“Είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας και για ό,τι ανεχόμαστε...” – Συνέντευξη θεατρικής ομάδας “Εμείς” για την παράσταση “Interview"

17 οι φορές που έστειλες το βιογραφικό σου για μια θέση εργασίας που γνώριζες εκ των προτέρων ότι θα γίνει η “φυλακή” σου. 14 όλες εκείνες οι φορές που έπαψες να ακούς τη φωνή μέσα σου, που σου έλεγε “φύγε!”, κι όμως εσύ έμεινες και ανέχτηκες να απαντήσεις σε ερωτήσεις που με τη συγκατάθεσή σου, σου πέρασαν τη “θηλιά στο λαιμό”. 24 οι χτύποι μιας καρδιάς που πάγωσε, όταν άκουσε το σχεδόν ανύπαρκτο μεροκάματο για οκτώ ώρες που ποτέ δεν είναι μόνο (!) οκτώ. 11 τα τσιμπήματα στη συνείδησή σου, όταν συναίνεσες στο να αφήνεις άλλους να σε πλάθουν σαν “πλαστελίνη”, κι εσύ σκούπιζες τα δάκρυά σου πίσω από το πρόσχημα της ανάγκης για εργασία. Της ανάγκης για δουλειά που μετατρέπεται σε δουλεία. 

Στη σκηνή του Τεχνοχώρου “Φάμπρικα”, τέσσερις υποψήφιοι, με τους αριθμούς 17, 14, 24 και 11 να “κοσμούν” το στέρνο τους,  περνούν δια πυρός και σιδήρου στο πλαίσιο μιας συνέντευξης προκειμένου να κατακτήσουν την πολυπόθητη θέση εργασίας. Κανείς δεν τους είπε όμως, ότι για να πείσει κανείς σήμερα τον υποψήφιο εργοδότη να τον “χρίσει νικητή”, σημαίνει να ποτίζει με αναισθητικό τα συναισθήματα και να ταΐζει με δηλητήριο τα όνειρα και την αξιοπρέπειά του. Σαν μαριονέτες με φθαρμένα σχοινιά στέκονται μπροστά στη “Φωνή” του υποτιθέμενου “σωτήρα” και σκύβοντας το κεφάλι, στρέφονται τελικά ο ένας εναντίον του άλλου. 80 λεπτά μετά –τόσο όσο διαρκεί η παράσταση “Interview”– νιώθω τα μάτια μου να προσπαθούν να συγκρατήσουν τα δάκρυα που εδώ και ώρα βιάζονταν να χαράξουν την υδάτινη διαδρομή τους στο πρόσωπό μου… 

 

Ξεκίνησαν από δάκρυα θυμού, λύπης και αγανάκτησης και με το ζεστό χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης, κατέληξαν σε δάκρυα χαράς και ελπίδας!  Γιατί ό,τι κι αν συμβαίνει, όσο σκοτεινή κι αν φαίνεται η διαδρομή, στο τέλος «ο Προμηθέας θα βάλει με τη φλόγα του φωτιά στον “χαρτονομισμάτινο” γίγαντα», «το σαλιγκάρι θα κινείται στην κόψη μιας λεπίδας χωρίς να κόβεται» και «δύο παιδιά, που στέκονται στην κορυφή ενός βουνού από όπλα, θα κοιτάζουν μπροστά, κρατώντας ανάμεσα τους ένα μπαλόνι σε σχήμα καρδιάς». Έτσι μου είπαν ο Σωτήρης Δούβρης, ο Χρήστος Θάνος και ο Χρίστος Παπαμιχαήλ, τρεις από τους ηθοποιούς της παράστασης, όταν μιλήσαμε με αφορμή τα όσα διαδραματίστηκαν επί σκηνής. “Κι έτσι ακριβώς είναι!”, ακούω μια φωνή να μου ψιθυρίζει. Όχι η φωνή που σου συμπεριφέρεται σαν να είσαι άβουλη μαριονέτα, αλλά εκείνη η φωνή, που σε ωθεί να πάρεις τη ζωή στα χέρια σου και να τρέξεις με θάρρος μπροστά! Η φωνή που διψά για μια στάλα ουρανό και άφθονες χρυσές ηλιαχτίδες..!

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Επτά γράμματα σχηματίζουν τη λέξη που βάφει με μελανό χρώμα τις σελίδες του βιβλίου της ζωής πολλών ανθρώπων σήμερα. Ανεργία. Ο πυρήνας γύρω από τον οποίο υφαίνεται η πλοκή της θεατρικής παράστασης “Interview”. Πού αποδίδετε το γεγονός ότι άτομα όλων των ηλικιών σπεύδουν να την παρακολουθήσουν παρά το ότι πραγματεύεται μια αλήθεια και μια πραγματικότητα που πονάει;

Σωτήρης Δούβρης: «Το θέμα της παράστασης, μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι σήμερα έχουν –κάποια στιγμή στη ζωή τους–  περάσει από κάποιου είδους συνέντευξη για δουλειά. Στο έργο μας, οι ρόλοι, έχουμε φροντίσει να είναι εκπρόσωποι μεγάλων κοινωνικών ομάδων. Επιστήμονας, χειρωνάκτης, καλλιτέχνης, ανειδίκευτος εργάτης και απέναντί τους, η φωνή της εξουσίας. Θεωρώ ότι η επιτυχία της παράστασης έγκειται στο γεγονός ότι κάθε θεατής μπορεί να δει στοιχεία του εαυτού του πάνω στη σκηνή και να αναλογιστεί: “Τι έκανα εγώ όταν βρέθηκα στη θέση του;”».

Χρήστος Θάνος: «Η καθημερινή αγωνία, ο κοινωνικός προβληματισμός και το καλό θέατρο αφορά σχεδόν κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου ή ηλικίας». 

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Πιστεύω ότι το “Interview” έχει μεγάλη απήχηση, όχι μόνο εξαιτίας του θέματος, αλλά και του τρόπου που αυτό προσεγγίζεται. Η φήμη του έργου χτίστηκε τα τελευταία χρόνια κυρίως από στόμα σε στόμα, ο κόσμος το έχει αγαπήσει γιατί αγγίζει ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα με κωμικό τρόπο αποφεύγοντας τους διδακτισμούς και την μιζέρια».

Υπάρχουν όρια στο κατά πόσο πρέπει να επιτρέπουμε σε υποψήφιους εργοδότες να πληγώνουν την αξιοπρέπειά μας, με αντίτιμο μια θέση εργασίας που δεν ανταποκρίνεται ούτε στο ελάχιστο στις οικονομικές και συναισθηματικές μας ανάγκες;

Σωτήρης Δούβρης: «Κατά τη γνώμη μου δεν πρέπει να υπάρχει καμία ανοχή, όσον αφορά την αξιοπρέπειά μας, ακόμα και για την καλύτερη θέση εργασίας».

 

Χρήστος Θάνος: «Δεν είναι καν θέμα ορίων. Δεν θα έπρεπε να υπάρχει το παραμικρό περιθώριο καταπάτησης της αξιοπρέπειάς μας, βιοτικής ή συναισθηματικής, από τον οποιονδήποτε συνάνθρωπό μας. Ο εργαζόμενος, θα παραμείνει εργαζόμενος με ή χωρίς εργοδότη. Ο εργοδότης, χωρίς εργαζόμενο, παύει να είναι εργοδότης. Συνεπώς, ο εργοδότης εξαρτάται απόλυτα από τον εργαζόμενο. Κι αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνάμε».

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Σε όλα υπάρχουν όρια, αλλά είναι πάντα υποκειμενικά στον καθένα.  Είμαστε υπεύθυνοι για τις πράξεις μας και για ό,τι ανεχόμαστε. Δυστυχώς υπάρχει κόσμος γύρω μας που δεν έχει και πολλές επιλογές. Η πολιτική που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια στην αγορά εργασίας, έχει αφήσει τρομακτικά στενά περιθώρια και ελάχιστες ευκαιρίες αξιοπρέπειας».

Πτυχίο που χρησιμεύει μόνο για κάδρο στον τοίχο ή μετανάστευση προς άλλες χώρες, με μια “βαλίτσα” όνειρα. Είναι εφικτή η επιλογή μιας ενδιάμεσης κατάστασης αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;

Σωτήρης Δούβρης: «Δεν ξέρω ποια μπορεί να είναι η ενδιάμεση κατάσταση. Σίγουρα δεν θεωρώ την μετανάστευση, ειδικά προς τις Ευρωπαϊκές χώρες, την καλύτερη λύση. Είναι ξεκάθαρο ότι αυτήν την στιγμή γίνονται ριζικές αλλαγές σε ολόκληρη την Ευρώπη και όχι προς το καλύτερο. Το να μένεις στη χώρα σου και να παλεύεις, με όσα αποθέματα αντοχής σου έχουν απομείνει, θεωρώ ότι είναι η πιο ελπιδοφόρα επιλογή». 

Χρήστος Θάνος: «Ενδιάμεσες επιλογές δεν υπάρχουν. Καλώς ή κακώς, η μοναδική ανθρώπινη επιλογή είναι η απόλυτη ανατροπή του συστήματος, όπως το έχουμε μάθει. Η πολιτική καθορίζεται από τους οικονομικά ισχυρούς και η κοινωνία εξαρτάται από την πολιτική. Άρα, η κοινωνία ελέγχεται από τους ισχυρούς. Είναι μία παράλογη διαδικασία. Είναι σαν το ποτάμι να ξεκινάει από τη θάλασσα και να καταλήγει στην πηγή. Οφείλουμε να αντιστρέψουμε αυτή τη ροή προς το φυσιολογικό της. Πρέπει η κοινωνία να πάρει την κατάσταση στα χέρια της και να καταφέρει να καθορίζει την πολιτική. Είναι μία χρονοβόρα και επίπονη διαδικασία, κατά την οποία απαιτείται να υπάρχει έντονη κοινωνική συνείδηση σε συλλογικό επίπεδο».

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Δεν ξέρω ποια θα μπορούσε να είναι μια ενδιάμεση κατάσταση. Αντιλαμβάνομαι ότι οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές για να παραμείνει κάποιος σε αυτή τη χώρα, αλλά ούτε η μετανάστευση είναι μια εύκολη επιλογή. Στην Ελλάδα, σήμερα, αυτό δεν νομίζω ότι μπορεί να συμβεί καθολικά. Μόνο σε μικρές ομάδες, οι οποίες δημιουργούν μια δική τους πραγματικότητα και ένα πιο ασφαλές περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργούν με τους δικούς τους κανόνες. Είναι μικρές οάσεις στην έρημο, αλλά μόνο έτσι θα βρούμε την δύναμη να παλέψουμε και να αλλάξουμε την σημερινή πραγματικότητα». 

Υπάρχει κάποιο σημείο της παράστασης, στο οποίο δυσκολεύεστε ιδιαίτερα λόγω της συναισθηματικής φόρτισης που απορρέει από το φλέγον αυτό θέμα;

Σωτήρης Δούβρης: «Ναι, όταν ο χαρακτήρας που ερμηνεύω, δηλώνει ότι διατίθεται να δώσει το ένα του νεφρό, αν αυτό μπορεί να τον βοηθήσει να κερδίσει μια θέση εργασίας».

Χρήστος Θάνος: «Παίζοντας το ρόλο της “Φωνής”, δηλαδή αυτού που θέτει τις ερωτήσεις και επιβάλλει τις δοκιμασίες, έχω δυσκολευτεί πολλές φορές να εκφραστώ αβίαστα κατά τη διάρκεια της παράστασης, νιώθοντας αμήχανα απέναντι στους θεατές ή και στους ίδιους τους συναδέλφους μου. Φαινόμενο που είναι πιο έντονο τις μέρες που τα γύρω μας γεγονότα δοκιμάζουν τις συναισθηματικές μου αντοχές». 

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Εγώ σε αυτή την παράσταση έχω την ευθύνη της ταξιθεσίας, του χειρισμού φωτισμών και του κουτιού για την ελεύθερη συνεισφορά. Το τελευταίο είναι αυτό που με δυσκολεύει περισσότερο από όλα. Το θέμα της παράστασης είναι η ανεργία και κατ' επέκταση το δικαίωμα του κάθε ανθρώπου στην εργασία, αυτό ισχύει και για εμάς τους ηθοποιούς. Η εργασία περιλαμβάνει και την αμοιβή. Δυσκολεύομαι λοιπόν, που δεν βρίσκω το θάρρος ή τα λόγια να εξηγήσω σε αυτούς που παρεξηγούν και καταχράζονται το προνόμιο της ελεύθερης συνεισφοράς, ότι αυτή η παράσταση δεν είναι δωρεάν. Οι καλλιτέχνες δεν χορταίνουν με χειροκρότημα, η είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά είναι μια δυνατότητα που παρέχουμε στους θεατές μας από επιλογή και όχι από ανάγκη».

Τελικά ισχύει ότι στην αγορά εργασίας ιδίως αυτή τη δύσκολη περίοδο, γίνεται “ο άνθρωπος για τον άνθρωπο, λύκος” ή όποιος αξίζει πραγματικά, έρχεται αργά ή γρήγορα η στιγμή που η ζωή τον ανταμείβει;

Χρήστος Θάνος: «Στο σχολείο διδαχτήκαμε την έννοια του ανταγωνισμού ως μία έννοια αρνητική. Και ότι ο συναγωνισμός είναι μία ωφέλιμη διαδικασία, μέσα από την οποία μπορούμε να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός. Σήμερα ο ανταγωνισμός θεωρείται απαραίτητος για την προκοπή της κοινωνίας μας. Έχουν μπει στη ζωή μας οξύμωρες έννοιες, όπως ο “υγιής ανταγωνισμός”! Αυτή η κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα να ανταμείβονται, όχι οι πιο ικανοί, αλλά οι πιο θρασείς, οι πιο αδίστακτοι και οι πιο αναίσθητοι μεταξύ των ανθρώπων». 

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Μάλλον το πρώτο ισχύει, ελπίζω προς το παρόν. Το δεύτερο δεν το βλέπω να συμβαίνει, ίσως τα επόμενα χρόνια να ισχύσει και αυτό. Αισθάνομαι όμως ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος». 

Χρησιμοποιώντας ένα “φανταστικό” μολύβι, τι σκίτσο θα αποτυπώνατε στο χαρτί, για να εκφράσετε το κατά πόσο πιστεύετε ότι ο άνθρωπος βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να ορθώνει το ανάστημά του, όσο μελανά κι αν είναι τα χρώματα γύρω του;

Σωτήρης Δούβρης: «Το πρώτο που μου έρχεται στο μυαλό είναι ένα πολύ γνωστό γκράφιτι του Banksy (βλ. Άγγλος καλλιτέχνης γκράφιτι, πολιτικός ακτιβιστής και σκηνοθέτης). Δύο παιδιά, που στέκονται στην κορυφή ενός βουνού από όπλα, κοιτάζουν μπροστά, κρατώντας ανάμεσα τους ένα μπαλόνι σε σχήμα καρδιάς». 

 

Χρήστος Θάνος: «Υπάρχει ένας γίγαντας, το σώμα του οποίου αποτελείται από αμέτρητα χαρτονομίσματα. Πίσω του έχει δημιουργηθεί ένα κατακόκκινο μονοπάτι, από τα εκατομμύρια ανθρώπινα πτώματα που έχει ποδοπατήσει. Μερικές εκατοντάδες, από όσους γλίτωσαν από τα τεράστια χάρτινα πέλματα, έχουν σκαρφαλώσει στο αριστερό του πόδι και δένουν γύρω του ένα σκοινί. Από την άλλη άκρη του σκοινιού, που βρίσκεται αρκετά χιλιόμετρα πίσω από τον “χαρτονομισμάτινο” γίγαντα, κρατιέται ο Προμηθέας. Με τη φλόγα του βάζει φωτιά στο σκοινί...».

Χρίστος Παπαμιχαήλ: «Ένα σαλιγκάρι που κινείται στην κόψη μιας λεπίδας χωρίς να κόβεται».

*Στοιχεία Παράστασης “Interview”:

 Η κοινωνικοπολιτική μαύρη κωμωδία της ομάδας “ΕΜΕΙΣ” ανεβαίνει στον Τεχνοχώρο “Φάμπρικα” για 4η χρονιά. 

Συνοπτική περιγραφή: Μία συνέντευξη για δουλειά, τέσσερις υποψήφιοι και μία φωνή. Εξευτελιστικές ερωτήσεις και δοκιμασίες, που οδηγούν σε μία διαδικασία κωμικοτραγικού παραλογισμού. Το κείμενο της παράστασης δημιουργήθηκε από όλα τα μέλη της ομάδας κατά τη διάρκεια των προβών, την άνοιξη του 2013. Η παράσταση έλαβε τιμητική διάκριση από τον όμιλο για την Unesco Πειραιώς και Νήσων. 

Πληροφορίες: Κάθε Παρασκευή, στις 21:15, στον Τεχνοχώρο “Φάμπρικα” (Μ. Αλεξάνδρου 125 & Ευρυμέδοντος). 

Είσοδος με ελεύθερη συνεισφορά.

Διάρκεια: 80 λεπτά

Τηλέφωνo κρατήσεων: 6993-921005

Η ομάδα: 

Σκηνοθεσία - Μουσική επιμέλεια: Χρήστος Θάνος

Βοηθός Σκηνοθέτη: Χρίστος Παπαμιχαήλ

Επιμέλεια κοστουμιών: Σοφία Καψαμπέλη

Φωτισμοί: Κώστας Μπεθάνης

Ηθοποιοί: Σοφία Καψαμπέλη, Μαρία Ζερβού, Σωτήρης Δούβρης, Βασίλης Τουρκομένης, Χρίστος Παπαμιχαήλ, Χρήστος Θάνος

http://www.emeis.net.gr/interview

www.facebook.com/emeisinterview