Ποια είναι τα τρία άγνωστα αρχαία μνημεία-θησαυροί της Ηλείας;

 

Άγνωστα στο ευρύ κοινό αλλά οπωσδήποτε άξια αναφοράς είναι τρία αρχαία μνημεία που βρίσκονται στη δυτική Πελοπόννησο και συγκεκριμένα εντός του νομού Ηλείας. Ένας σπάνιος κιβωτιόσχημος τάφος του 4ου αιώνα π.Χ. στο χωριό Σταφιδόκαμπος του δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης, ένα ρωμαϊκό λουτρό με όμορφα ψηφιδωτά δάπεδα στο χωριό Σκαφιδιά, κοντά στον Πύργο και ένας μυκηναϊκός θολωτός τάφος στην περιοχή Τριανταφυλλιά, κοντά στην Αμαλιάδα, αποκαλύπτουν το πλούσιο αρχαίο παρελθόν της Ηλείας, της γης των Ολυμπιακών Αγώνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο σπάνιος τάφος των κλασσικών χρόνων ανακαλύφθηκε τυχαία, ενώ το αρχαίο λουτρό και ο θολωτός τάφος αποκαλύφθηκαν κατά την δεκαετία του 2000.     

 

 Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

 

Αρχαίος τάφος Σταφιδοκάμπου

 

Ο αρχαιολογικός χώρος του Σταφιδοκάμπου βρίσκεται εντός των ορίων του ομώνυμου σύγχρονου οικισμού, στην εύφορη πεδιάδα του Πηνειού ποταμού. Ως τις αρχές της δεκαετίας του 1990 ήταν άγνωστος ως θέση όταν, κατά τη διάρκεια εκσκαφικών εργασιών για την εγκατάσταση του δικτύου ύδρευσης της κοινότητας, ήρθαν στο φως αρχαιολογικά ταφικά κατάλοιπα (ταφικός πίθος, κεραμοσκεπείς και λακκοειδείς τάφοι, πυρές).

Την άνοιξη του 1993, στο πλαίσιο ενός άλλου έργου, την διάνοιξη θεμελίων για την ανέγερση Πολιτιστικού Κέντρου στην κοινότητα του Σκαφιδοκάμπου, αποκαλύφθηκε τμήμα νεκροταφείου ύστερων αρχαϊκών και κλασικών χρόνων, έκτασης περίπου 200 τ.μ.

Πέραν των πολυάριθμων και ποικίλης τυπολογίας ταφών, το πιο εντυπωσιακό μνημείο που ήρθε στο φως είναι ο κιβωτιόσχημος τάφος, κατασκευασμένος με ογκώδεις λιθόπλινθους από πωρόλιθο.

Το αρχαίο νεκροταφείο εκτείνεται προς βόρεια - βορειοδυτικά, όπου το κέντρο της σύγχρονης κοινότητας. Φαίνεται μάλιστα πως οι οικίες και οι λοιπές υποδομές του χωριού έχουν ανεγερθεί επί του αρχαίου νεκροταφείου.

Σημειώνεται πως το 2010, συνεργείο μηχανικών και εργατών που άνοιγε θεμέλια για την κατασκευή σπιτιού, εντόπισε ταφικό πιθάρι με περιεχόμενο κεραμική και τερακότες. Το ταφικό πιθάρι χρονολογείται στον 4ο π.Χ. αιώνα, την εποχή που η Ηλεία είχε μικρές κόμες και αντίστοιχα νεκροταφεία. Το πιθάρι μαζί με άλλα μικρότερα ευρήματα βρίσκονται πλέον στο αρχαιολογικό μουσείο της Ήλιδας.

 

 

 

Παράκτιο ρωμαϊκό Λουτρό Σκαφιδιάς

 

Κοντά στον σύγχρονο οικισμό της Σκαφιδιάς Ηλείας, σώζονται επί της ακτής του Ιονίου τα λείψανα μεγάλου και πολυτελούς δημόσιου λουτρικού συγκροτήματος των ρωμαϊκών χρόνων.

Η ανασκαφική διερεύνηση του λουτρού, τα ερείπια του οποίου διατηρήθηκαν ορατά από την αρχαιότητα ως και την εποχή μας, διενεργήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία τη διετία 2006 – 2007 και οδήγησε στην πλήρη του αποκάλυψη.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα του λουτρού της Σκαφιδιάς ήταν η πολυτέλεια που του προσέδιδαν ο εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτός διάκοσμος των δαπέδων του, σε συνδυασμό με τις ορθομαρμαρώσεις και τα χρώματα στους τοίχους.

Στα ψηφιδωτά δάπεδα η θεματολογία ποικίλλει, περιλαμβάνοντας πολύχρωμα φυτικά και γεωμετρικά μοτίβα, όπως τεμνόμενοι ρόμβοι εγγεγραμμένοι σε ορθογώνια με λευκό βάθος, ταινίες, κάνθαροι και βλαστόσπειρες από όπου εκφύονται φύλλα κισσού, ρόμβους και κύκλους.

Εξάλλου, σε ένα από τα μεγαλύτερα δωμάτια, στο κέντρο περίπου του αρχαίου συγκροτήματος, αποκαλύφθηκε, σε αποσπασματική κατάσταση διατήρησης, ψηφιδωτό δάπεδο όπου σε ζώνη πλησίον του τοίχου απεικονίζονται δελφίνια στη σειρά.

 

 

 

Θολωτός τάφος Τριανταφυλλιάς

 

Στην περιοχή Τριανταφυλλιά, μεταξύ των δήμων Ιαρδάνου και Αμαλιάδας, αποκαλύφθηκε το καλοκαίρι του 2008, σε περιοχή με καμένη βλάστηση από τις πυρκαγιές του 2007, κτιστός μυκηναϊκός θολωτός τάφος, μέγιστης διαμέτρου. 3,83 μ., με ταφές σε λάκκους που χρονολογούν το μνημείο στην υστεροελλαδική ΙΙΑ-ΙΙΙΑ2 περίοδο. Επίσης ήρθαν στο φως δύο ακόμη θολωτές κατασκευές.

Πρόκειται για τους πρώτους μυκηναϊκούς θολωτούς τάφους που ανευρίσκονται στο βόρειο του Αλφειού τμήμα της Ηλείας. Οι τάφοι σχετίζονται άμεσα με εκτεταμένα κατάλοιπα οργανωμένης μυκηναϊκής εγκατάστασης σε παρακείμενη λοφώδη έκταση, της οποίας η έρευνα άρχισε το 2010 και είναι απαραίτητο να ολοκληρωθεί, δεδομένου ότι η ανεύρεσή της αποτελεί εξαιρετικού επιστημονικού ενδιαφέροντος ζήτημα για την ιστορία της μυκηναϊκής Ηλείας.

Ο θολωτός τάφος της Τριανταφυλλιάς, είναι κτισμένος με εγχώριους πλακοειδείς λίθους κατά το εκφορικό σύστημα. Στο δάπεδο του θαλάμου αποκαλύφθηκαν λάκκοι ταφών και ανακομιδών. Επί του δαπέδου του στομίου εντοπίστηκε σκελετός σκύλου με προσανατολισμό Β-Ν.

Επιπλέον, η ανεύρεση μεγάλης αγροικίας του 4ου-3ου αι. π.Χ. και συναφών χρονολογικώς τάφων στην ίδια θέση, μαρτυρούν την εγκατάσταση πληθυσμού στο χώρο και κατά τους ιστορικούς χρόνους.

 

 

 

Πηγές:

 

Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας, https://ilia-olympia.org

 

https://www.thebest.gr