Στον αστερισμό του “Περσέπολις”

 

Γράφει η Βίκυ Καλοφωτιά
 
Εδώ και δύο περίπου χρόνια κλωθογύριζε στο μυαλό μου ο τίτλος ενός βιβλίου, που ήθελα οπωσδήποτε να διαβάσω με την πρώτη ευκαιρία. Αλλά κάθε φορά κάτι γινόταν την τελευταία στιγμή και η “μεταξύ μας συνάντηση” αναβαλλόταν μέχρι νεωτέρας. Άλλες φορές το συγκεκριμένο βιβλίο ήταν εξαντλημένο στο πρώτο βιβλιοπωλείο που τύχαινε να ρωτήσω και χρειαζόταν να το παραγγείλουν και εγώ λόγω του ανυπόμονου του χαρακτήρα μου ήθελα να το εξασφαλίσω εκείνη τη στιγμή με αποτέλεσμα να λέω ευγενικά ευχαριστώ και να κάνω μεταβολή παίρνοντας το δρόμο της εξόδου. Άλλες πάλι, έβρισκα μόνο τον έναν από τους δύο τίτλους και εγώ τα ήθελα και τα δύο μαζί και άλλοτε μέχρι να φτάσω στα ράφια που φιλοξενούσαν το συγκεκριμένο βιβλίο, είχα ήδη βρει κάποιο άλλο στην περιήγησή μου στους διαδρόμους με αποτέλεσμα να καταφεύγω ξανά στην παλιά, δοκιμασμένη και…επιτυχημένη συνταγή της εκ νέου αναβολής. Έρχεται όμως κάποια στιγμή η ώρα, που δεν χωρούν άλλες αναβολές. Γιατί έτσι επιτάσσει η “πρέπουσα” διαδικασία. Ή απλά επειδή μπούχτισες να αναβάλλεις αυτά που πραγματικά θες. Κλείνω τον υπολογιστή, βάζω φόρμα, παίρνω κλειδιά, τσάντα, κινητό και όλα τα γνωστά συμπράγκαλα και βάζω μπρος το αυτοκίνητο με κατεύθυνση το πλησιέστερο βιβλιοπωλείο. 

Σήμερα ήρθε η ώρα του “Περσέπολις”. Της Μαργιάν Σατραπί. Το πρώτο βιβλίο κόμικς από το Ιράν. Μια αληθινή ιστορία αναμεμειγμένη με στοιχεία αυτοβιογραφίας, ιστορίας και πολιτικής σε μορφή κόμικς. Μου το συνέστησε θυμάμαι ένας φίλος μου, την εποχή που είχα ολοκληρώσει την ανάγνωση του γνωστού και αγαπημένου πλέον “Logicomix” και έψαχνα απεγνωσμένα να συνεχίσω την “περιπέτεια” σε παραπλήσια μονοπάτια. Παρ’όλα αυτά, το μόνο κοινό στοιχείο μεταξύ των δύο αυτών αναγνωσμάτων όσον αφορά στη θεματολογία και τον τρόπο γραφής, είναι το ότι παρουσιάζουν την πλοκή σε μορφή κόμικς. Αρχίζοντας κανείς να διαβάζει την ιστορία της ηρωίδας-την οποία παρακολουθούμε από την παιδική ηλικία μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής της-ανοίγει ένα παράθυρο σε έναν εντελώς καινούριο κόσμο. Στη χώρα του Ιράν στον πρώτο τόμο και στην Ευρώπη στον δεύτερο. Και μετά ξανά πίσω στο Ιράν. Και εν τέλει οριστικά στην Ευρώπη. Η ιστορία ενός κοριτσιού από το Ιράν, που αισθανόταν “Ιρανή στη Δύση και δυτική στο Ιράν”. Λόγω των κοινωνικών συνθηκών. Της πολιτικής κατάστασης. Της καταπίεσης που προέρχεται από δογματικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις που διαιωνίζονται μεταξύ των πολιτών μιας χώρας και της εκάστοτε εξουσίας. Ως ποιό σημείο η θρησκευτική πίστη σε μια χώρα, όπως το Ιράν, δεν μετατρέπεται σε κλοιό που σφίγγει όλο και περισσότερο γύρω από τον άνθρωπο, φέρνοντάς τον στα όρια της ασφυξίας; Τι συμβολίζει η μαντίλα; Ποιός ο ρόλος της γυναίκας στην κοινωνία; Στο γάμο; Στην καθημερινότητα; Και τι συμβαίνει με τις γυναίκες που δεν έχουν γεννηθεί για να ζουν ως άβουλα όντα δίπλα σε έναν άνδρα-δυνάστη, αλλά διψούν για γνώση, δράση, ελευθερία, δημιουργία; Που έχουν γεννηθεί για να εξελίσσονται κάθε μέρα και περισσότερο, επιθυμώντας να συμβάλλουν στην πρόοδο της ανθρωπότητας; Του εαυτού τους; Των ανθρώπων που αγαπούν; Πώς επιβιώνει στο θεοκρατικό Ιράν μια χειραφετημένη νέα γυναίκα με όνειρα και φιλοδοξίες να προχωρήσει και πέρα από τα στενά όρια μιας κοινωνίας που κυοφορεί την καταπίεση και τον υποβιβασμό της γυναίκας; 

Ερωτήματα καίρια. Και δυστυχώς δεν ψάχνουν για τις απαντήσεις τους μόνο οι γυναίκες του Ιράν. Είναι απαντήσεις σε ερωτήματα που απασχολούν γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Ακόμη και στις φαινομενικά “εκσυγχρονισμένες” χώρες. Τις χώρες της Δύσης. “Μήπως θέλετε να σας φέρω λίγο ακόμη νερό;”, ακούω από κάπου δίπλα μου. Σηκώνω το βλέμμα από τον δεύτερο πλέον τόμο του “Περσέπολις”. Είναι ο ευγενέστατος σερβιτόρος του καταστήματος, στο οποίο εν τω μεταξύ διάλεξα να καθίσω για να πιω το πρωινό μου καφεδάκι πάνω στη βιασύνη μου να ξεκινήσω την ανάγνωση. Την ανάγνωση του δευτέρου τόμου. Διότι τον πρώτο έσπευσα να τον ολοκληρώσω με το που επέστρεψα στο σπίτι, λίγα μόλις λεπτά αφότου απέκτησα επιτέλους το πολυπόθητο δίτομο βιβλίο. Αυτό, που διαρκώς ανέβαλλα να προμηθευτώ. Γιατί πάντοτε έψαχνα για την κατάλληλη στιγμή. Και η κατάλληλη στιγμή είναι πάντα συνεπής στο ραντεβού της. Και έρχεται πάντοτε. Αρκεί να το αποφασίσεις. Εσύ. Και μόνο εσύ.

*Τα βιβλία της Μαργιάν Σατραπί, “Περσέπολις 1: Μια αληθινή ιστορία” & “Περσέπολις 2: Η επιστροφή”, κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Ηλίβατον.