Σου στέλνω ένα μήλο CPT: Εικαστικοί στοχασμοί για το πως προσλαμβάνουμε την παράδοση και τη ταυτότητά μας

Η Παράδοση δεν είναι ένα κιτρινισμένο φύλλο στο χρονοντούλαπο της ιστορίας· είναι το χώμα στο οποίο ανθίζει η ταυτότητα μας. Είναι  μόνο οι μνήμες μας, τα έθιμα από το χωριό; H' μήπως είναι οι σούζες με μηχανάκια χαμηλου κυβισμού, το σουβλάκι και ο φραπές; Σε κάθε χειρονομία του σήμερα κρύβεται ένα αποτύπωμα του χθες: τραγουδισμένο, ντυμένο ή μαγειρεμένο.... Και κάπως έτσι διαμορφώνουμε την εικόνα μας ως Νεοέλληνες—αμφιταλαντευόμενοι ανάμεσα στον επαρχιωτισμό και την παγκοσμιοποίηση, στην αυθεντικότητα και τη σύγχρονη επιτέλεση. Η Ιστορία και η Μνήμη δεν καθρεφτίζουν απλώς το παρελθόν, φωτίζουν το παρόν και το διαμορφώνουν με τρόπο βαθύ και ενσυνείδητο.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Επάνω στη σκάλα,
έργο της Ειρήης Ανδρουλάκη
Παναγιά η Διαβατάρισα

Η εικαστική έκθεση "Σου Στέλνω Ένα Μήλο CPT", με την υποστήριξη τουΠανεπιστημίου Ιωαννίνων, επιχειρεί να διερευνήσει όψεις αυτής της σύγχρονης ερώτησης. 24 καλλιτέχνες, μέσα από εκτενές ερευνητικό υλικό και βιβλιογραφία, υπό την καλοκουρδισμένη ενορχήστρωση της επιμελήτριας Φωτεινής Δαλκαβούκη  δημιούργησαν έργα που αναστοχάζονται πάνω στο παραδοσιακό και το τοπικό, στη συγκρότηση του έθνους-κράτους, την εμπορευματοποίηση, τη νοσταλγία, τη λαογραφία της υπαίθρου αλλά και του αστικού τοπίου, πάνω σε νεοελληνικές αντιφάσεις, ασυνέχειες και υπαρξιακές ανησυχίες.

Η έκθεση ως αφετηρία ερωτημάτων

Η έκθεση "Σου στέλνω ένα μήλο CPT" επιχειρεί να διερευνήσει την πρόσληψη της παράδοσης, φέρνοντας στην επιφάνεια το θεσμικό πλαίσιο της συγκρότησης της πολιτιστικής μας ταυτότητας. Στο μοναδικής ομορφιάς Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Αγγελική Χατζημιχάλη, του Δήμου Αθηναίων  οι εικαστικές δημιουργίες συνομιλούν  με μια απίστευτη αρμονία με τα εκθέματα του μουσείου σε μια απόπειρα εικαστικών εννοιολογήσεων του παραδοσιακού στη σύγχρονη Ελλάδα, όπως είναι και ο υπότιτλος της έκθεσης. Μέσα από τις διαφορετικές προσεγγίσεις των καλλιτεχνών αναδύονται ζητήματα για το πόσες ματιές υπάρχουν πάνω στο θέμα και πόσες ελληνικότητες συνυπάρχουν. Χαρακτηριστικός είναι ο ανταγωνισμός του πατριωτισμού όπως γλαφυρά σχολιάζει ο Αρισταίος Τσούτης στο έργο "Ιστοί" αφού άλλοτε και σήμερα κάνουμε έναν διαγωνισμό για το ποιος έχει την πιο μεγάλη σημαία, κρεμασμένη στο μπαλκόνι. Τι έχει τελικά κρατήσει ο Νεοέλληνας στην καθημερινότητά του; Πώς αυτοπροσδιορίζεται;

Έργο του Βαγγέλη  Κοντού "Bλάχο- Deutsch"

 Ανάμειξη καθημερινού και πολιτισμικού συμβολισμού

Ετερόκλητες αναφορές, αναμειγμένες με βιώματα του τόπου—φραπές, σουβλάκι, ανοικοδόμηση, ντάτσουν στο απολαυστικό έργο "Frappe" του Procorpses—συνθέτουν ένα ρευστό τοπίο ταυτότητας. Οι καλλιτέχνες φέρνουν στην επιφάνεια ζητήματα μέσα από την ανάμειξη μορφολογικών και θεματικών στοιχείων, με βάση πολιτισμούς που παντρεύτηκαν σε αυτόν τον τόπο- έργο του Ρένου Σίνου  "ο Ψευδάνθρωπος του Ιμπλίς". Άλλοτε στοιχεία τοπικής ταυτότητας ή σύμβολα, όπως τα πουλιά για τους ξενιτεμένους,όπως στο έργο του Κωνσταντίνου Κωροναίου "Μαύρα μου  χελι-δόνια"και του Βαγγέλη  Κοντού "Bλάχο- Deutsch"  αναδεικνύονται με ευαισθησία. Μνήμες και βιώματα της θρησκευτικής παράδοσης εμπνέουν τη δημιουργία γλυπτών και εγκαταστάσεων.

Το έργο Βιο-γραφίες της Λάουρας Τσιάτη

 Από την καρέκλα στη βακτηριακή αφήγηση

Η νοοτροπία και η ηθική της «χημείας»—η πλαστική καρέκλα ως σύμβολο νεότερης κουλτούρας- Panni Marosi  My Braids, my lillies, between two realities—συνομιλούν με πιο αφαιρετικές μορφές, όπως τα βακτήρια, που μετατρέπονται σε σύμβολα ατομικών ιστοριών έργο Βιο-γραφίες της Λάουρας Τσιάτη, αφηγήσεων που συγκροτούν μνήμες και παραδόσεις. Ακόμη και το κενό λειτουργεί ως συμβολισμός της αποσύνθεσης, που αναγκάζει την παράδοση να μεταβάλλεται για να επιβιώσει.

Το έργο του Ιωάννη Μαρκάκη 
με  τίτλο Αpplejuice !Αpplejuice !Αpplejuice ! 

Μνήμη, βία, απώλεια και προσδιορισμός

Η βία, οι διωγμοί και η μετανάστευση φέρνουν ρήξη με το παρελθόν: αποξένωση από τις ρίζες, στέρηση εστίας και εικονοστασίου, απώλεια εθίμων όπως προκύπτει από το έργο της Άννας Πιάτου " Ανεκπλήρωτες Διδρομές". Το μήλο—αρχέτυπο φρούτο και σύμβολο στα αλφαβητάρια γενεών— Ιωάννης Μαρκάκης  με το έργο  Αpplejuice !Αpplejuice !Αpplejuice ! και του Fenok "Μήλο από μακριά" παραπέμπει στη γλώσσα και τον πολιτισμό που μαθαίνονται μέσω μηχανισμών αναπαραγωγής: λέξεις, φράσεις, συμπεριφορές που γίνονται κώδικες ταυτότητας.

 Η πολιτισμική πολυφωνία ως εσωτερικός διάλογος

Τα ρεμπέτικα και τα παραδοσιακά ενώνονται στο μυαλό μας. Οι μαρμάρινοι νεροχύτες της γιαγιάς παροπλίζονται και ας είμαστε περήφανοι για τα μάρμαρά μας... Η παγκόσμια ποίηση εκφράζεται μέσω της ενδυμασίας και της υποκουλτούρας. Η μανία με τα μηχανάκια γίνεται συνωνυμο με τη ταυτότητά μας  (Δημήτρης Κοντοδήμος, Familiar Noises under the   hill)… τίποτα δεν ξεφεύγει από τις ευαίσθητες κεραίες των καλλιτεχνών. Η διαφορετική προσέγγιση του θέματος από δημιουργούς με ποικίλες καταβολές ενισχύει την πολυφωνία και αναιρεί την πρωτοκαθεδρία μιας μόνο ιδεολογικής θέσης.

 Η παράδοση ως πρόσωπο και καθρέφτης

Έτσι, η παράδοση δεν αναζητεί ετυμηγορία, αλλά αφήγηση. Δεν είναι μονόδρομος, αλλά πολυδιάστατο μονοπάτι που οδηγεί στη διαμόρφωση της νεοελληνικής ταυτότητας ως προσωπική υπόθεση και συλλογικό ερώτημα. Μέσα από την Τέχνη, η Ιστορία γίνεται πηγή μνήμης και εργαλείο προσανατολισμού. Και όπως το μήλο πέφτει κοντά στη ρίζα, έτσι κι η παράδοση επιστρέφει σε εμάς ζητώντας όχι να την πιστέψουμε, αλλά να τη φανταστούμε ξανά.

Τροφή λοιπόν για σκέψη, μη χάσετε την έκθεση έως τις 3 Αυγούστου.

Ελεύθερη είσοδος

Επίβλεψη:

Με την επίβλεψη της Εσθήρ Σολομών, Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Μουσειολογίας, Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Συμμετέχουν οι εικαστικοί:

Ειρήνη Ανδρουλάκη| Αγνή Δασκάλου| Νένα Κάλπη-Εξάρχου|Σοφία Καρασαββίδου| Κίμωνας Κιρλιγκίτσης| Σάκης Κόκκινος (Arukok)| Δημήτρης Κοντοδήμος| Βαγγέλης Κοντός| Κωνσταντίνος Κορωναίος (819.)| Ιωάννης Μαρκάκης| Όλγα Μοναχού| Ορέστης Πάγκαλος| Άννα Πιάτου| Λυσίμαχος Πολυχρονίδης| Βασιλική Σιαταρά| Ρένος Σίνος| Νάγια Σιούλη| Βάσω Σφαιροπούλου| Λάουρα Τσιάτη| Αρισταίος Τσούσης| Anel| Fenok| Panni Marosi| Procörpses