Femina: Η έκθεση της Ήρας Παπαδάτου για όσα δεν μπορεί να πει η σύγχρονη γυναίκα

 

Η γυναίκα φλέγεται, αποσυνδέεται, γεννά, κυριαρχεί, θυμάται, ηρεμεί…Η Ιέρεια, η Μεγάλη Μητέρα, η Βασίλισσα,  η Σελήνη, η ανώτερη θηλυκή οντότητα εντός των γυναικών για την οποία μιλά ο Γιουνγκ, ξυπνά από τον «λήθαργό» της και αποτυπώνεται δισδιάστατα πάνω στον καμβά και αποκτά μη λεκτική «φωνή», σχεδόν κραυγάζει στα έργα της Ήρας Παπαδάτου. Η «Femina»  είναι το γυναικείο συλλογικό ασυνείδητο, τουλάχιστον έτσι είδαν την κατάθεση ψυχής της καλλιτέχνης τα δικά μου μάτια και την αισθάνθηκε η δική μου ψυχή.

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

Σε ένα ταξίδι γυναικείας αυτοπραγμάτωσης η καλλιτέχνης στην έκθεση με τίτλο  «Femina» στο εντυπωσιακό νεοκλασσικό του European Centre  επιχειρεί να εντυπώσει στον καμβά και στο χαρτί όσα η σύγχρονη γυναίκα δεν μπορεί να διατυπώσει λόγω του εγκεφαλικού «λογισμικού» που μας φορτώνει από την μικρή μας ηλικία το οικογενειακό, κοινωνικό και πολιτισμικό μας περιβάλλον: Πρέπει να είσαι καλό κορίτσι αλλά και σέξι, πρέπει να είσαι καλή μητέρα αλλά και επαγγελματίας, πρέπει να είσαι στοργική σύντροφος αλλά και σεξοβόμβα ερωμένη, πρέπει…πρέπει... 

Η καλλιτέχνης δεν επιχειρεί απλά ένα φεμινιστικό ξέσπασμα, αλλά μέσα από την ζωγραφική, τα κολλάζ και τις εγκαταστάσεις της, να «εκφράσει» συγκεκριμένα  μέσα από το ανοιχτό στόμα των απεικονιζόμενων όσα συναισθήματα έχει καταπιέσει η σύγχρονη γυναίκα. Τα δικά μου μάτια στα γυμνά γυναικεία κορμιά είδαν την αλήθεια, είδαν πληγές και «ρωγμές» που χρυσώνονται με την ψυχική ανθεκτικότητα που έχει μάθει να αναπτύσσει το  φύλο μας ώστε να αντέχει στον πόνο, στην πατριαρχική ποδηγέτηση, στα κοινωνικά ταμπού.  

Οι φιγούρες της μαρτυρούν μια προσπάθεια απελευθέρωσης, πνευματικής, ψυχικής και σεξουαλικής ακόμη και στις ημέρες μας που θεωρούμε ότι η κοινωνία μας έχει κάνει βήματα προόδου και δέχεται το διαφορετικό. Σε ένα δεύτερο επίπεδο όμως τα κοινωνικά πρότυπα καλλιεργούν ένα υποβόσκων ρατσισμό  γι’ αυτό η καλλιτέχνης έρχεται να  μας αφυπνίσει. Τα έργα της αναδύουν κάτι το ενστικτώδες, την ωμή γυναικεία φύση, το αίμα της γέννας και της ζωής. Οι μορφές που σε κάποιες περιπτώσεις θυμίζουν μάσκες, δεν νοιάζονται να υπηρετήσουν το Ωραίο αλλά το Υψηλό, δεν ενδιαφέρονται για την ματαιόδοξη νεότητα αλλά για την διαχρονία, δεν επικεντρώνονται στο επιφανειακό αλλά στο βαθύ νόημα.  Τα έργα της αποτελούν «Πύλες» για μια διανοητική περιήγηση στη προσφορά της γυναίκας από τους αρχέγονους μύθους έως την εποχή της υποτιθέμενης «4^ης βιομηχανικής επανάστασης».

Επιμέλεια:Ράνιια Καπελιάρη

Έως τις 19 Ματίου.

The European Centre Athens (1 ος όροφος), M ητροπόλεως 74, Πλάκα, Αθήνα.

Ζωή Νικητάκη: Μια πολύχρωμη κοσμογονία Αρχέτυπων και ψυχικών συμβόλων

 

 

Μάγοι, βασιλιάδες, μητέρες, θεότητες , σπίτια, παγόνια… H καλλιτέχνης Ζωή Νικητάκη σαν ένας άλλος πλάστης δημιουργεί ένα μαγικό κόσμο όμορφο και συνάμα  οδυνηρό καθώς επιχειρεί να ξορκίσει την σημερινή ασχήμια. Κάποιες μορφές μοιάζουν με μάσκες με αντανακλάσεις, άλλες λες και έρχονται σαν όνειρο για να μεταφέρουν ένα μήνυμα από άλλη διάσταση. Αστρικές δίνες από βότσαλο στο χάος, φεγγάρια, ήλιοι σύννεφα, μάτια… εξωτερικά σύμβολα εσωτερικών αληθειών, ποιότητες και δύναμη της  ψυχής, όλων των πραγμάτων  και της συμπαντικής θεϊκής πηγής. Σε μια κατάδυση στη μυστηριώδη αλήθεια η καλλιτέχνης επιθυμεί να «ψηλαφίσει» τον βυθό και τα σύννεφα του κόσμου.

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

«Τα Συμπαντικά Αρχέτυπα-Σύμβολα της Ψυχής», η τρίτη ατομική έκθεση της Ζωής Νικητάκη, την οποία δυστυχώς είδα τη τελευταία ημέρα που ήταν ανοιχτή για το κοινό, μας κάλεσε να διαβούμε μια πύλη πέρα από το γήινο, να διεισδύσουμε στον νοηματικό πυρήνα των εσωτερικών ψυχικών τοπίων.  Σε πρώτο επίπεδο θεωρώ ότι η καλλιτέχνης ακόμη και με τη ζωγραφική της μοιάζει να επιχειρεί να αφηγηθεί παραμύθια με νεράιδες, ξωτικά, μικρά πλάσματα.

Η τρυφερότητα «αναβλύζει» από την ψυχή κάθε έργου, σαν να θέλει να μας παρασύρει σε ένα ονειρικό τοπίο, να μας ψιθυρίσει μια ιστορία και να μας νανουρίσει. Η επίδραση των πολιτισμών είναι τόσο έντονη: Σε κάποια έργα της ένιωθα ότι ακούω κέλτικη μουσική, σε άλλα ήταν σαν να μου γαργαλάει τον ουρανισμό η γεύση από ινδικό κάρι και σε άλλα σαν να χαϊδεύω μεταξωτό κιμονό από την Κίνα. 

Παράλληλα της αναδεικνύουν την φύση, τα λουλούδια και τα φυλλώματα εξυμνώντας του θησαυρούς του φυτικού βασιλείου αλλά και ενός άλλου ονειρικού κόσμου. Μοναχικοί ήρωες αλλά και ζευγάρια  συμβολίζουν έννοιες και νοήματα που κληθήκαμε να αποκωδικοποιήσουμε ο καθένας με τις δικές του προσλαμβάνουσες. 

Τα πλάσματα της Ζωής Νικητάκης είναι πλασμένα από ύλη και αέρα, σαν να σου στέλνουν την θετική τους ενέργεια ακόμη και όταν δεν έχουν παιδική ή παραμυθένια μορφή.Τα όντα, ανθρώπινα, αγγελικά, θεϊκά, μου έκανε εντύπωση ότι  εμπεριέχουν το αρσενικό και θηλυκό στοιχείο.  Μερικές φορές σου θυμίζουν τις παιδικές σου ζωγραφιές και άλλες φορές μοιάζουν πιο απόμακρα και επιτηδευμένα. Ίσως γιατί έχουν μεγαλύτερο αλληγορικό  βάθος ή πιο έντονους συμβολισμούς είναι πιο δύσκολο να σε οδηγήσουν στην ψυχική κάθαρση οπότε μυαλό και ψυχή παραμένουν στη δίνη της προσωπικής μετάφρασης.

H αυτοδίδακτη ζωγράφος και αφηγήτρια παραμυθιών μας ταξιδεύει πέρα από το προφανές της απεικόνισης, μας δίνει το ερέθισμα να ανοίξουμε ένα παράθυρο στον κόσμο του αρχέγονου, του άφθαρτου και του άφατου. Με πίστη στη θεραπευτική δύναμη της Τέχνης, η καλλιτέχνης μας υπενθυμίζει το μεγαλείο του σύμπαντος, του ονειρέματος, καθώς και του συλλογικού ασυνείδητου  της ανθρωπότητας. Στα χνάρια των αρχέτυπων του Γιούνγκ  η Ζωή Νικητάκη ανασύρει αρχαϊκές εικόνες, μοτίβα μυθολογίας και σύμβολα παραμυθιών, τα οποία έχουν εμποτιστεί από εικονοπλαστική της δύναμη..

 

Από τεχνικής απόψεως, η ζωγράφος δουλεύει πάνω σε μαύρο φόντο, όπως  έκαναν και οι ζωγράφοι της Αναγέννησης, αλλά στο τελικό αποτέλεσμα επικρατεί το χρώμα. Το χρυσό περίγραμμα των μορφών δεν είναι πλουμιστό και ενοχλητικό, αλλά τονίζει την πολυτιμότητα  των μορφών, οι οποίες σε κάποια έργα έχουν μια ντελικάτη ρευστότητα και σε άλλα μια ακέραιη  ειλικρίνεια.

Λάζαρος Λαμέρας: Η αφαίρεση στη γλυπτική με πληθώρα νοημάτων- Έκθεση στη Zivas Art Gallery

 

 

Έργα λες και ξεπήδησαν από τη γη, χωρίς να τα άγγιξε ανθρώπινο χέρι, βγάζουν κραυγές του παρελθόντος, μιλούν για μύθους είναι τα έργα του Λάζαρου Λαμέρα.  Έργα τόσο ακατέργαστα και ταυτόχρονα τόσο σμιλευμένα, λιτά αλλά με τόση νοηματική λεπτομέρεια συνάμα, αποτελούν την επιτομή της αφαίρεσης.

 

Τα έργα του Λάζαρου Λαμέρα που φιλοξενούνται στη Zivas Art Gallery αποτελούν το ορισμό της « Ανάστασης της αφαίρεσης». Στην έκθεση αναδεικνύονται εντυπωσιακά έργα από την συλλογή του Νάσου Κοτσανά, μια έκθεση που τιμά τον γλύπτη που φέρει μέσα του όλη την τηνιακή παράδοση της γλυπτικής.

Τα έργα του τόσο μοντέρνα και τόσο βαθιά έθνικ, κάποια μοιάζουν λες και τα άρπαξαν από τις πυραμίδες των Φαραώ, «ξελογιάζουν» τους φιλότεχνους με τις γραμμές τους και να βάζουν σε τροχιά προβληματισμού. Για παράδειγμα η αναπαράσταση της «Δίκης» που αναδεικνύεται από τον επιμελητή της έκθεσης, Νήκου Ζήβα έχει τόσο αιγυπτιακές καταβολές που νομίζεις ότι ταξιδεύεις και περιδιαβαίνεις τον Ναό του Λουξόρ.

Από τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα το γυναικείο γυμνό που παραπέμπει  στις ψιλόλιγνες φιγούρες του Αλμπέρτο Τζιακομέττι αλλά και εξίσου ερεθιστικό για το έμπειρο βλέμμα είναι ο «άγνωστος πολιτικός κρατούμενος», το οποίο έργο διαθέτει  αστείρευτη δυναμικότητα. Ίσως αυτό το στοιχείο ξεχώρισε ώστε να βραβευτεί και στη συνέχεια να εκτεθεί στη Tate Gallery.

Η λιτότητα είναι επιλογή του καλλιτέχνη όπως καταδεικνύει ένα αναπαραστατικό γλυπτό, η κλασική προτομή του Κολοκοτρώνη, εξίσου γοητευτικό έργο το οποίο καταδεικνύει για την ικανότητα του καλλιτέχνη.  Η πολυλογία και πληθωρικότητα δεν είναι αιτούμενό τους ακόμα και όταν παθιάζεται με το αντικείμενο απεικόνισης. Αυτό φαίνεται και από την απόδοση όγκων με λιτές γραμμές όπως μαρτυρά η κατακόκκινη προτομή της συζύγου του.  

 «Από το πρώτο αφαιρετικό έργο "η Ανάσταση" του 1932 έως την εγκατάσταση των ειδωλίων της "Δίκης" της δεκαετίας του 70 καθώς και των εικαστικών εκπαιδευτικών παιγνίων του, η έκθεση παρακολουθεί διάφορους σημαντικούς σταθμούς της πορείας της αφαιρετικής δουλειάς του Λάζαρου Λαμέρα, παράλληλης της κλασσικής δημιουργίας του από την οποία ενδεικτικά εκτίθεται η προτομή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη σε έναν διάλογο με το μικρό δοκίμιο για το βραβευμένο διεθνώς αφαιρετικό

έργο του "Μνημείο του Άγνωστου Πολιτικού Κρατούμενου" μόνιμου αποκτήματος της Tate gallery του Λονδίνου. Η ευτυχής συνεργασία με τον Νάσο Κοτσανά και η ανάδειξη του συλλεκτικού του πάθους θεωρούμε ότι θα ικανοποιήσει θα τέρψει και θα διευρύνει τη γνώση για το έργο και την προσωπικότητα του πρωτοπόρου Λαζάρου Λαμέρα, όσων επισκεφθούν αυτήν τη σημαντική και εμβληματική για το χώρο μας έκθεση» γράφει ο επιμελητής της έκθεσης Νίκος Ζήβας.

 

Βιογραφικό Σημείωμα

 Ο Λάζαρος Λαμέρας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1911. Ήταν γιος του μαρμαροτεχνίτη Ιωάννη Λαμέρα από τα Υστέρνια της Τήνου και σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (1932-1938) και του Παρισιού με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών. Φοίτησε κοντά στον Ζαν Μπουσέ και το 1939 τιμήθηκε με το Α' βραβείο. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της πρωτοποριακής ομάδας "Ακραίοι", με επικεφαλής τον Αλέκο Κοντόπουλο. 

Το 1953 το μνημείο του για τον Άγνωστο Πολιτικό Κρατούμενο βραβεύθηκε σε διεθνή διαγωνισμό και στη συνέχεια εκτέθηκε στην Tate Gallery του Λονδίνου. Το 1956 εξελέγη τακτικό μέλος του Διεθνούς Ινστιτούτου Γραμμάτων και Τεχνών και το 1957 βραβεύθηκε από τον Δήμο Αθηναίων με το Α' βραβείο γλυπτικής. Το διάστημα 1960-1987 διετέλεσε καθηγητής στην έδρα της Πλαστικής της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Ε.Μ.Π. Το 1969 δημοσίευσε μελέτη με τίτλο "Πλαστική" και το 1975 το "Χωροθετικό διάγραμμα γλυπτών έργων Δήμου Αθηναίων Νεωτέρας Ελλάδος". Τιμήθηκε, επίσης, με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα. Ανέπτυξε πλούσια εκθεσιακή δραστηριότητα, η οποία ξεκίνησε με συμμετοχή σε ομαδικές εκθέσεις. Το 1933 εξέθεσε με την "Ομάδα Τέχνη" και στη συνέχεια με τους "Ελεύθερους Καλλιτέχνες" (1937-1939). 

Έλαβε επίσης μέρος σε Πανελλήνιες Εκθέσεις, στις Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1955, 1961) και της Βενετίας (1960), καθώς και στην έκθεση Μεταμορφώσεις του Μοντέρνου, που έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη το 1992. Το 1979 οργανώθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη ατομική έκθεση έργων του για τα κωφάλαλα παιδιά με τίτλο "Αφή-Τέχνη-Παιδί". Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο Λάζαρος Λαμέρας δημιούργησε μια ταινία μικρού μήκους, για τους περιστεριώνες της Τήνου, τιμώντας έτσι τους ανώνυμους λαϊκούς αρχιτέκτονες του νησιού του, που από μικρός θαύμαζε. Το 1992 δημοσίευσε ποιητική συλλογή με τίτλο, "Αντί πολλών". Πέθανε στις 24 Σεπτεμβρίου 1998 στην Αθήνα. 

 

 

Διάρκεια έκθεσης έως τις 9 Απριλίου
Zivasart Gallery
Παντανάσσης 1 Μαρούσι

 

Πηγη φωτο αρχείου Λάζαρου Λαμέρα:

https://tinosecret.gr/lazaros-lameras/

Minima Moralia από τον Θ. Παπαγιάννη- Η Τέχνη σήμερα λέει πολλά γιατί δεν μπορεί να δείξει πολλά

 

 

 

Βαθιά ελληνικότητα και αυθεντικότητα, αρχέγονες ανησυχίες,  ενστικτώδη δημιουργία, ηπειρώτικη λεβεντιά… αναδύουν τα έργα του Θεόδωρου Παπαγιάννη  στην έκθεση του Minima Moralia που φιλοξενείται στον Εικαστικό Κύκλο Sianti Gallery. Στο σύμπαν του πολυσχιδούς καλλιτέχνη μας ταξίδεψε ο καθηγητής ιστορικός Τέχνης και επιμελητής της έκθεσης Μάνος Στεφανίδης. Τα μικρά γλυπτά από τερακότα λες και εκείνη την ώρα έβγαιναν από την υψικάμινο, κέρδισαν το ενδιαφέρον των πολυπληθών παριστάμενων που έσπευσαν να θαυμάσουν και να συγχαρούν τον καλλιτέχνη. Οι φωτογραφικές μηχανές των κινητών επιχειρούσαν να αποθανατίσουν  την ιδιαιτερότητά τους, ενώ οι φιλότεχνοι δεν έχασαν την ευκαιρία να ζητήσουν από τον καλλιτέχνη να τους υπογράψει την  λεύκωμα με το έργο του, των εκδόσεων Νίκας.

της Μαρίας Αλιμπέρτη 

Η έκθεση έλαβε το τίτλο της από το ομώνυμο έργο του Τheodor Adorno  της Σχολής της Φρανκφούρτης που ήθελε να στείλει ένα μήνυμα ανάγκης μιας νέας ηθικής στον κόσμο που γεννιόταν μετά το Β’ Π.Π., όπως εξήγησε ο κ. Στεφανίδης σχολιάζοντας ότι σε αντιστοιχία ο καλλιτέχνης με απλές  φόρμες συνομιλεί τόσο με  εθνικό παρελθόν όσο και με το παγκόσμιο παρελθόν της Τέχνης και καταθέτει προτάσεις για το μέλλον.

Με άνεση δίνει πνοή σε μορφές από την παιδική ηλικία και την ύπαιθρο. Καθόλου τυχαία επιλέχθηκε να παρουσιαστεί στην έκθεση το γλυπτό για τον χορό, ο οποίος είναι η πρώτη καλλιτεχνική έκφραση  του ανθρώπου, όπως μας μετέφερε ο επιμελητής της έκθεσης.  

Στο εντυπωσιακό έργο του η «Μεγάλη πορεία», τα μικρά γλυπτά από τερακότα, φέρουν στη πίσω πλευρά τους συχνά  στίχους ή ρητά.  Το κάθε γλυπτό είναι μοναδικό, μοιάζει να έρχεται από την μυκηναϊκή εποχή, να διασχίζει την κεραμική παράδοση του τόπου, να περνά μέσα από τα χέρια του Μπαρμπαγιάννη του κανατά στο Μαρούσι, όπως περιέγραψε ο κ. Στεφανίδης. Χάρη στην ενασχόλησή του με αυτά τα κεραμικά ο καθηγητής υποστήριξε ότι ο κ. Παπαγιάννης απέκτησε μια νέα νεότητα όπως είχε συμβεί με τα κεραμικά του Πικάσο.

 

Όσο για μεγαλόπρεπα ξοανικά γλυπτά, που φιλοξενούνται στην έκθεση ο κ. Στεφανίδης υπογράμμισε τον  πρωτόγονο στοιχείo, βασικό γνώρισμα της μοντέρνας τέχνης και την επίδραση από την Γιαννιώτικη Τέχνη αργυροχρυσοχοΐας και το υλικό από τα αποκαΐδια του  Πολυτεχνείου όταν το είχαν καταλάβει οι αναρχικοί και το έκαψαν. Ο καλλιτέχνης με πολύ πόνο μεταμόρφωσε τα καμένα  δοκάρια της στέγης σε νέες μορφές. Όπως υπενθύμισε ο κ. Στεφανής, μόνο στην ΑΣΚΤ κάηκαν 250 έργα, όπως ήταν του Μόραλη, του Νικολάου Λύτρα κ.ά. «Ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι ένα κομπολόι πολιτιστικών καταστροφών» σημείωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Για αυτή την πληγή μίλησε και ο καλλιτέχνης ο οποίος μοιράστηκε τον πόνο του γι’αυτή την καταστροφή από την πυρπόληση του κοσμήματος της νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, δωρεάς του Καυτατζόγλου. «Είπα μόνος εγώ θα κάνω κάτι για αυτή την ιστορία, δεν μπορώ να την αφήσω να περάσει έτσι για  ένα «άνδρο» της γνώσης» διευκρίνισε για την απόπειρά του να μετατρέψει τα απομεινάρια της καταστροφής σε Τέχνη ο κ. Παπαγιάννης.  

 Καθώς η οικοδέσποινα Βασιλική Σιαντή του ζήτησε να μιλήσει για τα έργα του ο κ. Παπαγιάννης υποστήριξε ότι «ο καλλιτέχνης πρέπει να λέει λίγα. Δυστυχώς η Τέχνη σήμερα λέει πολλά γιατί δεν μπορεί να δείξει πολλά. Εάν δεν μπορούν να που το έργο αυτό που θέλουν, ότι κι αν πεις εσύ το παίρνει ο αέρας. Αυτά μας υποστηρίζουν στο χρόνο, εάν το έργο δεν έχει αξίες μέσα του…».

Τη ζωή και τα βιώματα του έχει κάνει τέχνη,  όπως μας εξήγησε ο κ. Παπαγιάννης γι’ αυτό  επέλεξε να ζει στην επαρχία  και να μετατρέψει σε Μουσείο στο χωριό του στο Ελληνικό  του νομού Ιωαννίνων ένα σχολείο χτισμένο από καταπληκτικούς μαστόρους. Στα 7 στρέμματα αυλής στήθηκε το Μουσείο Γλυπτικής και σε μια διαδρομή 5χλμ από την είσοδο του χωριού έως το μοναστήρι της Τσούκας έχουν τοποθετηθεί γλυπτά  Ελλήνων και Ξένων καλλιτεχνών που συμμετέχουν κάθε καλοκαίρι σε συμπόσιο.

Την προσφορά του καλλιτέχνη στον τόπο εξήρε και ο εκδότης Νίκος Νίκας δηλώνοντας εκστασιασμένος από την μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στην εκδήλωση. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι εκδόσεις Νίκας σε  μια συνέργεια  με τον Εικαστικό Κύκλο Gallery Sianti και τον Μάνο Στεφανίδη κυκλοφορούν μια εκδοτική σειρά για σπουδές σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες.  

 

 

Ρωξάνη Γιάννου: Το τραύμα και η Τέχνη ως σανίδα σωτηρίας

 

Πως θα επιλέγατε άραγε να συμβολίσετε ένα τραύμα σας; Με μια πληγή; Μια βλάβη; Μια πρόσκρουση, Μια πτώση; Πολλές λέξεις θα μπορούσαν να αποδώσουν ένα τραύμα. Δεν θα ήταν το καλύτερο μέσο αφήγησης- απόδοσης η Τέχνη;

 Η Ρωξάνη Γιάννου, εικαστικός με μεταπτυχιακές σπουδές στις Καλές Τέχνες, στην Ιστορία των Συμβόλων με εξειδίκευση στο Carl Jung, μας δίνει απαντήσεις για τη «λύτρωση» της ψυχής μέσα από τη Τέχνη.  Με αφορμή την συμμετοχή σε μια ομαδική έκθεση μας «ξεδιπλώνει» τα επιχειρήματά της υπέρ της θεραπευτικής δύναμης της Τέχνης. Ίσως είναι η ιδανική συνομιλήτρια λόγω των σπουδών της σε θέματα Ψυχικής Υγείας, Εικαστικής Θεραπείας  και λόγω της συνεργασίας της με  το Μουσείου Ηρακλειδών για τα παιδικά του προγράμματα.

Η  συμμετοχή της, λοιπόν, στην έκθεση με τίτλο «Τραύμα» σε επιμέλεια της Ιστορικού και κριτικού Τέχνης  Νικολένας Καλαϊτζάκη, η οποία είχε την εμπνευσμένη ιδέα ανάδειξης του τραύμαυτος στην εποχή, στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή το προσεχές διάστημα  στάθηκε η  αρχή της συνομιλίας μας κ. Γιάννου μας για τα ψυχικά τραύματα του παρελθόντος και τον καταλυτικό τρόπο διαχείρισης τους μέσα από τη Τέχνη. Η λειτουργία της αφύπνισης μέσω της Τέχνης και της μετουσίωσης εφαρμόστηκε στο έργο που θα μας παρουσιάσει και στην έκθεση, δημιούργημα παλαιότερων εποχών , «το συμπλήρωσα, το ολοκλήρωσα τώρα, με διαφορά  σχεδόν 10 ετών.  Ξαναδούλεψα από πάνω στην επιφάνεια, ταιριάζει πολύ στο concept. Ακριβώς είναι αυτό το τραύμα να γυρνάς στα παλιά και να διορθώνεις, και να βάζεις κι άλλη στρώση» θα μου εξηγήσει.

Περιγράφοντας το  έργο με τεχνική του κολλάζ,  τις πολλαπλές επιφάνειες που αφήνουν κάποια σημεία ορατότητας και κάποια «κρύβονται» με μπογιά,  η εικαστικός  προσδιορίζει ένα συμβολισμό στην διαδικασία και μια ψυχική αναλογία.  Η έρευνα για το τραύμα άλλωστε δεν είναι άγνωστο πεδίο για εκείνη καθώς ήδη έχει σχεδιάσει ένα πρόγραμμα για την απώλεια και το πένθος που θα υλοποιήσει μαζί με την Ιστορικό Τέχνης, καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου Frederick Μαρία Αθανασέκου στο Μεσολόγγι. Το πρόγραμμα αυτό θα περιλαμβάνει έκθεση, εργαστήρια και διαλέξεις για το πώς το τραύμα θα γίνει εφόδιο για εξέλιξη. Σε αυτό το λεκτικό ταξίδι θα προσπαθήσουμε να δούμε με μια άλλη ματιά τραύμα.

 

-Τι σημαίνει για εσάς το τραύμα;

-«Είναι κάτι που έρχεται και ξανάρχεται. Είναι σε στρώσεις, έχει πολλές διαφορετικές πτυχές. Θεωρώ ότι είναι κάτι που μας κυνηγάει, ακόμα και εάν δεν το δουλεύουμε σε μια πρώτη φάση. Γι’ αυτό και τα έργα μου  τα δουλεύω πολλές φορές, αξιοποιώ πράγματα που έχω στο σπίτι, παλιά αντικείμενα.  Γι’ αυτό και καλώ τον κόσμο στα εργαστήρια που διοργανώνω να φέρνουν μαζί τους αντικείμενα που είναι σημαντικά γι’ αυτούς, ένα γράμμα, μια φωτογραφία για να δουλέψουμε με τη δύναμη του συμβολισμού του αντικειμένου. Οπότε το τραύμα έχει να κάνει με την επαναφορά του στην επιφάνεια, στο φως και εννοείται σε ένα προστατευμένο πλαίσιο ώστε εάν δεν μπορεί να κλείσει, να μετουσιωθεί σε κάτι ουσιαστικό για την ζωή του ανθρώπου».

 

-Η Τέχνη εδώ λειτουργεί σαν διέξοδος, ως σημείο εκτόνωσης;

-«Λειτουργεί σαν σωτήρια σανίδα. Δεν υπάρχει ζωή χωρίς αυτή, μας βοηθά στη μετουσίωση και να βρίσκουμε διέξοδο από τον  ρομποτικό λήθαργο της πραγματικότητας που υιοθετούμε σήμερα. Με την έννοια αυτή η Τέχνη μας ξυπνάει, να μας θυμίζει αυτά που ξεχνάμε στην καθημερινότητα».

 

-Με αφορμή την καθημερινότητα που θίξατε, ήθελα να σας ρωτήσω, η κοινωνία μας είναι ανοιχτή στον να ακούμε τα τραύματα των άλλων και να μοιραζόμαστε τα δικά μας τραύματα;

-«Πιστεύω ότι τώρα τελευταία έχουμε καλυτερεύσει. Έχει βοηθήσει και η εισαγωγή της ψυχολογίας στα περιοδικά. Νομίζω ότι κάνουμε βήματα σε αυτό. Κάπως οι περισσότεροι μπαίνουν σε μια διαδικασία,  έχει γίνει της μόδας η ψυχοθεραπεία στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, στο εξωτερικό εδώ και χρόνια. Νομίζω είμαστε  σε καλό δρόμο, όλοι έχουν ανοίξει μια πορτούλα να ακούσουν κάποια πράγματα και να διαπραγματευτούν, να ακούσουν και του αλλουνού τον πόνο, να βοηθήσουν και να πάρουν ένα μάθημα και για τον εαυτό τους. Νομίζω ότι θα έχει απήχηση η έκθεση και γι’ αυτό τον λόγο. Γιατί όλοι είμαστε σε μια διαδικασία ψαξίματος. Βέβαια στο συλλογικό ασυνείδητο το πιο πρόσφατο τραύμα είναι η πανδημία νομίζω ότι έβαλε τους ανθρώπους σε πολύ αναστοχαστική διάθεση».

 

-Κρίνοντας από το γεγονός ότι η έκθεση αυτή θα είναι μια συλλογική προσπάθεια, θα βγείτε και θα «μοιραστείτε» πολλοί καλλιτέχνες τα «τραύματά» σας, να αναμένουμε δυνατά συνθήματα;

-«Νομίζω ότι θα έχει μεγάλη ποικιλομορφία η έκθεση, θα μιλήσουμε για διαφορετικών ειδών τραύματα και το πως ο καθένας τα χρησιμοποιεί. Νομίζω, αν και δεν έχω προλάβει να δω όλα τα έργα των καλλιτεχνών που συμμετέχουν ότι πολλά έργα καλλιτεχνών θα έχουν ως ερέθισμα για έμπνευση την πανδημία και τον εγκλεισμό, γιατί ο κόσμος είχε χρόνο να αναστοχαστε , να κλειστεί στον εαυτό του και να δει τι του φταίει, τι του αρέσει στη ζωή του. 

Δεν θεωρώ ότι θα είναι μια έκθεση που θα αφήνει βαριά –πικρή επίγευση στον επισκέπτη, αλλά θα έχει πολλά επίπεδα. Μπορείς να ανοίγεις πράγματα , ήδη παρατήρησα σε ένα έργο της έκθεση ότι μοιάζει με ένα κουτί ή φάκελο που μπορεί να ανοιχτεί, κάτι κρυφό που παλεύει να έρθει στο φως».