Open House- η πόλη ένας αρχιτεκτονικός περίπατος!

Κυριακή πρωί εξοπλισμένη με ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια και σημειώσεις  χάραξα πορεία στο ιστορικό κέντρο. Η λιακάδα φυσικά σύμμαχός μου.Σίγουρα δεν θα προλάβαινα να δω και τα 89 κτίρια που άνοιξαν χάρη στη διοργάνωση του Open House, το οποίο πραγματοποιείται στην Αθήνα για τέταρτη χρονιά, αλλά προσπάθησα να επισκεφθώ όσα περισσότερα μπορούσα.

Ευτυχώς οι ξεναγήσεις ήταν σύντομες και περιεκτικές ώστε να μην με κουράζει η ορθοστασία και να έχω τη δυνατότητα να επισκεφτώ και άλλα κτίρια.
Με πυξίδα το προσωπικό μου γούστο και

την αδυναμία μου στη νεοκλασική αρχιτεκτονική επέλεξα την περιοχή του κέντρου της πόλης. Η φωτογραφική μου μηχανή πήρε φωτιά, όπως και πολλών άλλων Αθηναίων που σχημάτιζαν ουρές έξω από τα κτίρια θυμίζοντας τουρίστες της αυγουστιάτικης Αθήνας. Ευχάριστη έκπληξη ήταν η συμμετοχή τόσου νεαρόκοσμου που σε μεγάλες παρέες "εξορμούσε" σε μια κυριακάτικη εκδρομή μέσα στην πόλη! Κρίμα μόνο που σε κάποια κτίρια δεν επιτρεπόταν να φωτογραφίσουμε, ενώ η διοργάνωση και η εξυπηρέτηση από τους εθελοντές (κοπέλες στην πλειοψηφία τους) ήταν άψογη.



της Μαρίας Αλιμπέρτη

Αφετηρία  μου η οικεία της Αγγελικής Χατζημιχάλη η οποία αφιέρωσε τη ζωή της  στη μελέτη των εθίμων και της κοσμοθεωρίας των Σαρακατσάνων. Στο πανέμορφο αυτό σπίτι στεγάζεται σήμερα το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης.

Το κτίριο αποτελεί δείγμα αρχιτεκτονικού εκλεκτικισμού  που συνδυάζει παραδοσιακά στοιχεία  της βυζαντινής αρχιτεκτονικής και του μοντερνισμού. Μα πιο πολύ με εντυπωσίασε το τζάκι και τα ξυλόγλυπτα διακοσμητικά στοιχεία , το βυζαντινό σαλόνι, οι φρίζες με αναπαραστάσεις που σχεδίασε η ίδια η οικοδέσποινα,  οι κανάτες, ο μανταμένιος φούρνος, αλλά και το γραφείο της με το παράθυρο που βλέπει στο σαλόνι...

 Επόμενη στάση το Γενάδειο  Λύκειο ή 1ο Πειραματικό Λύκειο Πλάκας. Από την πλατεία της Ηπίτου χάζευα το 
νεοκλασικό κτίριο με  δυο ορόφους, αρκετά  αλλοιωμένο όμως, όπως μας εξήγησε η ξεναγός μας. Ωστόσο  ξεχωρίζει  ακόμη η πρόσοψη για την συμμετρία της  και τον εντυπωσιακό εξώστη. Ελάχιστα στοιχεία από  την παλιά αίγλη παραμένουν τα μαρμάρινα πατώματα στο ισόγειο, να θυμίζουν εποχές που ήταν μαθητές  εδώ ο Παπαδιαμάντης και ο Βιζυηνός, ενώ στον επόμενο όροφο μόνο ένα τζάκι από τα διακοσμητικά στοιχεία διατηρείται σε κάποια τάξη. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του κτιρίου είναι  η ταράτσα του με την απρόσκοπτη θέα στην Ακρόπολη, το ιστορικό κέντρο αλλά και στο Θησείο.


Μια ιδέα από τη σύγχρονη αρχιτεκτονική και δη του εσωτερικού χώρου πήρα  στην επόμενη στάση μου στο κτίριο της οδού Αμαλίας 26 Α όπου  στεγάζει την Ορίζον Ασφαλιστική. Δεν μπορούσα να μην μαγευτώ από το  εντυπωσιακό λευκό  χώρο που αποπνέει ηρεμία και σε βοηθάει να συγκεντρωθείς για να εργασθείς.

Ο ισόγειος χώρος ολοκληρώθηκε  με παραμετρικό σχεδιασμό και κατασκευή 3D, μας πληροφόρησε η ξεναγός.  Μέσα από αρχιτεκτονικά προγράμματα  χαράχτηκε το ταβάνι -  οροφή γυψοσανίδα- μέχρι τα έπιπλα αλλά και η τρισδιάστατη υδρόγειος - το λογότυπο της εταιρείας. Κεντρική ιδέα για τον σχεδιασμό υπήρξε ο ορίζοντας αλλά και η αντανάκλαση ακόμα και στο δάπεδο (εποξιδικό βιομηχανικό δάπεδο) καθώς και η σκάλα που προσφέρει την αίσθηση της αιώρησης.

Κουδουνάκια υπηρεσίες, κρυφές πόρτες, κρυστάλινα φωτιστικά και το μεγαλοπρεπες τζάκι με εντυπωσίασαν στο κτίριο της οδού Αμαλίας 36, γνωστό ως  οικεία Λυκιαρδόπουλου.  Ο Νικόλαος Δ.Λυκιαρδόπουλος επιθυμούσε ένα διαφορετικό κτίσμα στην Αθήνα του 1926, αλλά το ύψος του κτίσματος σκανδάλισε την κοινη γνώμη που θεώρησε οτι θέλει να ανταγωνιστεί την ομορφιά της Ακρόπολης. Το κτίριο την περίοδο της Κατοχής ήταν χώρος συσσιτίου αλλά και ο Γερμανος στρατιωτικός γιατρός "έκανε τα στραβά μάτια" και στα υπόγειά του κρύβονταν διωκόμενοι της γκεστάμπο. Στους υπέροχους χώρους του σήμερα διοργανώνονται εκθέσεις, ενώ το ανσανσέρ του μοναδικό στολίδι, αποτελεί τον πρώτο εγκατεστημένο ανελκυστηρα στην Ελλάδα.


Μια μεσοπολεμική πολυκατοικία στην Πατριάρχου Ιωακείμ που άνηκε στον Ζήσιμο Λορεντζάτο , η οποία κατασκευάστηκε το 1935 και ανακαινίστηκε το 2015 φιλοξενεί το ξενοδοχείο Coco-Mat Athens.

H είσοδος παραμένει πάντα αριστερά , διακρίνεται για την κατακόρυφη συμμετρία και τα καμπυλωτά μπαλκόνια, ενώ σήμερα έλκει το μάτι του περαστικού χάρη στα ξύλινα συρόμενα πυρσιδοτά πετάσματα  που βοηθούν τους ένοικους του ξενοδοχείου να αλλάζουν την ηλιοπροστασία.
Φυσικά και οικολογικά υλικά συδυάζονται αρμονικά, ενώ εντυπωσιακό  είναι το γυάλινο δάπεδο στο ισόγειο  από το οποίο μπορείς να δεις την έκθεση στο υπόγειο. Έξυπνο αρχιτεκτονικό εύρημα αποτελεί η εκμετάλλευση του ακάλυπτου χώρου με τον ξύλινο τοίχο με τρεχούμενο νερό.

Η οικεία Ράλλη στην οδό Πανεπιστημίου 33-35 του, έργο του Σταμάτιου Κλεάνθη ανεγέρθηκε σε  οικόπεδο της οικογένειας του  Αλέξανδρου Σούτσου. Ο Δημήτριος Ράλλης  αγόρασε το ακίνητο από την χήρα του Σούτσου. Υπενθυμίζεται ότι ο Κλεάνθης έμεινε στην ιστορία για την σύνταξη του σχεδίου πόλεως των Αθηνών κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα (υποδάμιο οικοδομικό σύστημα) το οποίο όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.  Το εν λόγω κτίριο αποτελεί δείγμα αστικής αρχιτεκτονικής της οθωνικής περιόδου  με μαρμάρινα λεπτά διακοσμητικά στοιχεία, ενώ ακόμα διαθέτει ξύλινα κουφώματα. Πλέον  χρησιμοποιείται ως χώρους συνεδριάσεων της Eurolife μετά την ανακαίνιση του 2005, αλλά τίποτα δεν αντανακλά στο εσωτερικό του κτιρίου την εξωτερική του αίγλη.

Υπέροχα έργα τέχνης, τη δάδα  των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα το 2004, τα ψηφιδωτά Αγίου Διονυσίου και της Αθηνάς, τα βιτρώ και πολλούς άλλους θησαυρούς κρύβει το δημαρχιακό μέγαρο στην  πλατεία Κοτζιά. Το νεοκλασικό κτίριο αναμορφώθηκε πριν αρκετές δεκαετίες από την Μαρία Δανιήλ (1935-37) ενώ τον αρχικό σχεδιασμό πραγματοποίησε ο αρχιτέκτονας  Παναγιώτης Κάλκου.
Ομολογώ ότι ενθουσιάστηκα με τα εντυπωσιακά φατνώματα, με κέρδισαν ομοιώματα  των δημάρχων στην αίθουσα των συνεδριάσεων, δημιουργίες  της

Λουκίας Γεοργαντή  ( στη φωτό Τρίτση; Αβραμόπουλος, Γιατράκος). Ο πραγματικός λόγος που ήθελα να επισκεφθώ το κτίριο ήταν οι τοιχογραφίες Γιώργου Γουναρόπουλου στην παλιότερη αίθουσα συνεδριάσεων, στις οποίες αναπαριστά τον Περικλή και την Ασπασία, την Δόξα και την Αθήνα, αλλά ακόμη και μάχες του 1821! Απίστευτο θησαυρό κρύβει και 
το γραφείο της διευθύντριας του  του δημάρχου με τοιχογραφίες του Φώτη Κόντογλου που απεικονίζουν σημαντικές προσωπικότητες της ιστορίας και  θέματα καθημερινής ζωής σαν με αποτέλεσμα ο χώρος να θυμίζει αγιογράφηση εκκλησίας. Τέλος έργα του θαυμάζουν και οι πολίτες που εξυπηρετούνται στο δημοτολόγιο και στο ληξιαρχείο.