Πως ιδρύθηκε το πρώτο πολιτικό νοσοκομείο στην Αθήνα; Η επιδημία και η σύνδεση με τον Δήμο Αθηναίων

Τα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας θεωρούνται δεδομένα, αλλά κάποτε στην Αθήνα δεν υπήρχε πολιτικό νοσοκομείο, καθώς κατά τα πρώτα «βήματα» του νεοελληνικού κράτους λειτουργούσε το Στρατιωτικό Νοσοκομείο στην περιοχή Μακρυγιάννη.Το πρώτο πολιτικό και πανεπιστημιακό νοσοκομείο ιδρύθηκε το 1836 προσφέροντας φιλανθρωπικό έργο, χωρίς κερδοσκοπικούς σκοπούς. Τόσο η διοίκηση όσο και η χρηματοδότησή του ήταν ευθύνη του δήμου.  

Μετά από διερεύνηση της καταλληλόλητας του χώρου λειτούργησε εκεί που βρίσκεται σήμερα το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων. Από το 1842 μετονομάστηκε σε Δημοτικό Νοσοκομείο Αθηνών «Η ΕΛΠΙΣ», τον τίτλο αυτό έφερε μέχρι το 1986.

Το δημοτικό νοσοκομείο συνέδεσε την ιστορία του με την ιστορία του δήμου Αθηναίων και την εξέλιξη της πρωτεύουσας, αλλα και με το πανεπιστήμιο, καθώς υπήρξε το μεγάλο κέντρο κλινικής διδασκαλίας της ιατρικής σχολής και μόρφωσε πλήθη ιατρών.

Το κτίριο υποδομήθηκε σύμφωνα σχέδια του γνωστού Γερμανού αρχιτέκτονα Στάουφερτ και με τροποποιήσεις του επίσης Γερμανού αρχιτέκτονα Σάουμπερτ, υπό την επίβλεψη του Δανού Χάνσεν. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1858 μετά από δωρεές πολλών οικονομικών παραγόντων της εποχής.

Το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου εγκαταστάθηκε  το 1971 στον χώρο και διαθέτει τρεις εκθεσιακούς χώρους, ενώ στον ισόγειο χώρο του στεγάζεται το Θεατρικό Μουσείο.

Ιστορικό πλαίσιο

Ο ναός του Δία. Έργο του Johann Michael Wittmer

Πρόκειται για μια εποχή που η Αθήνα γίνεται πρωτεύουσα (1834), αλλά όπως περιγράφει ο Διονύσιος Σουρμελής στην Ιστορία των Αθηνών όσοι επισκέπτονταν την πόλη έβλεπαν μόνο ερείπια, περιγράφοντας ένα τοπίο με οικίες εντελώς κατεστραμμένες και  κατοίκους που διέμεναν σε καλύβες και μαγείρευαν στην ύπαιθρο.

Υποδοχή του Όθωνα στην Αθήνα.
Έργο του Βαυαρού Πέτερ φον Χες

Η εργώδη και ραγδαία ανοικοδόμηση αρχίζει με την άφιξη του Όθωνα  και το θεμέλιο λίθο του ανακτόρου, όμως αυτή ήταν άτακτη καθώς δεν έγινε δεκτό το σχέδιο των Κλεάνθη και Σάουμπερτ.
Στο μεταξύ, υπήρξαν δυσκολίες όπως  η ύδρευση της πόλης– για την διαχείριση της οποίας συγκρούστηκαν κρατικοί φορείς-  και για τον περιορισμό των χειμάρρων  που κατέστρεφαν το Λεκανοπέδιο της Αττικής, όπως συνέβη τον χειμώνα του 1834.

Λόγω της ανάγκης εγκαταστάσεων δημόσιων υπηρεσιών και του στρατού καθώς και της ανεπάρκειας των κτισμάτων καταλαμβάνονταν οικείες και ναοί, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προστριβές με τη δημογεροντία.

Καταλύτης η επιδημία

Τον Ιούνιο του 1835 μια επιδημία χτυπά την Αθήνα που χαρακτηρίζεται γαστροχολερική, γνωστή και ως ελώδης πυρετός, έτσι ονόμαζαν την τότε επιδημική χολέρα. Ενδεικτικό είναι ότι ένα εκ των συμπτωμάτων περιγράφεται η «φλόγωσιν των οργάνων».

Αιτίες θεωρούνται εκτός από το κλίμα με την έντονη υγρασία, τα λιμνάζοντα ύδατα, τα ακάθαρτα ερείπια, οι υπόνομοι, η κακή κατάσταση των υδραγωγείων και η παραμέληση της γεωργίας γύρω από την πόλη.

Περισσότεροι από 235 κάτοικοι της πόλης πέθαναν έως τις 15 Αυγούστου, μεταξύ αυτών 85 βρέφη, ενώ υπολογίζονταν ότι προσεβλήθησαν 400 άτομα. Με δεδομένο ότι 100 από τους θανούντες δεν μπόρεσαν να δεχθούν ούτε ιατρική επίσκεψη στο σπίτι τους, σε συνδυασμό με το θάνατο πολλών απόρων άρχισε να «ανθεί» η ιδέα δημιουργίας ενός νοσοκομείου. Παράλληλα, επιχειρείται κάποια ολιθόστρωση δρόμων για να μη λιμνάζουν τα ύδατα και να απομακρυνθούν τα σμήνη κουνουπιών, ενώ δίνεται έμφαση στην καθαριότητα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέριμνα για την ίδρυση νοσοκομείου υπήρχε κατά την διάρκεια της επανάστασης με το νόμο ΜΘ’ της 55^ης Οκτωβρίου, που προέβλεπε τη σύστασή τους  για τους ασθενείς και τους πληγωμένους, ενώ σχέδιο του Γάλλου Φιλέλληνα Bailly έθετε τη βάση για τη δημιουργία τεσσάρων νοσοκομείων, μεταξύ αυτών και στην Αθήνα.

Η ίδρυση

Ο ιατρός Ανάργυρος Πετράκης, ο οποίος έχει διοριστεί δήμαρχος από τον Βασιλιά Όθωνα σε συνεννόηση με τις άλλες αρχές του τόπου αρχίζει την προσπάθεια για την ίδρυση πολιτικού νοσοκομείου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο δήμαρχος την μέλος της τοπικής επιτροπής του παραρτήματος της Φιλανθρωπικής Εταιρείας (Ναύπλιο), η οποία διατηρούσε Νοσοκομείο στο Ναύπλιο για τους πρόσφυγες και τους φτωχούς μέχρι το Φεβρουάριο έως το 1826.

Είχε προηγηθεί το 1834 η πρόταση του Ιωάννη Κωλέττη, ενός άλλους ιατρού-πολιτικού για την χρήση του Τζαμιού κοντά στην αγορά σίτου ως νοσοκομείου, το οποίο κατόπιν της έγκρισης του βασιλιά λειτούργησε ως στρατιωτικό νοσοκομείο.

Ο δήμαρχος ζήτησε την συμβολή όλων για αυτό το έργο και έσπευσαν να συνδράμουν με δωρεές ο Λουδοβίκος της Βαυαρίας με 6.500 φοίνικες, ο βαρώνος εκ Βιέννης , Κωνσταντίνος Μπέλλιος που δώρισε όλη την κτηματική του περιουσία στην Αττική αξίας 50χιλιάδων δραχμών, ενώ δωρέες έκαναν ο Αλ. Μαυροκορδάτος, η Ραλλού Μουρούζη και ο Ι. Κοντογιαννάκης.

Ανάμεσα σε πέντε τοποθεσίες επιλέχθηκε το οικόπεδο της Αγίας Σιών - 150 πόδες δυτικά της εκκλησίας , όπισθεν του νομισματοκοπείου και ανατολικά της οικείας του προξένου της Αυστρίας. Το σημείο προτιμήθηκε γιατί δεν εκτίθεντο σε βόρειο άνεμο, δεν υπήρχαν υπολείμματα παλιάς κατασκευής, ενώ όφειλε το νοσοκομείο να γειτνιάζει με το πανεπιστήμιο η θέση του οποίου είχε καθοριστεί καθώς ακόμη η περιοχή ήταν έρημη και κατάλληλη για να κτισθεί νοσοκομείο. Σήμερα το ίδιο σήμείο βρίσκεται στηνοδό Ακαδημίας, στο πεζόδρομο του ΕΚΠΑ, απέναντι από την οδό Μασσαλίας. 

Νοσοκομείο Ελπίς

Το δημοτικό νοσοκομείο λειτούργησε στην  οδό Ακαδημίας ως το 1971, οπότε μεταστεγάστηκε στις σημερινές του εγκαταστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι το εν λόγω  κτηριακό συγκρότημα του Νοσοκομείου στους Αμπελοκήπους  θεμελιώθηκε το 1904 και αρχικά δόθηκε στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, ώστε να περιθάλψει τραυματίες του πολέμου και στη συνέχεια λειτούργησε ως Στρατιωτικό Νοσοκομείο με τον διακριτικό αριθμό 430 Σ.Ν. Το 1970 αποφασίζεται η εκκένωση των κτηριακών εγκαταστάσεων στους Αμπελοκήπους από τον στρατό και η μεταφορά εκεί του Δημοτικού Νοσοκομείου Αθηνών «Η ΕΛΠΙΣ».

Στο εν λόγω νοσηλευτικό ίδρυμα άρχισαν την ιατρική τους σταδιοδρομία πολλές από τις μεγαλύτερες μορφές της ιατρικής επιστήμης στη χώρα μας που μετέπειτα συμμετείχαν στην ίδρυση πολλών από τα άλλα νοσοκομεία της Αθήνας ήταν ο Θ. Αρεταίος, ο  Σπ.Μαγγίνας (αφαίρεσε το 1902 με επιτυχία από ασθενή του ολόκληρο το δεξιό νεφρό του), Ν. Μακκάς (κατόπιν διευθυντής του Αιγινήτειου) κ.ά..

Η  ίδρυσή του πρώτου πολιτικού νοσοκομείου είναι αφενός  ταυτόσημη με τη μεταφορά της πρωτεύουσας του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους από το Ναύπλιο στην Αθήνα και άμεσα εξαρτώμενη από την ιστορική διαδρομή της πρωτεύουσας, όσο  και του Δήμου Αθηναίων.Στη μακρόχρονη ιστορία του, υπήρξε πρωτοπόρο στον τομέα της Υγείας συμμετέχοντας πάντοτε στις εξελίξεις της ιατρικής επιστήμης. Η ιστορία του συνδέθηκε με μνήμες του τόπου καθώς περιέθαλψε τους τραυματίες του άτυχου πολέμου του 1873, τους Θεσσαλούς και Κρήτες πρόσφυγες, τους τραυματίες των βαλκανικών πολέμων, τους μικρασιάτες πρόσφυγες, τους φαντάρους του '40 και τους Αθηναίους στο λιμό της κατοχής, τους τραυματίες στα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο.

Πηγές: Βασίλειεος Γκρίνης (1984) Η Ιστορία του Δημοτικού Νοσοκομείου Αθηνών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/0529#page/1/mode/2up

 https://athensattica.com/

https://www.elpis.gr/nosokomeio/istoria

https://argolikivivliothiki.gr/2009/01/23/%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B8%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%BD%CE%B1%CF%85%CF%80%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-1824/

https://www.kathimerini.gr/233057/article/epikairothta/ellada/ta-nosokomeia-ths-a8hnas-exoyn-istoria

CLOSE UPS από το Μουσείο Μπενάκη: Tα αντικείμενα του μουσείου "αφηγούνται"

Το Μουσείο Μπενάκη εγκαινιάζει τη σειρά "CLOSE UPS",  η οποία εστιάζει και αναδεικνύει αντικείμενα του Μουσείου τόσο μέσα από τις ιστορίες που τα ίδια αφηγούνται, όσο και από τις ιστορίες ανθρώπων που συνδέονται με αυτά.

Το «κουβάρι» της αφήγησης «ξετυλίγουν» ο επιστημονικός διευθυντής και οι επιμελητές του Μουσείου, με πρωταγωνιστές τα αντικείμενα που φιλοξενούνται στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού.

Η πρωτοβουλία άρχισε από την επιθυμία του προσωπικού του μουσείου να βρεθεί ξανά κοντά στο κοινό του Μουσείου Μπενάκη κατά την προσωρινή αναστολή της λειτουργίας του λόγω της πανδημίας. 

Λίγη από την "αύρα" του μουσείου αναδύει το video που έχει σημείο εκκίνησης τη «Προτομή Αντώνη Μπενάκη» και το οποίο παρουσιάζει ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, Υπεύθυνος Ιστορικών Αρχείων. 

Ο αφηγητής μας ταξιδεύει στον χρόνο με αναφορές στη ζωή και το σημαντικό έργο του ιδρυτή και δημιουργού του Μουσείου Μπενάκη, ο οποίος «εν ζωή» δώρισε στο ελληνικό έθνος το Μουσείο που δημιούργησε.

Όταν η Τέχνη επανακκινεί τον κόσμο... Έκθεση μετά την καραντίνα στην Art Appel Gallery

Με ένα συμβολικό τίτλο η Ομαδική έκθεση «restart-ΚΟΣΜΟΣ» με πίνακες, γλυπτά, αντικείμενα design και κοσμήματα μας καλεί να επανεκκινήσουμε τη σχέση μας με τη Τέχνη.

Μετά το μεγάλο «διάλειμμα» της καραντίνας το προσεχές Σάββατο 23 Μαΐου, 11:00 - 15:00, η έκθεση θα ανοίξει τις πύλες της στην Art Appel Gallery.

Συμμετέχουν οι καλλιτέχνες:
ΑΓΑΠΗΤΑΚΗΣ - KIM - ΒΟΥΡΟΣ - ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ  
ΚΑΛΑΚΑΛΛΑΣ - ΓΡΗΓΟΡΑ - BOOTZ - ΜΑΝΑΒΗ  ΡΑΧΩΒΙΤΣΑ - JANG - KREUZ - ΒΟΥΛΓΑΡΕΛΗ - ΤΣΙΡΟΖΙΔΟΥ - ΓΙΑΓΔΖΟΓΛΟΥ - TORIS - ΓΡΙΒΑ - ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ - ΓΙΑΒΡΟΠΟΥΛΟΣ - ΤΣΑΚΑΛΙΔΟΥ - ΚΡΟΚΟΣ - MOORE - ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΔΟΥ - ΓΚΑΝΙΔΟΥ - ΠΑΝΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ - ΚΥΡΚΟΥ - ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ - ERICCOSPI - ΚΩΣΤΟΥΛΗ - ΜΠΕΡΟΥΤΣΟΣ - FRUMKIN - ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ - ΜΕΛΑ  
ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΑ - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ  
 

Η έκθεση θα παραμείνει μέχρι το τέλος του καλοκαιριού και τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν θα ανανεώνονται καθόλη την διάρκεια της έκθεσης.

Στη γκαλερί θα τηρηθούν τα μέτρα προστασίας όπως αυτά έχουν εξαγγελθεί. Ο μέγιστος αριθμός ατόμων που μπορούν να παρευρεθούν ταυτόχρονα στο χώρο είναι 16 άτομα. Παρακαλούμε να μας βοηθήσετε και να συμμετέχουμε σε αυτό όλοι μαζί.

 
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Εγκαίνια: Σάββατο 23 Μαΐου, 11:00 - 15:00
Διάρκεια έκθεσης: Μάιος - Αύγουστος 2020
Υπεύθυνη γκαλερί: Κατερίνα Σωτηρίου, 6908 788267
 
ART APPEL GALLERY

Νεοφύτου Βάμβα 5
106 74 Κολωνάκι Αθήνα
Τηλ: 211 11 540 30
artappelgallery@gmail.com
social media: @appel.gallery
 
Ώρες λειτουργίας:
Τρίτη έως Παρασκευή 14:00 – 20:30
Σάββατο 11:00 – 15:00
Κυριακή κλειστά
Δευτέρα κατόπιν ραντεβού

Διαδικτυακά το έκτο αφιέρωμα στον σύγχρονο ιταλικό κινηματογράφο

Το έκτο αφιέρωμα στον σύγχρονο ιταλικό κινηματογράφο μπορεί να αναβλήθηκε τον προηγούμενο Μάρτιο λόγω κοροναϊού αλλά επιστρέφει πολλά υποσχόμενο και  σε εικονική έκδοση, κρατώντας όμως την παραδοσιακή μορφή και προσφέροντας μια διαφορετική ταινία κάθε εβδομάδα.

Από τις 22 Μαΐου, με γεωγραφικό περιορισμό στην Ελλάδα οι σινεφίλ θα μπορούν να απολαύσουν ιταλικές επιτυχίες χάρη στην  προσπάθεια που καταβάλουν η Πρεσβεία της Ιταλίας στην Ελλάδα, το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών και το Πολιτιστικό Σωματείο AIAL.

Οι πέντε ταινίες στην πρωτότυπη γλώσσα τους με ελληνικούς υπότιτλους, που αποτελούν το αφιέρωμα, διανεμημένες στην Ελλάδα από την StraDa Films, επιλέχτηκαν από τις πιο πρόσφατες παραγωγές του ιταλικού σινεμά, εισέπραξαν την πλήρη αναγνώριση κριτικής και κοινού, και επιβραβεύτηκαν σε διεθνές επίπεδο.

Ο ιταλικός κινηματογράφος θα μας μαγέψει και online, στο πλαίσιο του προγράμματος Tempo Forte Italia-Ελλάδα 2020 και του Δικτύου Ελληνο-Ιταλικής Πολιτιστικής Συνεργασίας, καθώς και με την στήριξη της ΟΚΛΕ.

Το αφιέρωμα ακολουθεί την παραδοσιακή μορφή, παρουσιάζοντας κάθε εβδομάδα μια διαφορετική ταινία, στην διάθεση του «θεατή» με την δωρεάν εγγραφή στην ιστοσελίδα www.iicateneonline.gr, έγκυρη για ολόκληρη την εκδήλωση.

Κάθε ταινία, θα μείνει διαθέσιμη από κάθε Παρασκευή ως την επόμενη Πέμπτη.
Μετά την εγγραφή, φτάνει να κάνετε το login όταν αποφασίζετε να «πάτε σινεμά» και θα απολαύσετε άνετα την ταινία!

Μπορείτε να δείτε κάθε ταινία μόνο μια φορά (όπως στο σινεμά, το «εισιτήριο» είναι έγκυρο μόνο για μια «προβολή»…) για κάθε καταγεγραμμένο χρήστη.

Εάν θέλετε να την ξαναδείτε, ή ώθησε το ενδιαφέρον ενός συγγενή, φτάνει να κάνετε μια δεύτερη εγγραφή χρησιμοποιώντας μια διαφορετική ηλεκτρονική διεύθυνση.

Λόγω εθνικού περιορισμού των δικαιωμάτων θεάματος, η χρήση της πλατφόρμας δεν επιτρέπεται εκτός Ελλάδας μέσω φίλτρου γεωγραφικής τοποθεσίας.

Γιατί στην Αθήνα αποδίδονται τιμές στο μνημείο του Αγνώσου Στρατιώτη για την Γενοκτονία των Ποντίων;

H μνήμη των αδικοχαμένων θυμάτων της Γενοκτονίας των Ποντίων τιμάται απόψε με επιμνημόσυνη δέηση στο Μνημείο του Αγνώσου Στρατιώτη, ενώ η πρόσοψη του κτηρίου της Βουλής  θα φωταγωγηθεί με ανάλογο μήνυμα.  Δυστυχώς,  παρατηρείται ότι στη συμπρωτεύουσα  πραγματοποιούνται οι εκδηλώσεις για την επέτειο σε Μνημείο για την Γενοκτονία του ελληνικού πληθυσμού, ενώ στο κέντρο και τις συνοικίες της Αθήνας δεν υπάρχει αντίστοιχο μνημείο. 

Το ζήτημα της τοποθέτησης μνημείου στο κέντρο της πρωτεύουσας έχουν θέσει σύλλογοι και η ομοσπονδία Ποντίων κατά το παρελθόν,  με στόχο την διεθνοποίηση του θέματος. 

Πριν ένα χρόνο είχε γίνει ένα σημαντικό βήμα καθώς το "πράσινο φως" είχε δώσει το δημοτικό συμβούλιο και συγκεκριμένα είχε εγκριθεί η προκήρυξη καλλιτεχνικού διαγωνισμού για την φιλοτέχνησή του. Μάλιστα, η έγκριση που δόθηκε αφορούσε την επικαιροποίηση παλαιότερης απόφασης του Δ.Σ. του Δήμου (υπ΄ αριθμ. 492/7-3-2002).

 Ωστόοσο, ζωντανή παραμένει η ιστορική μνήμη σε πολλές περιοχές της Αθήνας, με αγάλματα και γλυπτές συνθέσεις που έχουν δημιουργηθεί για την σημερινή μαύρη επέτειο της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Η παρουσίαση ορισμένων από αυτά τα μνημεία είναι ένας ελάχιστος φόρος τιμής στα εκατοντάδες χιλιάδες αθώα θύματα της τραγωδίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Ο ξεριζωμός των Ελλήνων από τις πατρογονικές τους εστίες και η ανελέητη σφαγή τους, πριν από έναν αιώνα, δεν πρόκειται ποτέ να ξεχαστούν και τα μνημεία προς τιμήν των θυμάτων στέκουν αιώνιοι, και αδιάψευστοι, μάρτυρες της τουρκικής θηριωδίας.

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

Καλλιθέα

Στη πλατεία Δαβάκη της Καλλιθέας βρίσκεται το πρώτο μνημείο που ανεγέρθηκε πανελληνίως για την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Το Παμποντιακό Ηρώο στη Καλλιθέα, είναι έργο του γλύπτη Ευθυμίου Καλέβρα και αποτελεί σημείο αναφοράς του Ποντιακού Ελληνισμού στη περιοχή. Εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 1977 από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τσάτσο.

Η παλαιότερη ποντιακή οργάνωση της Καλλιθέας, ο Σύλλογος Ποντίων “Αργοναύται-Κομνηνοί”, φροντίζει την επίβλεψη, την καλή συντήρηση και γενικότερα τη διαχείριση του πρώτου πανελληνίως εγκατασταθέντος μνημείου Ποντιακής Γενοκτονίας.

Ιδιαίτερα θλιβερό γεγονός αποτελεί η βεβήλωση του μνημείου από αγνώστους, τον Οκτώβριο του 2019.

Νέα Σμύρνη

Στη κατεξοχήν προσφυγική συνοικία της Αθήνας, το Μνημείο Ποντιακής Γενοκτονίας βρίσκεται στη πλατεία Αίνου, η οποία μετονομάστηκε το 2004 σε Πλατεία Ποντιακής Γενοκτονίας. Το ορειχάλκινο άγαλμα τοποθετήθηκε, την ίδια χρονιά, σε μαρμάρινο βάθρο και είναι έργο της διακεκριμένης γλύπτριας Ελισάβετ Βάλβη. Το μνημείο αναφέρεται στους διωγμούς που υπέστη ο Ποντιακός Ελληνισμός κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και την περίοδο 1919 - 1923.

Αιγάλεω

Γλυπτή σύνθεση με την ονομασία «Μνημείο του Ποντιακού Ελληνισμού, Γενοκτονία 1914 - 1923» κοσμεί, από το 2002, την πλατεία Αγίας Αικατερίνης στο Αιγάλεω (Θηβών και Ορυζομύλων). Το μνημείο που απεικονίζει τους ξεριζωμένους από την πατρίδα τους, Έλληνες του Πόντου, φιλοτέχνησε ο γλύπτης Αναστάσιος Γκιόκας.

Αγία Βαρβάρα

Στη πλατεία 19ης Μαϊου και στον δήμο Αγίας Βαρβάρας κατασκευάστηκε το εντυπωσιακό «Μνημείο των Αγώνων και Θυσιών του Ποντιακού Ελληνισμού».  Το μνημείο που τιμά τη μνήμη των 353.000 Ελλήνων Ποντίων που δολοφονήθηκαν κατά τη γενοκτονία,  βρίσκεται στην εν λόγω περιοχή από το 2002.

Χαϊδάρι

Μνημείο του Ποντιακού Ελληνισμού υπάρχει στο κέντρο του Χαιδαρίου και είναι το Ηρώο του Πόντιου Ακρίτα, που φιλοτέχνησε ο αείμνηστος γλύπτης Βάσος Καπάνταης. Η εμβληματική αυτή φυσιογνωμία, χαραγμένη από τα χρόνια της προσφυγιάς, λάξευσε πληθώρα έργων που ως θέμα έχουν τον Ποντιακό Ελληνισμό. Το Ηρώο των Ποντίων βρίσκεται στην Πλατεία Δημοκρατίας στο Χαϊδάρι, ενώ δημιουργήθηκε το 1987 από χαλκό.

Ασπρόπυργος

Το 1995 ανεγέρθηκε γλυπτή σύνθεση με θέμα την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου στη πλατεία Γενοκτονίας, η οποία βρίσκεται στον συνοικισμό Γκορυτσά του Ασπροπύργου.

Άνω Λιόσια

Στις 4 Μαΐου 2019 και στη Στέγη Ποντίων Άνω Λιοσίων, έλαβε χώρα η τελετή των αποκαλυπτηρίων του Μνημείου Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Το μνημείο κατασκευάστηκε με δαπάνη του Δήμου Φυλής και φιλοτέχνησε ο γλύπτης Γιάννης Μπάρδης.

Πρόκειται για ένα ορειχάλκινο άγαλμα που εικονίζει μια ξεριζωμένη οικογένεια Ποντίων. Το άγαλμα δένει αρμονικά με τέσσερις μαρμάρινες ανάγλυφες πλάκες, που φέρουν παραστάσεις από την ιστορία του ποντιακού ελληνισμού.

Συγκεκριμένα απεικονίζονται η Παναγία Σουμελά, το Φροντιστήριο της Τραπεζούντας, ο χάρτης του Εύξεινου Πόντου και η εικόνα του Αγίου Γεωργίου, στοιχείο που "δένει" το μνημείο και τη Στέγη Ποντιακού Ελληνισμού με τον παρακείμενο ναό του Αγίου Γεωργίου.

Ηλιούπολη

Στον Δήμο Ηλιούπολης υπάρχει μνημείο για τη Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού ή αλλιώς μνημείο των Ποντίων (Μαρίνου Αντύπα & Τζουμαγιάς), στη Τζουμαγιά Ηλιούπολης. 

Νέα Ιωνία

Ο τοπικός Σύλλογος των προσφύγων από τις πόλεις Ινέπολη και Κασταμονή του Πόντου (Σύλλογος Ινεπολιτών-Κασταμονιτών) τοποθέτησε, το 1988, στην πλατεία Παναγίτσας ηρώο με μαρμάρινη γλυπτή σύνθεση του καλλιτέχνη Μανιατάκου. Το ηρώο αναπαριστά ένα νεαρό κορίτσι που αναδύεται από τα χαλάσματα, με ύφος οργίλο, να κρατά ένα κλαδί ελιάς προς τιμή των πεσόντων Ελλήνων του Πόντου.

Πηγές

https://kallitheacity.com

https://pontosandaristera.wordpress.com

«Νέα Ιωνία 1923 – 2003, 80 χρόνια» επετειακή έκδοση του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.

http://gym-evsch-n-smyrn.att.sch.gr

https://www.pesydap.gr