Η Ελλάδα του 1897 μέσα από φωτογραφίες της βιβλιοθήκης του Κογκρέσου

Συγκλονιστικές φωτογραφίες από την Ελλάδα του 1897, άγνωστες στο ευρύ κοινό, φέρνει στο φως η βιβλιοθήκη του Κογκρέσσου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Αμερικανοί φωτογράφοι εκείνης της εποχής απαθανάτισαν τους Έλληνες της εποχής και αποτύπωσαν στον φακό το πολεμικό κλίμα που επικρατούσε τότε στη χώρα μας, εξαιτίας των αλλεπάλληλων επαναστάσεων των Κρητών, οι οποίοι ζητούσαν την ένωση της Κρήτης με το ελληνικό κράτος.

Έλληνες επιστρατευμένοι στο Θησείο. 
        

Του ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 
          
  
Ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος του 1897, που

αποκλήθηκε και ως "Μαύρο '97" ή "Ατυχής πόλεμος", ήταν ο πόλεμος που κήρυξε η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατά του Βασιλείου της Ελλάδας, ως αποτέλεσμα της τότε έκβασης του Κρητικού ζητήματος. Η Υψηλή Πύλη αρνήθηκε το αίτημα της διενέργειας δημοψηφίσματος στην Κρήτη, προκειμένου ο ίδιος ο κρητικός λαός να αποφασίσει αν θέλει την ένωση της νήσου με την Ελλάδα.

Διαδήλωση μπροστά από τα Βασιλικά Ανάκτορα (σημερινή Βουλή των Ελλήνων) μετά από την ήττα του ελληνικού στρατού στον πόλεμο του 1897. 

Η σύντομη αλλά οδυνηρή για το ελληνικό βασίλειο σύρραξη κατέληξε σε ήττα της Ελλάδας και στην υποβολή της σε διεθνή οικονομικό έλεγχο, ύστερα από απαίτηση της Γερμανίας. 
Από τον Δεκέμβριο του 1895 τουρκικές ενισχύσεις είχαν αποβιβαστεί στη Κρήτη, ενώ ομάδες εθελοντών από την Ελλάδα άρχισαν να καταφθάνουν προς ενίσχυση των Κρητών επαναστατών, ειδικότερα μετά από τις σφαγές Χριστιανών στα Χανιά, τον Μάιο του 1896. 

Κάτοικοι της Καλαμπάκας, φωτογραφημένοι στο σπίτι τους. Η λεζάντα του Αμερικανού φωτογράφου αναφέρει πως οι άνθρωποι αυτοί αναγκάστηκαν να φύγουν από την περιοχή, εξαιτίας της τουρκικής προέλασης. 

Με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, ο Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ παραχώρησε τις ζητούμενες εγγυήσεις για την εφαρμογή μεταρρυθμίσεων και προσωρινά φάνηκε να έχει αποκατασταθεί η ηρεμία. Ωστόσο, οι Τούρκοι της νήσου δεν ήταν ικανοποιημένοι, βλέποντας ότι με τις μεταρρυθμίσεις που είχαν επιβληθεί, ουσιαστικά η διοίκηση της Κρήτης παραδινόταν στους Έλληνες. 

Έτσι από τον Ιανουάριο του 1897, η ένταση μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων της Κρήτης κορυφώθηκε. Δολοφονίες, εμπρησμοί χωριών, φονικές συμπλοκές ξέσπασαν διαδοχικά στις πόλεις και τα χωριά, προκαλούμενες από τους Τούρκους, ενώ αποδεδειγμένα συνέπραξε στις σφαγές και ο εκεί υφιστάμενος οθωμανικός στρατός.

Έλληνες άτακτοι μαχητές κοντά στα τότε ελληνοτουρκικά σύνορα, στη Θεσσαλία. 

Μετά από αυτά τα αιματηρά γεγονότα, οι Μεγάλες Δυνάμεις αποφάσισαν να παραχωρήσουν αυτονομία στη Κρήτη, αλλά η ελληνική κυβέρνηση επέμενε να αποφασίσουν οι Κρητικοί για την ένωση ή μή του νησιού με την Ελλάδα.  
Ήταν ολοφάνερο πως η χώρα, απομονωμένη από κάθε διεθνή υποστήριξη, προχωρούσε προς τον πόλεμο. Το ίδιο συνέβαινε και στην αντίπαλη πλευρά, όπου ο Σουλτάνος ήταν δέσμιος των πολεμοχαρών υπουργών και στρατιωτικών του. 

Τελικά, η Οθωμανική κυβέρνηση αποφάσισε τον πόλεμο κατά της Ελλάδας, αφού όμως της δόθηκε αφορμή με την εισβολή ατάκτων Ελλήνων μαχητών στη Μακεδονία (τα ελληνοτουρκικά σύνορα βρίσκονταν τότε στη Θεσσαλία και σε μικρό μέρος της Ηπείρου).

Πρόσφυγες από την Κρήτη σε συσσίτιο στην ΑΘήνα
 
  Ο πόλεμος μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας άρχισε στις 6 Απριλίου 1897 και έληξε με την παρέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων, έναν μήνα αργότερα, στις 7 Μαίου, αφού οι Τούρκοι είχαν καταλάβει τη Θεσσαλία και είχαν εισβάλλει στη Στερεά Ελλάδα, φθάνοντας σε μικρή απόσταση από την Λαμία. 
Μετά από διαπραγματεύσεις των Μεγάλων Δυνάμεων με το Οθωμανικό κράτος, η τελική συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε στις 22 Νοεμβρίου 1897, οπότε ακολούθησε η εκκένωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους. Δέκα μήνες μετά, η Κρήτη θα γίνει αυτόνομη, με Ύπατο Αρμοστή τον Έλληνα Πρίγκιπα Γεώργιο.