Δήμητρα Πυργελή: “Στα μικρά και στα μεγάλα μας ψεγάδια φωλιάζει όλη η ομορφιά και η μοναδικότητά μας”

Κι εκεί που περπατάς και με ένα νοερό πινέλο βάφεις το κάθε σου βήμα με ανεμελιά, η ζωή καταστρώνει τα δικά της σχέδια και σκαρφίζεται ένα σωρό ευφάνταστους τρόπους για να κάνει τελικά το δικό της. Μπορεί να ακούσεις επανειλημμένα έναν στίχο στο ραδιόφωνο ή να πέσει το βλέμμα σου ξανά και ξανά σε μια φωτογραφία ή να περάσεις από το ίδιο μέρος αρκετές φορές μέχρι να αντιληφθείς κάτι που η ζωή τοποθέτησε δήθεν τυχαία στο δρόμο σου προκειμένου να σε ρίξει κατευθείαν στην αγκαλιά του πεπρωμένου σου. 

Άλλες φορές, πάλι, αρκεί μόνο να φυσήξει ο άνεμος και να προσγειωθεί δίπλα σου ή να μπλεχτεί ανάμεσα στα βήματά σου, ένα χαρτάκι που μεταφέρει ένα πολύτιμο μήνυμα ικανό να βάλει φτερά στα μεγαλύτερά σου όνειρα. Όπως το να ταξιδέψεις στον κόσμο. Να σεργιανίσεις σε κάθε του σοκάκι και να ανακαλύψεις το θησαυρό που κρύβεται πίσω από κάθε σκονισμένη του γωνιά. Έτσι όπως ακριβώς συνέβη και με ένα άλλο χαρτάκι που όταν γνώρισε τον κόσμο, έγινε ένα περήφανο, γενναίο και ξεχωριστό χαρτί. Ένα χαρτί διαφορετικό από τα άλλα. Το ίδιο χαρτί που στάθηκε η αφορμή για να ξετυλίξουμε το μίτο μιας συζήτησης με άφθονες δόσεις παραμυθιού πασπαλισμένης με τα υλικά από τα οποία πλάθονται τα παιδικά όνειρα, με τη Δήμητρα Πυργελή, τη συγγραφέα του πιο πρόσφατου παιδικού βιβλίου της με τον τίτλο “Ταξίδεψε μαζί μου”. 

 

“Τα παραμύθια βγαίνουν αληθινά γιατί βιώνουν την αλήθεια του κόσμου”, είναι κάποια από τα λόγια που οι νεράιδες από τις χάρτινες πολιτείες που ζωντανεύουν από την πένα της, της ψιθυρίζουν γλυκά στο αυτί και τα μοιράζεται μαζί μου. Και είναι πράγματι έτσι. Τα παραμύθια βγαίνουν αληθινά. Όχι κάποιες φορές, αλλά πάντοτε. Γιατί όσο ψεύτικος κι αν λένε ότι είναι ο κόσμος, όσες απογοητεύσεις κι αν κρύβονται στην επόμενη στροφή του δρόμου, όσες φορές κι αν λυγίσεις και πέσεις και ματώσεις, η αλήθεια που τον δημιούργησε εξαρχής, βρίσκει πάντοτε τον τρόπο να λάμψει. Να ζητωκραυγάσει. Να χορέψει στη βροχή. Να καλοπιάσει το ουράνιο τόξο να ξεπροβάλει γρηγορότερα πιάνοντας από το χέρι τον ήλιο. Και μπορεί η αφορμή για να συμβούν όλα αυτά, να είναι ένας στίχος στο ραδιόφωνο, μια φωτογραφία, μια λέξη ή ένα κομματάκι χαρτί διαφορετικό από τα άλλα. Κι όπως περπατάς στο δρόμο, ο άνεμος να του κλείσει συνωμοτικά το μάτι και φυσώντας να το φέρει να μπλεχτεί ανάμεσα στα βήματά σου, αλλάζοντας μονομιάς τα πάντα. Ο άνεμος ή το πεπρωμένο. Ή απλά, η ίδια η ζωή…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Ένα χαρτί διαφορετικό από όλα τα υπόλοιπα, που “το λέει η καρδιά του” και θέλει να γνωρίσει τον κόσμο όλο, είναι ο χάρτινος πρωταγωνιστής του νεογέννητου βιβλίου σας, με τον τίτλο “Ταξίδεψε μαζί μου”. Ποια ήταν η αφορμή για να “το πάρει απόφαση” και να αφήσει την πένα σας να καταγράψει λεπτό προς λεπτό αυτό το συναρπαστικό του ταξίδι;

Αυτό το μικρό χαρτάκι έκανε τόσες πολλές γυροβολιές στο μυαλό μου μέχρι να μεγαλώσει, να γίνει χαρτί, και στην πορεία ήρωας της ιστορίας. Όλα ξεκίνησαν τυχαία έναν κρύο Νοέμβρη αναζητώντας το προσωπικό μου καλαντάρι. Ήταν τόσο δύσκολο να επιλέξω ανάμεσα στα τόσα που γέμιζαν τα ράφια και τους πάγκους του βιβλιοπωλείου. Ξεφύλλισα, έψαξα, άνοιξα πολλά και διάφορα και για πολλές-πολλές φορές. Σ’ ένα από τα ημερολόγια λοιπόν, για έναν περίεργο λόγο κάθε φορά που το ξεφύλλιζα, έπεφτα πάντα στην ίδια σελίδα. Διάβασα πολλές φορές  το απόσπασμα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, που υπήρχε στο ημερολόγιο. Αυτό ήταν η αφορμή για να ψαχουλέψω στην βιβλιοθήκη μου και να ανακαλύψω βιβλία ζωγράφων αλλά και άλλα βιβλία τέχνης που είχαν κρυφτεί με το πέρασμα των χρόνων. Άρχισα να σημειώνω σε μικρά χαρτιά, σκέψεις και ιδέες. Κάπως έτσι ξεκίνησε το ταξίδι ως την στιγμή που διέκρινα στον ορίζοντα πως στην άκρη της πόλης, απομονωμένο και σιωπηλό, στέκεται το χάρτινο σπίτι. Από εκείνη την στιγμή το χαρτάκι έγινε χαρτί και ξεκίνησε το ταξίδι του.

Τι είναι αυτό, που σας ψιθυρίζει το μυαλό  και η καρδιά, κάθε φορά που βάζετε πλώρη για τη συγγραφή ενός ακόμη παραμυθιού;

Με μια λέξη: ΑΓΑΠΗ. Αγάπη για τον άνθρωπο, αγάπη για τις λέξεις, αγάπη για τον λόγο και τις τέχνες του.

Το μικρό κοριτσάκι στο παραμύθι σας “Τα δύο αδέρφια και το φεγγάρι”, χρησιμοποιεί ζάχαρη, κανέλα, ροδόνερο και μαστίχα, για να φτιάξει γλυκά ψωμιά, που “αν τύχει και τα φας βράδυ, σου φέρνουν όνειρα γλυκά”. Ποια “υλικά” χρειάζεται να επιλέγει κανείς από την “κουζίνα” της ψυχής έτσι ώστε να προσδίδει στη ζωή του καθημερινά τη χροιά της γλύκας;

Ευτυχώς  στην κουζίνα της ψυχής μας, τα υλικά διατηρούνται και έξω από γυάλινα βάζα. Η ζήση μας τους χαρίζει την ανθεκτικότητα. Όταν καταφέρνουμε να κατανοήσουμε την ύπαρξη της υπομονής, της επιμονής και της συμπαράστασης, τότε με μεγαλύτερη ευκολία μπορούμε να τα ανακατέψουμε σε μικρές ή μεγαλύτερες δόσεις  αγάπης. Η χροιά της γλύκας άλλοτε θα περισσεύει και άλλοτε θα ισορροπεί στην ζωή μας.

 

Υπάρχουν φορές, που τα παραμύθια βγαίνουν αληθινά ή αποτελούν μόνο ένα μαγικό μονοπάτι, το οποίο οδηγεί στον κόσμο της φαντασίας και του ονείρου, όπου όλα είναι δυνατά;

Τα παραμύθια φιλοξενούν στα σπλάχνα τους, σε απόλυτη αρμονία, το καλό με το κακό και το φως με το σκοτάδι. Ο μύθος κάθε φορά πραγματεύεται τα όρια και όχι πάντα με τον ίδιο τρόπο. Ο ακροατής ή αναγνώστης καλείται να μεταφράσει στην δική του πραγματικότητα τα όρια του μύθου. Το πότε ή το πώς θα το κάνει, εξαρτάται στο πόσο δεκτικός είναι να αναγάγει το μαγικό και το φανταστικό στο πραγματικά βιώσιμο παραμύθι. Προσωπικά πιστεύω πως τα παραμύθια βγαίνουν αληθινά γιατί βιώνουν την αλήθεια του κόσμου, όσο στολισμένη και αν είναι με την μαγεία και με την φαντασία.

Κρατώντας στα χέρια μου, το βιβλίο “Πατρίδες Αλησμόνητες: Μικρά Ασία – Πόντος”, πέφτει το βλέμμα μου στην επικεφαλίδα μιας ακόμη ιστορίας σας,  “Ο Δάσκαλος που αλφάδιασε το μέλλον”. Ένα σχολείο χτίζεται το 1930, με ζέση και μεράκι, κοντά στα όρια ενός προσφυγικού συνοικισμού στην Ξάνθη. Σήμερα, κάμποσο καιρό αφότου το ημερολόγιο έδειξε 2017, κατά πόσο δίνεται αντίστοιχα η δυνατότητα στους πρόσφυγες που καταφθάνουν στη χώρα μας, να “αλφαδιάσουν” κι αυτοί το δικό τους μέλλον;

Οι πρόσφυγες του ’22 στο νου τους είχαν να φτάσουν στην πατρίδα τους. Οι  πρόσφυγες  που σήμερα φεύγουν από τις  πατρίδες τους, γνωρίζουν πως δεν θα φτάσουν σε άλλη νέα πατρίδα. Το γεγονός αυτό δυσχεραίνει περισσότερο την κατάσταση. Δικαίωμα στην υγεία και στην μόρφωση  έχουν όλοι και εμείς οφείλουμε να τους τα εξασφαλίσουμε γιατί είμαστε και έλληνες και χριστιανοί. Ο χρόνος και η ιστορία θα αποδείξει αν σταθήκαμε στο ύψος των περιστάσεων. 

Όπως είναι σήμερα, το σχολείο που χτίστηκε το 1930 στον προσφυγικό συνοικισμό Ξάνθης

Οι “δράκοι που πετούν φωτιές από το στόμα τους” και μας εμποδίζουν να πραγματοποιήσουμε τα όνειρά μας, δεν κατοικούν μόνο στις σελίδες των παραμυθιών αλλά και στην πραγματική ζωή. Τι είναι αυτό που μας φοβίζει να τους αντιμετωπίσουμε και να βαδίσουμε το δρόμο της ευτυχίας;

Ο ΦΟΒΟΣ είναι αυτός που αποδυναμώνει την λαχτάρα για ζωή  και μας απομακρύνει από την ευτυχία. Για να φτάσει ο ΦΟΒΟΣ  να γράφεται φόβος θα πρέπει η ανθρώπινη φύση μας να συμβιβαστεί περισσότερο με την ζήση. Στα μικρά και στα μεγάλα μας ψεγάδια φωλιάζει όλη η ομορφιά και η μοναδικότητά μας. Αν καταφέρουμε αυτό να το έχουμε κατά νου και να το υιοθετήσουμε στην πράξη, τότε οι φωτιές των δράκων δεν θα μας αγγίζουν! Έτσι η κάθε μέρα μας θα τελειώνει με τα καλύτερα και η νύχτα θα μας φέρνει όνειρα πολλά, που κάποια μέρα ίσως βγουν αληθινά.

“Χωρίς ψεγάδι”, είναι η ονομασία μιας άλλης γραπτής δημιουργίας που φέρει την υπογραφή σας, και η οποία συμπεριλαμβάνεται στο συλλογικό έργο “Η Ελλάδα που αγαπώ – Μακεδονία”. Γιατί δυσκολευόμαστε ακόμη να συνειδητοποιήσουμε ότι “όλη η ομορφιά μας φωλιάζει στα μικρά και στα μεγάλα μας ψεγάδια”;

Γιατί η εικόνα μας έχει τυφλώσει. Αυτά τα εκατομμύρια πίξελ (pixel) έχουν απαγάγει την μοναδικότητα του ανθρώπου και έχουν μηδενίσει το προσωπικό γούστο. Ζούμε την απόλυτη βιομηχανοποίηση της εμφάνισης έχοντας ως αρωγό την ψεύτικη εικόνα από τους Η/Υ, τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, κ.λ.π. Όλοι πρέπει να έχουν το ίδιο ύψος και βάρος, το ίδιο χρώμα μαλλιών, να φορούν τα ίδια. Όλοι παλεύουν με νύχια και με δόντια ανεξαρτήτου φύλου να αποκτήσουν την ίδια ψεύτικη εικόνα. Όλο αυτό φαντάζει τόσο τρομακτικό και δυστυχώς καθημερινά παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις. Ο καθένας μας έχει την ομορφιά του σε αποκλειστικότητα, αυτή η  ομορφιά είναι τόσο ξεχωριστή γιατί μπορεί να ανυψωθεί με την ψυχή και να σεργιανίσει με το σώμα μακριά από τις πασαρέλες και τα φώτα.

 

Ποιο είναι το χρυσό νήμα, που ενώνει μία προς μια, όλες τις χάρτινες ιστορίες σας;

Θα ήθελα τόσο πολύ να το βρω το νήμα, να αισθανθώ την υφή του, να δω τις ίνες  που κρατούν τους ήρωες και τις ιστορίες μου. Θα συνεχίσω να ψάχνω με την ελπίδα να τα καταφέρω, αν πάλι με προλάβετε και το βρείτε εσείς θα ήταν μεγάλη η χαρά μου να μου δείξετε.

Το 2009 εκδόθηκε το πρώτο σας παραμύθι, το οποίο είναι λουσμένο από τη μαγεία των Χριστουγέννων και ακούει στο όνομα “Η μικρή μπότα του Αϊ –Βασίλη”. Θυμάστε πότε σταματήσατε να πιστεύετε στην ύπαρξή του; Ή μήπως για όλους όσους παραμένουν μέσα τους παιδιά θα εξακολουθεί να έχει ένα δώρο μέσα στο σάκο του, όσα χρόνια κι αν περάσουν;

Ο Άγιος Βασίλης υπάρχει στο μυαλό των παιδιών ακόμη και όταν δεν φορά την κατακόκκινη εορταστική στολή του και ας εμφανίζεται αόρατα μόνο κάθε Πρωτοχρονιά. Ο Άγιος Βασίλειος με το φτωχικό χιτώνα του καταφέρνει να μας γεμίζει με δώρα που δεν χρειάζονται γυαλιστερά χαρτιά περιτυλίγματος. 

“Σας ευχαριστώ από καρδιάς που για ακόμη μια φορά ανοίξατε την αγκαλιά σας και μου χαρίσατε ζεστά αναγνωστικά χάδια. Εύχομαι να είστε γερή, χαρούμενη και να έχετε τα πάντοτε την διάθεση να χορεύετε τις σονάτες που συνθέτουν στα αέρινα λικνίσματά τους τα ακροδάχτυλα του φωτεινού βασιλιά μέρα και νύχτα.

Με παραμυθένιους χαιρετισμούς 

Δήμητρα.Π.Πυργελή”,

…έγραψε με την πένα της στο τέλος των ερωτήσεων που της έστειλα και ταξίδεψαν μέχρι την Ξάνθη για να την βρουν. Εκεί, όπου ζει, διατηρώντας το δικό της βιβλιοπωλείο και εκεί όπου εμπνέεται όλες τις μοναδικές ιστορίες που μεταφέρει με άφθονη αγάπη στο χαρτί. Για όλα τα μικρά και μεγάλα παιδιά. Με ανοιχτή την πόρτα της καρδιάς. 

Εκεί, στο δικό της “χάρτινο σπίτι”…

  

*Το βιβλίο της Δήμητρας Πυργελή με τον τίτλο “Ταξίδεψε μαζί μου” και το “Η μικρή μπότα του Αϊ –Βασίλη” κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Λιβάνη. 

*Το βιβλίο “Τα δύο αδέρφια και το φεγγάρι”, κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.

*Το βιβλίο “Πατρίδες Αλησμόνητες: Μικρά Ασία – Πόντος” και το συλλογικό έργο “Η Ελλάδα που αγαπώ – Μακεδονία”,  κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος. 

*Φωτ.5,6: Προσωπικό αρχείο Δήμητρας Πυργελή

*Φωτ.2,4,7: Βίκυ Καλοφωτιά