Τα Ακρόπρωρα των πλοίων της Ελληνικής Επανάστασης- Μια έκδοση που «μυρίζει» θάλασσα

 

Μνήμες από τις ένδοξες στιγμές της Ελληνικής Επανάστασης αναδύουν τα ακρόπρωρα των ελληνικών πλοίων. Σημάδια της Ιστορίας που συνδέθηκαν με τον ναυτικό αγώνα της Ανεξαρτησίας  καταγράφει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πέτρος Θέμελης σε μια έκδοση που «μυρίζει» θάλασσα.

 Τα ακρόπρωρα είναι η προσωποποιημένη ψυχή του καραβιού, γράφει η ανακοίνωση της έκδοσης, καθώς αυτά απεικόνιζαν θεϊκές, μυθικές ή ηρωικές μορφές και καπώς έτσι περνούσαν στο συλλογικό ασυνείδητο των μαχητών τη συνέχεια του ελληνισμού. Ως μπροστάριδες του θαλασσινού «άρματος» ανάγονταν σε σύμβολα απελευθέρωσης. Άλλες φορές είχαν  μορφές κοινών θνητών, ολόσωμες γυναικείες μορφές ή μπούστα. Από ιστορικής και αισθητικής πλευρά πρόκειται για πολιτιστικά τεκμήρια που συνδέονται με την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό. Οι «φιγούρες», όπως αποκαλούσαν οι ναυτικοί τα ακρόπρωρα, που επέζησαν μέχρι σήμερα αποτελούν μια ζωντανή μαρτυρία του λαϊκού μας πολιτισμού.

 

Με βάση τα σωζόμενα ακρόπρωρα, καθώς και τις γραπτές πηγές  αλλά και τις απεικονίσεις τους στην Τέχνη, ο κ.Θέμελης μας προσφέρει  στο βιβλίο «Καραβοκύρηδες και Ακρόπρωρα του 1821» την εκδόσεων ΚΑΠΟΝ μια περιεκτική μελέτη του νεοελληνικού ακρόπρωρου. Τα λίγα σωζόμενα ακρόπρωρα που έφτασαν στις μέρες μας και τις ομάδες τους (υδραίικη, σπετσιώτικη και γαλαξειδιώτικη), μαζί με τις γραπτές πηγές και τις απεικονίσεις τους στην Τέχνη.

Το ακρόπρωρο πίστευαν πως διώχνει το κακό, προστατεύει το πλήρωμα, φέρνει πλούτο και χαρίζει νίκες σε ώρα πολέμου. Το νεοελληνικό ακρόπρωρο εμφανίζεται στα μέσα του 18ου με αρχές 19ου αιώνα, γέννημα του νέου οικονομικού και κοινωνικού κλίματος των χρόνων της Τουρκοκρατίας.

 

Σημειώνετααι  ότι τα νεοελληνικά ακρόπρωρα εντάσσονται το στο ευρύτερο πλαίσιο της ευρωπαϊκής και νεοελληνικής ναυτιλίας, καθώς και της νεοελληνικής αλλά και ευρωπαϊκής τέχνης. Τα ακρόπρωρα, έφτασαν σε ένα τέλος με την επικράτηση των σιδερένιων ατμοκίνητων πλοίων.