσα από την παλέτα της, ως άνθρωπος που ξέρει να το εκτιμά. Μέσα από τις επιλογές των ωρών της ημέρας που απεικονίζει στον καμβά διακρίνεται η έμπειρη ματιά της, καθώς η καλλιτέχνης που γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθηνα, αλλά ζει στο όμορφο νησί της Νάξου, τόπο της γιαγιάς της, καταδεικνύει ότι εκτιμά το φως των νησιών. 

Εκείνη την ανακαλύπτει εκ νέου μέσα από εξορμήσεις στην φύση, διασχίζοντας μονοπάτια και  την μοιράζεται μαζί μας, χαρίζοντάς μας μια άλλη εικόνα του νησιού.

Πηγή έμπνευσής της δεν είναι άλλη  από την  φύση που την περιβάλλει, την  ζωή στο νησί  και τα ερεθίσματα που της γεννά η θάλασσα, όπως οι υπέροχες αντανακλάσεις των ψαρόβαρκων στα γαλανά νερά. 

Εκτός από τοπία, ζωγραφίζει προσωπογραφίες- ξεχωρίζει το πορτραίτο του Μανώλη Γλέζου, του Μίκη Θεοδωράκη, της Μελίνας Μερκούρη-  αλλά και συναισθήματα όπως είναι η Μελαγχολία, η Ευεξία κ.ά.. Και φυσικά δεν μπορεί να μην αποτυπώσει τους πιστούς φίλους του ανθρώπου, τους σκύλους που με νάζι και σκέρτσο αντικατοπτρίζονται στον καμβά.

Σαν να ξεφυλλίζει έναν ταξιδιωτικό οδηγό με εικόνες υψηλής ανάλυσης και αισθητικής ο επισκέπτης της έκθεσης  ανακαλύπτει την ομορφιά ενός χειμωνιάτικου απογεύματος στη Γρόττα, τις  διαφορετικές οπτικές-πλευρές του Κάστρου, το πέρασμα στα Παλάτια, την παραλία της Χώρας.  

Με ακρυλικά χρώματα, χρωματιστά μολύβια και μια μεγάλη δόση λυρισμού περιγράφει μια εικόνα της Ελλάδας όπως ονειρεύεται να τη δει κάθε επισκέπτης τους καλοκαιριού, σαν άλλος εραστής –κατακτητής της φυσικής ομορφιά της.

Έως 24 Ιουλίου.

Mπορεί η Tέχνη να συμβαδίσει με την πίστη; Επισκεφτείτε το Bυζαντινό Mουσείο και θα το διαπιστώσετε!

Εδώ και πολλούς αιώνες, η Ανάσταση του Ιησού Χριστού, έχει αποτυπωθεί από αναρίθμητους αγιογράφους και ζωγράφους, οι οποίοι με τα έργα τους ζωντανεύουν μπροστά στα μάτια μας το πιο σπουδαίο γεγονός στην ιστορία της ανθρωπότητας. Έτσι λοιπόν κι’ εγώ ένιωσα το θρησκευτικό συναίσθημα να με κατακλύζει όταν αντίκρισα, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, την έκθεση "Η Ανάσταση του Ιησού", με συνολικά 63 ζωγραφικούς πίνακες.   

Έως την Κυριακή 22 Ιουλίου, το μουσείο φιλοξενεί πίνακες που απεικονίζουν την Ανάσταση του Θεανθρώπου μέσα από διαφορετικές τεχνοτροπίες, χρώματα και από διαφορετικές χώρες, έχοντας όμως ένα κοινό σημείο: την βαθιά πίστη των ζωγράφων στον Σωτήρα Χριστό, που φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από τα συγκλονιστικά και μνημειώδη έργα τους.

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

 Βλέποντας αυτούς τους πίνακες, ένιωσα πραγματικά να είμαι μέσα σε μια όαση πνευματικότητας και πίστης στον Κύριο Ιησού Χριστό, μέσα στην έρημο της απρόσωπης και πνιγηρής τσιμεντούπολης. Παράλληλα, συνειδητοποίησα ότι η χριστιανική πίστη μπορεί να συμβαδίσει με την ζωγραφική και να αναδειχθεί από αυτή την υψηλή τέχνη.  

Μέσα από τους πίνακες διαφαίνεται ο πόθος, η χαρά και η λαμπρότητα με την οποία εκατομμύρια Χριστιανοί σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν, κάθε Πάσχα, την Ανάσταση του Χριστού, αυτό το θεμελιώδες γεγονός της χριστιανικής πίστης και ζωής.

Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε η απεικόνιση της Ανάστασης από Ρώσους και Αιγυπτίους ζωγράφους, αλλά και από Έλληνες και Ελληνίδες δημιουργούς, έντονα επηρεασμένους από την βυζαντινή ορθόδοξη τεχνοτροπία.   

Ξεχωριστές είναι επίσης οι ζωγραφικές αναπαραστάσεις της Ανάστασης από δημιουργούς σε Σερβία, Κύπρο, Βουλγαρία, Αρμενία, Ουκρανία, Ρουμανία, Γεωργία, ΠΓΔΜ, Λετονία, Πολωνία, ακόμα και από τις ΗΠΑ, την Γαλλία και την Αυστραλία! 

Τα 63 έργα παρουσιάζονται στο πλαίσιο του ετήσιου διαγωνισμού αγιογραφίας που διοργάνωσε η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας (Δ.Σ.Ο.), ενώ οι πίνακες επιλέχθηκαν από διεθνή επιτροπή ειδικών του εν λόγω διαγωνισμού. 

Στον διαγωνισμό αναζητήθηκαν και αναδείχθηκαν νέες εικαστικές εκφράσεις και αποτυπώσεις του θέματος της Ανάστασης του Χριστού στην χριστιανική Ανατολή, εκφράσεις που είναι όμως βασισμένες στους καθιερωμένους τύπους της αξεπέραστης βυζαντινής εικονογραφίας. 

Δεν είναι τυχαίο ότι η εικαστική απεικόνιση του κοσμοϊστορικού γεγονότος της Ανάστασης κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στην ιστορία της χριστιανικής εικονογραφικής τέχνης. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας, που συμπληρώνει φέτος 25 χρόνια από την ίδρυσή της, είναι οργάνωση στην οποία συμμετέχουν επίσημες κοινοβουλευτικές αντιπροσωπείες 25 χωρών, καθώς επίσης και πέντε ομάδες βουλευτών από άλλα κοινοβούλια. 

Με την δράση της και τις πρωτοβουλίες της, η Συνέλευση συμβάλλει στη διαμόρφωση του σύγχρονου γίγνεσθαι μέσα από την εμπειρία της Χριστιανικής και δη της Ορθόδοξης παράδοσης. 

Εν κατακλείδι, όλοι οι ζωγράφοι που παρουσιάζουν τα έργα τους στην έκθεση αποτυπώνουν την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση χωρίς να αποκλίνουν καθόλου από το δογματικό πλαίσιο της χριστιανικής εικονογραφίας, όπως αυτό καθορίστηκε από την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο.  

Ποιος χαρτογράφησε πρώτος τα ελληνικά νησιά;

Επισκεπτόμενος κάποιο νησί το καλοκαίρι, ο χάρτης είναι ένα απαραίτητο εργαλείο που θα με κάνει να ανακαλύψω τις ομορφιές και τα αξιοθέατα του τόπου. Οι πολλοί και ποικιλόμορφοι χάρτες μ' έκαναν να ερευνήσω τις απαρχές της χαρτογράφησης των ελληνικών νησιών και ανακάλυψα ότι αυτή η διαδικασία ξεκινά πολλούς αιώνες πριν! Τα πανέμορφα νησιά μας αποτυπώθηκαν για πρώτη φορά σε χάρτες χάρη στην εργασία του πρωτοπόρου Ιταλού γεωγράφου Cristoforo Buondelmonti (Κριστοφόρο Μπουοντελμόντι, 1386 - 1430), ο οποίος ήταν καλόγερος στην Φλωρεντία. 

Ο Buondelmonti μαθήτευσε στην ακμάζουσα πόλη της κεντρικής Ιταλίας και γνωρίστηκε εκεί με τον Nicolo Nicoli, ο οποίος ασχολείτο με την κλασική φιλολογία και γεωγραφία. Από το 1414 ως το 1430, ο Φλωρεντινός μοναχός διέμεινε σε Ρόδο, Κρήτη, Κύπρο αλλά και στην βασιλίδα των πόλεων, Κωνσταντινούπολη. Έμαθε ελληνικά και συνέταξε διάφορες περιγραφές των ενετικών αποικιών στο Αιγαίο.

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Το 1419, ο Ιταλός καλόγερος και γεωγράφος ανέλαβε την μετάφραση ενός χειρόγραφου που βρισκόταν στην Άνδρο, κάποιου Αιγυπτίου «Απόλλωνα Ώρου» που είχε μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα από κάποιον Φίλιππο με τον τίτλο «Ιερογλυφικά». Το χειρόγραφο αυτό μεταφέρθηκε το 1422 στην Φλωρεντία και εκδόθηκε το 1505 στα ελληνικά και το 1515 στα ιταλικά.

Εκτός από χάρτες, ο Ιταλός γεωγράφος έγραψε περιγραφές των τοπίων που περιηγήθηκε. Η πρώτη έχει τον τίτλο Descriptio insulae Cretae (Περιγραφή της νήσου Κρήτης) και η δεύτερη ονομάζεται Liber insularum Archipelagi (Βιβλίο περί των νήσων του Αρχιπελάγους). 

Το χειρόγραφο "Liber insularum Archipelagi" κυκλοφόρησε εκτενώς στην Ιταλία και την Ευρώπη και γνώρισε τεράστια επιτυχία. Σήμερα, σώζονται 60 χειρόγραφα, που χρονολογούνται στην περίοδο 1430-1642, όλα αντίγραφα του πρωτοτύπου. 

Στο έργο του Ιταλού γεωγράφου παρουσιάζονται όλα σχεδόν τα νησιά των ελληνικών πελάγων ξεκινώντας από τα Επτάνησα, τα Δωδεκάνησα και την Κρήτη, φτάνοντας στο Βόσπορο και καταλήγοντας στην Εύβοια και την Αίγινα.

Προκαλεί μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι οι περιγραφές δεν περιορίζονται μόνο στα μεγάλα νησιά, αλλά και σε πολλά μικρά, όπως οι Παξοί, το Αγαθονήσι και το Φαρμακονήσι!

Αν και έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες, το πρωτότυπο λατινικό κείμενο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά σε μια πλήρη έκδοση το 1824 στη Γερμανία, από τον Gabriel Rudolf Ludwig von Sinner, ενώ το 1897 ο Émile Legrand δημοσίευσε μια ελληνική μετάφραση αγνώστου (πιθανώς από τον 16ο αιώνα), καθώς και τη δική του απόδοση στα γαλλικά.

Ο Ιωάννης Γεννάδιος αγόρασε για τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη το χειρόγραφο σε δημοπρασία του Sotheby's το 1880, για 2 γκινέες (περίπου 160-240 σύγχρονες λίρες). Το χειρόγραφο έχει διαστάσεις 12 x 9 ίντσες και αποτελείται από 90 σελίδες, ενώ το λατινικό κείμενο είναι γραμμένο με όμορφη καλλιγραφία χρησιμοποιώντας μελάνι πάνω σε χοντρό, λευκό χαρτί με γραμμές. Οι χάρτες είναι σε χρώμα πράσινο, κόκκινο και μαύρο και τα εξώφυλλα είναι από σκληρό, καφέ χαρτόνι.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Buondelmonti με το "Liber insularum Archipelagi» εισάγει ένα νέο λογοτεχνικό είδος, το Νησολόγιο: ένα βιβλίο με χάρτες, που συνοδεύεται από ιστορικά, μυθολογικά, αρχαιολογικά και γεωμορφολογικά στοιχεία, για χρήση από κάθε ενδιαφερόμενο.