Ποιά είναι η μινωική πόλη του βουνού; Οι ανασκαφές, το ανάκτορο και το Ψηφιακό Μουσείο

 

Σ' ένα κατάφυτο παράδεισο στον Ψηλορίτη, ένα τοπωνύμιο Ζώμινθος, μαρτυρά ένα τεράστιο μινωικό οικισμό που φθάνει στα βάθη του χρόνου στα 1900-1400 π.Χ. .Μια μινωική πόλη σε βουνό, γεγονός αναπάντεχο καθώς είναι ο μοναδικός μέχρι στιγμής ανασκαμμένος ορεινός μινωικός οικισμός, εκτός από τα Μινωικά Ιερά Κορυφής εκεί που ανέβαιναν οι Μινωίτες προσκυνητές για να αποθέσουν αφιερώματα στους θεούς τους.

Το πολύπλοκο μινωικό τριόροφο ανάκτορο που φιλοξενούσε εκπροσώπους της δυναστείας της Κνωσού ξεπέρασε σε μέγεθος τους αρχικούς υπολογισμούς των αρχαιολόγων. Μάλιστα πριν τρία χρόνια  υπολογιζόταν στα 1.800 τ.μ. !

 Όπως ενημέρωσε φέτος η  Επίτιμη Διευθύντρια Αρχαιοτήτων Δρ. Έφη Σαπουνά -Σακελαράκη που πραγματοποιεί ανασκαφές στη Ζώμινθο του Ψηλορείτη, τον  Περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, για την πορεία των φετινών δίμηνων συστηματικών ανασκαφών το υψηλότερο μινωικό παλάτι στη Ζώμινθο αποτελείται από 160 δωμάτια, ισόγεια και διώροφα. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι τις ανασκαφές στον εν λόγω χώρο είχε αρχίσει στο τέλος της 80’ από ο αείμνηστος  καθηγητής Αρχαιολογίας, Γιάννης Σακελαράκης.

Πρόκειται για μια μόνιμη βιοτεχνική εγκατάσταση με προηγμένη τεχνολογία σε 1.200 μ. υψόμετρο στον Ψηλορείτη η των Μινωιτών πιθανότατα για να εξυπηρέτησουν τους προσκυνητές του Ιδαίου Άντρου, ένα από τα σπουδαιότερα λατρευτικά σπήλαια στην Κρήτη (4.000 π.Χ. μέχρι 1ο μ.Χ. αιώνα), το οποίο θεωρείται αντίστοιχης αξίας με τα μεγαλύτερα πανελλήνια ιερά γιατί είναι μια από τις σπηλιές που λέγεται ότι γεννήθηκε ο Δίας στην Κρήτη. Το συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο είχε ανασκάψει την ίδια περίοδο ο Σακελαράκης.

Εργαστήρια

Εκεί εντοπίστηκε ένα εργαστήριο κεραμικής, με όλα τα σύνεργα και τις ύλες του κεραμουργού του 16ου αι. π.Χ. στη θέση τους, από τον κεραμικό τροχό μέχρι την κτιστή δεξαμενή με το σιρωτό πηλό, κεραμουργών του Θραψανού. Στον αποθέτη απορριμμάτων από το κεραμικό εργαστήριο βρέθηκαν πολλά ρυτά, κύπελλα σε θραυσματική μορφή κ.λπ. 

Επίσης, έχει διαπιστωθεί η ύπαρξη ενός εργαστηρίου επεξεργασίας χαλκού, με μια δεξαμενή επεξεργασίας χαλκού, πολλές κατασκευές μεγαλύτερες ή μικρότερες που δείχνουν τα διάφορα στάδια επεξεργασίας του εν λόγω υλικού και των αντικειμένων κατασκευής, αλλά και σιδηρούχες πέτρες.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο αείμνηστος Σακελλαράκης είχε βρει το εργαστήριο επεξεργασίας ορείας κρυστάλλου, δηλαδή ενός ιδιαίτερου πετρώματος με το οποίο είχαν στολίσει τον ανακτορικό χώρο. Οι Μινωίτες πίστευαν πως αυτός ο κρύσταλλος είχε μαγικές ιδιότητες. Επίσης, το χρησιμοποιούσαν για κατασκευή πολυτελών αντικειμένων, σφραγίδων κ.λπ.

 

Πάνω από το εργαστήριο επεξεργασίας χαλκού εντοπίστηκαν πολύ σημαντικά αντικείμενα, όπως ένα μενταγιόν και μία σφραγίδα ανάμεσα σε πλούσια κεραμική. Μπορεί οι σφραγίδες να συναντώνται στα νεκροταφεία διότι τις παίρνει μαζί του ο νεκρός, αλλά στην περίπτωση αυτή η πληθώρα των σφραγίδων μαρτυρά θρησκευτικά αφιερώματα. 

Συνεπώς στην θέση αυτή υπήρξε ένα  πολιτικό, πολιτιστικό και οικονομικό αλλά και θρησκευτικό κέντρο, το οποίο υποκαθιστούσε τους χειμερινούς μήνες το Ιδαίο Αντρο, όταν αυτό δεν ήταν προσβάσιμο, όπως μας διαφωτίζει η ύπαρξη χώρων λατρείας όπου βρέθηκε ρυτό σχήμα κεφαλής ταύρου αλλά και μεγάλος  αριθμός  τελετουργικών αγγείων (ρυτά, χάλκινες και οστέινες περόνες κ.λπ.). Ενδεχομένως εκεί κατοικούσαν τον χειμώνα οι ιερείς. 

 

Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει θραύσματα χρωματιστών κονιαμάτων τα οποία είναι τμήματα νέων τοιχογραφιών.  Οι τοιχογραφίες έχουν πουλιά, θαλάσσια τοπία με ψάρια κ.λπ. 

Τα κτίρια

Οι αίθουσες έχουν υπόστυλους κίονες με πεσσούς, είναι κυκλικές, με εκλεπτυσμένης μορφή και υψηλή αισθητική. Άξιες λόγου είναι οι μνημειώδεις κλίμακες οι οποίες οδηγούν από το ένα επίπεδο στο άλλο. 

Οι κατοικίες ανήκαν σε υψηλά πρόσωπα. Κάποιες από αυτές τις αίθουσες  διευκόλυναν τις συγκεντρώσεις, σύμφωνα με τις εστίες. Ομοίως με την Κνωσό υπάρχει και ένα δωμάτιο με υφαντικά βάρη, το οποίο είναι μόνο για γυναίκες. Όλες οι αίθουσες είχαν προσωπικούς αποθηκευτικούς χώρους.

Η Μυκηναϊκή επέμβαση στην ανατολική πλευρά του ανακτόρου στο βενετσάνικο τυροκομείο,  διακρίνεται από την αρχιτεκτονική τάση να  δημιουργούν με τους κίονες τοίχους. Τα δάπεδα των συγκεκριμένων δωματίων ήταν βοτσαλωτά με μεγάλη πολυτέλεια, ενώ οι διάδρομοι από Βορρά σε Νότο δημιουργούν μια λαβυρινθώδη εικόνα.

Επίσης, οι αρχαιολόγοι βρήκαν ίχνη από την ρωμαϊκή περίοδο κατά την οποία νέο κτίσμα δημιουργήθηκε πάνω στο μινωικό ανάκτορο και τότε καταγράφεται η δεύτερη μεγάλη ακμή του Ιδαίου Αντρου – η πρώτη μεγάλη άνθηση ήταν αυτή του 8ου π.Χ. αιώνα.

Ψηφιακό Μουσείο Ανωγείων

Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ψηφιακό Μουσείο Ανωγείων για το Ιδαίο άντρο και τη Ζώμινθο φέρει την ονομασία «Γιάννης Σακελλαράκης και Εφη Σαπουνά-Σακελλαράκη».Το Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης στα Ανώγεια είναι αφιερωμένο στην Μνήμη του Γιάννη Σακελλαράκη και χάρη στην πολύτιμη συμβολή της Έφη Σαπουνά Σακελλαράκη και το κτήριο που παραχώρησε ο Δήμος Ανωγείων μεταμορφώθηκε σε ένα χώρο όπου με εξαιρετικά πρωτότυπο τρόπο εκτίθενται στοιχεία και πληροφορίες από την ανασκαφική δραστηριότητα στους δύο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους του Ιδαίου Άντρου και της Ζωμίνθου. Περισσότερες πληροφορίες εδώ: http://www.hstech.gr/anogia

 

ΠΗΓΗ:

https://www.culture.gov.gr/

http://www.anogi.gr/

http://www.anogeia.gr/,

 https://hania.news/

 https://www.explorecrete.com/ http://agonaskritis.gr/

«Άρωμα» της Άπω Ανατολής στο Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο: Δυο εντυπωσιακές εκθέσεις!

Oυράνιες θεότητες, ανθρώπινες μορφές και μυθολογικά ζώα, περίτεχνα δοχεία και διακοσμητικά σκεύη δημιουργίες από βαθύ μπλε lapis lazuli, τυρκουάζ, ιώδη αμέθυστο, διάφανη ορεία κρύσταλλο κ.ά….Εντυπωσιακές με άρτια παρουσίαση δυο εκθέσεις για τους πολιτισμούς της Άπω Ανατολής στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο μας ταξίδεψαν στη χώρα του Κόκκινου Δράκου αλλά και στη γη των Χρυσανθέμων.

 

Η πρώτη στο κεντρικό κτίριο του μουσείου προβάλλει αντικείμενα από την ασιατική συλλογή του Ιδρύματος Πασσά, με τίτλο «Έργα Κινεζικής τέχνης από τη Συλλογή Ι. & Δ. Πασσά». Η δεύτερη με τίτλο «Λαμπαδηδρομία προς Τόκιο- Κληρονομιά και αφομοίωση» αφορά σύγχρονους Ιάπωνες καλλιτέχνες, η οποία διοργανώνεται με αφορμή την διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί το καλοκαίρι στο Τόκιο.

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

Μια άλλη οπτική της κινεζικής τέχνης της μικρογλυπτικής σε πολύτιμους λίθους, πέρα από τις γνωστές πορσελάνες αναδεικνύει η έκθεση με το άρτιο σχεδιασμό, τον υπέροχο φωτισμό και την συνομιλία με την σύγχρονη Τέχνη.

Ο επισκέπτης με την βοήθεια των φυλάκων κατευθύνεται από το ισόγειο όπου δεσπόζει ένα επιβλητικό ξύλινο παραβάν στο πρώτο όροφο. Μεγάλα «πανό» δίνουν χρήσιμες πληροφορίες για τον Κινέζικο Πολιτισμό, τους πολύτιμους λίθους κ.ά.. Η πληρότητα των στοιχείων είναι εντυπωσιακή, αλλά σε αυτά μου έλειψε η μεγέθυνση κάποιων λέξεων-κλειδιά που να διευκολύνει την γρήγορη ή διαγώνια ανάγνωση για τους μη υπομονετικούς επισκέπτες.

Σε μπλε τόνους και χρωματικά εναρμονισμένες βιτρίνες, με λεπτομέρειες ακόμη και στην βάση που φέρουν μοτίβα της Κινέζικης Ανατολής φυλάσσονται οι μικροί θησαυροί. Οι μικρές θεματικές ενότητες (Απόηχοι ενός ένδοξου παρελθόντος, Μεγαλείο και Πολυτέλεια, Ο κόσμος των συμβόλων, Γυναικείο κάλλος, Αντικείμενα λατρείας, Συλλέγοντας κινεζικούς νεφρίτες και Ζωγραφική στο λίθο) διευκολύνουν τον επισκέπτη να κατανοήσει την εξέλιξη της Τέχνης. 

Άξιες λόγου είναι ότι οι περιεκτικές λεζάντες που στην πλειοψηφία τους δεν μένουν στην απλή περιγραφή του εκθέματος βοηθούν την σκέψη να πάει ένα βήμα παραπέρα.

Αξιοσημείωτος και εξίσου εντυπωσιακός είναι ο «διάλογος» που διανοίγεται με τα εκθέματα που «συνυπάρχουν» με τα ζωγραφικά έργα της Ευσταθίας Μηλαράκη, μίας δημιουργού που έχει αναπτύξει σχέσεις με την Κίνα. Φρέσκια πνοή αποκτούν οι θησαυροί αιώνων χάρη στην ανανεωτική ματιά της καλλιτέχνιδος  με την αξιοποίηση του φθορισμού αλλά και τον ειδικό τρόπο έκθεσης των έργων της.

 

 

 

Ιαπωνική Τέχνη

 

Μια σύγχρονη οπτική της Άπω Ανατολής μας προσφέρει η περιοδική έκθεση “Λαμπαδηδρομία προς Τόκιο - Κληρονομιά και αφομοίωση”  που διοργάνωσαν το Ιαπωνικό Πολιτιστικό Ινστιτούτο (Japan Foundation) και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Πέντε σύγχρονοι Ιάπωνες καλλιτέχνες (Yu Araki, Kei Imazu, Nobuaki Takekawa, Paramodel Hayashi Yashuhiko, Naoki Honjo) και ένας αρχιτέκτονας (Kengo Kuma), οι οποίοι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της σύγχρονης Ιαπωνικής καλλιτεχνικής παραγωγής μας προσφέρουν μέσω της Τέχνης τους μια γεύση της σύγχρονης κουλτούρας και του πολιτιστικού γίγνεσθαι αυτού του σπουδαίου Πολιτισμού.

 

Μπορεί η έκθεση να μην υλοποιήθηκε σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό όπως μας εξήγησε η επιμελήτριά του κατά την ξενάγηση του Σαββάτου, αλλά σίγουρα είναι εντυπωσιακή αυτή η συνομιλία της σύγχρονης Τέχνης με την έννοια της Κληρονομιάς και των Ολυμπιακών Αγώνων.

 

Σε αυτή την έκθεση με παρέσυραν τα ίδια τα εκθέματα όπως η «Τελετή Αφής των Ολυμπιακών Αγώνων για γάτες» με κεραμικές κούκλες του Νομπουάκι Τακεκάβα.

 το  βίντεο «Temple of the Temple» του Αράκι με την παράλληλη έκθεση των αθλητικών φορμών και των παπουτσιών στην μουσειακή βιτρίνα και την υπόμνηση του ελληνικού ονόματος «Νίκη».

 

Άξιο λόγου είναι το εντυπωσιακό κολάζ του Κέι Ιμάτζου με τίτλο «Επαναπατρισμός» που περιλαμβάνει από τα γλυπτά του Παρθενώνα και άλλα πολιτιστικά αγαθά που έχουν μεταφερθεί από την πατρίδα τους.

Μοναδική αίσθηση δημιουργεί και η εγκατάσταση Parademic Graffiti  των Γιασουχίκο και Χαγιάσι καθώς ο επισκέπτης βρίσκεται στην έξοδο της περιοδικής έκθεσης και ταυτόχρονα στο κέντρο του έργου που αποτελείται από σιδηροδρόμους παιχνίδια εγκατεστημένα στους τοίχους.

Art heals: Καλλιτεχνική πρωτοβουλία που «θεραπεύει» την άνοια

 

Καλλιτέχνες ενώνουν τις δυνάμεις τους για να βοηθήσουν τους ανθρώπους που υποφέρουν από άνοια και ευαισθητοποιούν τους υπόλοιπους μέσω της Τέχνης. Στόχος τους είναι να ενημερωθεί η κοινή γνώμη και συνδράμει στην επίλυση του αναδυόμενου κοινωνικού προβλήματος καθώς οι αριθμοί μαρτυρούν αύξηση των πασχόντων. Κατά την άποψη του Edgar Degas «Η τέχνη δεν είναι αυτό που βλέπεις, αλλά αυτό που κάνεις τους άλλους να δουν», οι δημιουργοί εφιστούν την προσοχή μας σε μια ασθένεια που στερεί τη μνήμη, με πολλές άλλες συνέπειες.

Η ομαδική έκθεση που θα εγκαινιαστεί στον χώρο ART 16 CREATION SPACE (Αρτεμησίου 16, Κεραμεικός) στις 19 Σεπτεμβρίου θα συμβάλλει στη συλλογή χρημάτων μέσω λαχειοφόρου αγοράς των έργων  για τους σκοπούς της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών. Το εγχείρημα είναι πρωτοβουλία του κ. Θωμά Πατιού, ο οποίος είχε την ιδέα στήριξης των ατόμων με άνοια μέσα από προσωπικό του βίωμα.

Για τρίτη χρονιά ο κ. Πατιός συσπειρώνει περισσότερους από 50 καλλιτέχνες για τον καλό σκοπό αυτόν. 

Με πυρήνα την έκθεση διοργανώνονται  παράλληλες δράσεις, ενώ φέτος θα εκδοθεί λεύκωμα με έργα των συμμετεχόντων και τις τρεις χρονιές διοργάνωσης, σε επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης, διδάσκουσα στο ΕΑΠ και στο Πανεπιστήμιο Frederick,  δρ. Μαρίας Αθανασέκου. Επίσης, η ίδια θα πραγματοποιήσει στις 30 Σεπτεμβρίου (19.00) διάλεξη με θέμα «Οι πρώτες βοήθειες στην Τέχνη». Η αισθητική απόλαυση  και η δημιουργικότητα». Εικαστικό εργαστήριο ενηλίκων «Η Τέχνη ως καταφύγιο της ψυχής και μονοπάτι της ζωής» θα διεξαχθεί στις 2 Οκτωβρίου (18.00-20.00) από την Ρωξάνη Γιάννου, ΜΑ Καλές Τέχνες, ΜΑ Ιστορία των Συμβόλων, Ειδικευόμενη Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας.

Ο κ. Πατιός εξηγεί ότι «συνεχίζουμε  την προσπάθεια για να ολοκληρωθεί το έργο μας,  να ευαισθητοποιηθεί και να ενημερωθεί περισσότερο ο κόσμος για την νόσο  μέσα από το έργο της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών».

 Σε ότι αφορά τα μέτρα προστασίας  θα υπάρξει ενημέρωση για την χωρητικότητα των θεατών-επισκεπτών, θα διατεθούν αντισηπτικά και μάσκες και θα τηρηθούν αυστηρά οι οδηγίες του ΕΟΔΥ καθώς οι εν λόγω εκδηλώσεις έχουν σκοπό την προαγωγή της Υγείας. 

Η ολοκλήρωση της έκθεσης με την κλήρωση των έργων θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 3 Οκτωβρίου στις 19.00.

*Tα φωτογραφικά στιγμιότυπα προέρχονται από την περσινή έκθεση ART HEALS II

Η Ρωμαϊκή Αγορά Αθηνών σφύζει ζωή: Ένα παράδειγμα σύγχρονης πολιτιστικής διαχείρισης

 Νέα πνοή έχει αποκτήσει ο χώρος της Ρωμαϊκής Αγοράς στην καρδιά της Πλάκας που «δονείται» το τελευταίο καιρό στους ρυθμούς του πολιτιστικού γίγνεσθαι της πόλης. Παραστάσεις, συναυλίες, εικαστικές-ηχητικές παρεμβάσεις σε έναν αρχαιολογικό χώρο που μπαίνει ακούσια σε δεύτερη μοίρα από του επισκέπτες καθώς προτιμούν την εντυπωσιακή αρχαιά Αγορά Αθηνών και την Βιβλιοθήκη του Αδριανού.

Αυτό το καλοκαίρι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών στο πλαίσιο του προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» κατάφερε να φέρει περισσότερους Αθηναίους και επισκέπτες εντός του εν λόγω αρχαιολογικού χώρου. Και αυτό το κατάφερε προσφέροντας καλλιτεχνικά ερεθίσματα και επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα αυτό που προτάσσουν οι διεθνείς συνθήκες προστασίας των μνημείων την ενσωμάτωση του μνημείου στο σύγχρονο βίο (Συνθήκη Παρισιού (1972) για την ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη σύγχρονη οικονομική και κοινωνική ζωή).

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

Σήμερα το βράδυ ο χώρος θα φιλοξενήσει μια μουσική μυσταγωγία για καλό σκοπό  και συγκεκριμένα για την ενίσχυση της οργάνωσης HOPEgenesis που αντιστέκεται στην υπογεννητικότητα  των Ακριτών στις παραμεθόριες περιοχές, μια συναυλία του Μήνο Μάτσα με την συμμετοχή των εξαιρετικών ερμηνευτών Ελεωνόρας Ζουγανέλη και Κώστα Τριανταφυλλίδη καθώς και επτά διακεκριμένων μουσικών.

 

Μάρτυρας του συγκινησιακού φορτίου που μπορεί να προκαλέσει η Τέχνη εντός ενός αρχαιολογικού τόπου «επενδυμένου» με ιστορία και νοήματα, έγινα παρακολουθώντας την παράσταση του Εθνικού Θέατρου  «Tο αμάρτημα της μητρός μου του Γ. Βιζυηνού» σε σκηνοθεσία της Δανάης Ρούσσου και με την συγκινητική ερμηνεία της Ρένας Κυπριώτη. Πραγματική απόλαυση ήταν ο μονόλογος που έφερε όλη την ελληνική παράδοση που εσωκλείει ο Βιζυηνός στα έργα του, στον αρχαιολογικό χώρο με φόντο τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος.

Για όσους ενδιαφέρονται να βιώσουν την ιδιαίτερη αυτή εμπειρία ενός ιστορικού τόπου που δεν αποτελείται μόνο από αυτό που κάποιοι στυγνά θα έλεγαν «ερείπια» ή  «ψυχρά» αρχαιολογικά ευρήματα αλλά αποκτά νέα ζωή, μπορούν να επισκεφθούν το προσεχές Σάββατο και να θαυμάσουν μια σειρά από ηχητικά έργα με θέμα τη σιωπή, την παύση και την αναμονή που δημιουργεί μια σειρά από προβληματισμούς σε συσχέτιση με το βίωμα του lockdown. Πρόκειται για δράση του ΕΜΣΤ και συμμετέχουν  οι καλλιτέχνες: Μανώλης Μανουσάκης, Μιχάλης Μοσχούτης, Acte Vide (Δανάη Στεφάνου και Γιάννης Κοτσώνης), Νικολέτα Χατζοπούλου, σε επιμέλεια της Δάφνης Βιτάλη, επιμελήτριας του ΕΜΣΤ.

 

 

 

Ιστορία της Ρωμαϊκής Αγοράς

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Πολιτισμού κτίσθηκε μεταξύ 19-11 π.Χ. από τις δωρεές του Ιουλίου Καίσαρα και του Αυγούστου, ο οποίος πρώτος άρχισε ένα συστηματικό οικοδομικό πρόγραμμα ανόρθωσης της πόλης.  Μάλιστα, αναγνώριζε την αξία της πολιτιστική της κληρονομιάς του τόπου, καθώς σε όλα τα έργα του διακρίνεται ένα φιλάρχαιο πνεύμα.

Ωστόσο, κατά την ρωμαϊκή περίοδο της Αθήνας υιοθετήθηκαν νέες πολεοδομικές αντιλήψεις και νέοι αρχιτεκτονικοί τύποι. Ο Αύγουστος εκπονούσε  ένα πρόγραμμα περιλαμβάνοντας  διάφορα μνημεία της πόλης, αλλά κυρίως την Αρχαία Αγορά.

Όταν τέθηκε ζήτημα χώρου και αλλαγής στη λειτουργία της Αρχαίας Αγοράς, αποφασίστηκε η μετεγκατάσταση των εμπορικών δραστηριοτήτων. Η αλλαγή θεωρήθηκε σημαντική για τον μετασχηματισμό της πόλης. Ως κατάλληλος αξιοποιήθηκε ένας χώρος ευρύς και επίπεδος. 100 μ. περίπου ανατολικά από αυτήν.  Η νέα Ρωμαϊκή Αγορά ή Αγορά του Καίσαρος και του Αυγούστου ήταν ένα κτήριο νέου τύπου, ρωμαϊκό φόρουμ και αποτέλεσε αρχιτεκτονική καινοτομία για την εποχή του και για τον τόπο.

Επί αυτοκράτορος Αδριανού (117-138 μ.Χ.) φαίνεται ότι έγιναν ορισμένες τροποποιήσεις και επισκευές, οπότε και πλακοστρώθηκε η αυλή. Εκτιμάται ότι περίπου το 100 μ.Χ. πλακοστρώθηκε και η οδός που συνέδεε την Αρχαία Αγορά με τη Ρωμαϊκή. Επίσης, τότε η αγορά πλαισιώθηκε από στοές με καταστήματα στο πίσω μέρος τους. Για την εξυπηρέτηση του κοινού καθώς η οδός  βρισκόταν 5 μ. περίπου χαμηλότερα από το δυτικό πρόπυλο, στο ανατολικό της άκρο κατασκευάστηκε μια ράμπα που οδηγούσε στο εσωτερικό της Ρωμαϊκής Αγοράς διά της μεσαίας διόδου του προπύλου, όπως διαπιστώθηκε με ανασκαφική έρευνα το 1985.

Εντός του αρχαιολογικού χώρου υπάρχει σήμερα το «Αγορανομείο» (μέσα του 1ου αι. μ.Χ. ), δηλαδή σώζεται ένα πλατύ κλιμακοστάσιο, μέρος της πρόσοψής του με τρεις θύρες που έχουν τοξωτά υπέρθυρα από μάρμαρο Υμηττού, καθώς και τμήματα του βόρειου και του νότιου τοίχου του που είναι χτισμένοι από μεγάλες πωροπλίνθους.

Σημαντικό μνημείο είναι το «Ωρολόγιο του Κυρρήστου», γνωστό ως  Πύργος των Ανέμων ή Αέρηδες (μάλλον 47 π.Χ.). Ο οκταγωνικός πύργος, από πεντελικό μάρμαρο είχε στην κορυφή της στέγης ένας ορειχάλκινος ανεμοδείκτης σε μορφή Τρίτωνα έδειχνε την κατεύθυνση των ανέμων.

Κατά την Βυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία ο χώρος καταλήφθηκε από οικίες, εργαστήρια και εκκλησίες καθώς και το Φετιχιέ Τζαμί. (Διαβάστε εδώ για το Φετιχέ Τζαμί http://cultureloversgr.blogspot.com/2018/10/blog-post_69.html)

Η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο είναι 8 ευρώ.

Πηγή: 

http://odysseus.culture.gr/

http://archaeologia.eie.gr/

 

 

Ποια είναι η ιστορία της Ρωμαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης;

 

Διοικητικό κέντρο και κύριο σημείο αναφοράς της Θεσσαλονίκης, για περίπου τρεις αιώνες, υπήρξε η Ρωμαϊκή Αγορά, που κατασκευάστηκε κατά το τέλος του 2ου αιώνα και τις αρχές του 3ου αιώνα μ.Χ. Η εν λόγω Αγορά, που δεσπόζει ακόμα και σήμερα στο κέντρο της μακεδονικής πρωτεύουσας, κτίστηκε έχοντας ως αρχέτυπο το κέντρο της αρχαίας Ρώμης. Την ίδια εποχή διαμορφώθηκαν πανομοιότυπες αγορές σε όλη την επικράτεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο το συγκρότημα της Ρωμαϊκής Αγοράς υπέστη αλλαγές, διατήρησε όμως τη θέση του ως κοινωνικό κέντρο της αρχαίας πόλης.

 

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου 

 

Αρχαιολογικός χώρος

 

Ο χώρος της Ρωμαϊκής Αγοράς ήταν καλυμμένος μέχρι το 1966 οπότε πραγματοποιήθηκαν εκσκαφές με σκοπό την ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου της πόλης. Ενώ οι ανασκαφές είχαν ξεκινήσει, ανακαλύφθηκαν στο χώρο αυτό τα πρώτα ευρήματα μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας. Ο έφορος αρχαιοτήτων Φώτης Πέτσας με την αναστήλωση του μοναδικού μονόλιθου μαρμάρινου κίονα με κιονόκρανο, που βρέθηκε ακέραιος, κατάφερε να ματαιωθούν τα σχέδια για την ανέγερση οποιουδήποτε κτιρίου στην περιοχή.

Σήμερα στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς λειτουργεί μουσείο, του οποίου η είσοδος γίνεται από την Κρυπτή Στοά. Εξάλλου, στο Ωδείο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις.

 

 

 

Ευρήματα

 

Κύριο χαρακτηριστικό των πόλεων κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο ήταν η ύπαρξη δύο λεωφόρων, μιας με διεύθυνση από βορρά προς νότο και μιας από ανατολή προς δύση. Στη Ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη, οι κύριοι οδικοί άξονες ήταν η Via Regia (σημερινή οδός Εγνατία), που ξεκινούσε από την Πύλη του Βαρδαρίου και κατέληγε στην Κασσανδρεωτική Πύλη του ανατολικού άκρου της πόλης, και μία οδός κάθετη προς την Εγνατία που πιθανώς διέσχιζε την πόλη από τη θάλασσα. Στο σταυροδρόμι αυτών των οδών βρισκόταν η Ρωμαϊκή Αγορά.

Όταν λειτουργούσε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, η Αγορά αποτελούνταν από δύο πλατείες, αυτή που έχει ανασκαφεί και περιλαμβάνει την Κρυπτή Στοά, το Μουσείο της Ρωμαϊκής Αγοράς και το Ωδείο και αυτή που στα βυζαντινά χρόνια λειτουργούσε ως ανοιχτή πλατεία χωρίς στοές και παραμένει κάτω από το ανώτερο τμήμα της Πλατείας Αριστοτέλους χωρίς να έχει ερευνηθεί.

Σύμφωνα με τα τμήματα της Ρωμαϊκής Αγοράς που έχουν αποκαλυφθεί, αποτελούνταν από μία μεγάλη ορθογώνια πλατεία με ίχνη μαρμάρινων πλακοστρώσεων στο βορειοδυτικό τμήμα της, ένα Ωδείο-βουλευτήριο με διαμορφωμένες κτιστές κερκίδες και σκηνή στο ανατολικό τμήμα της και το ισόγειο τμήμα πολυώροφης στοάς (cryptoporticus-Κρυπτή Στοά) στο νότιο τμήμα της. Ακόμα στη νοτιοανατολική γωνία του χώρου έχει αποκαλυφθεί ένα τμήμα λουτρικού συγκροτήματος (βαλανείο) που περιλαμβάνει ένα πυριατήριο (κυκλική αίθουσα εφίδρωσης) με εικοσιπέντε λουτήρες.

Στα ευρήματα περιλαμβάνονται ψηφιδωτά δάπεδα, τμήμα λιθόστρωτου δρόμου, αγωγοί και οχετοί αποχέτευσης, καθώς και αργυρά νομίσματα και λίθινα και μαρμάρινα γλυπτά.

 

Στοά

Η μεγαλοπρεπής αρχαία στοά των ειδώλων (Las Incantadas-Οι μαγεμένες) υπήρχε στο ύψος περίπου της σημερινής Εγνατίας και ήταν μέρος του συγκροτήματος της Ρωμαϊκής Αγοράς. Από τη στοά αυτή μάλιστα πραγματοποιούνταν η είσοδος στην Αγορά. Ανάγλυφες παραστάσεις οκτώ μυθικών προσώπων στόλιζαν τη στοά. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της Τουρκοκρατίας τα ερείπια της στοάς βρίσκονταν στην αυλή ενός Εβραϊκού σπιτιού. Το 1864, μετά από εντολή της Οθωμανικής κυβέρνησης, τα γλυπτά μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου από το Γάλλο E. Miller. Εκεί βρίσκονται μέχρι σήμερα.

Μία από τις αλλαγές της αγοράς κατά τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια ήταν η μετατροπή της Κρυπτής Στοάς σε μεγάλη δεξαμενή ύδρευσης, όπως επίσης και η ίδρυση ενός ιαματικού «αγιάσματος» σε τμήμα της ίδιας στοάς. Εκεί αποκαλύφθηκε μία παλαιοχριστιανική τοιχογραφία μεγάλης σημασίας.

 

 

 

Πηγές

 

Ιστορία της Θεσσαλονίκης, Απόστολος Παπαγιαννόπουλος, Εκδόσεις ΡΕΚΟΣ, Θεσσαλονίκη 1985

 

Θεσσαλονίκης Εγκόλπιον, Χρίστος Ζαφείρης, Εκδόσεις ΕΞΑΝΤΑΣ, 1997

 

http://odysseus.culture.gr