Ξενάγηση στην άγνωστη Εδέμ, τον Εθνικό Κήπο

Όαση στη σκόνη της καθημερινότητας, στη φασαρία της πόλης και των τόσων προβλημάτων που ταλανίζουν το μυαλό μας αποτελεί η ξενάγηση και  το κυριακάτικο πικ νικ στον Εθνικό Κήπο! Κόσμος συρρέει στη είσοδο επί της Αμαλίας λες και γίνεται γιορτή! Κάποιοι μπόμπιρες παίζουν και φωνάζουν...Εμείς πάλι έχουμε άλλα σχέδια: Με αφορμή την ξενάγηση του Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Τοπίου θα παραθέσουμε λουκούλλειο γεύμα επί του χορταριού και ανάμεσα στα δέντρα! Και η καλοκαιρία θα είναι σύμμαχός μας σε αυτή την απόδραση στην καρδιά του άστυ!

της Μαρίας Αλιμπέρτη


Έχουμε ραντεβού κάτω από τους

σπάνιους φοίνικες που φύτεψε πριν σχεδόν 180 χρόνια η βασίλισσα Αμαλία. Μικροί και μεγάλοι με άνετα παπουτσια και ρούχα, με φωτογραφικές μηχανλες ανα χείρας δείχνουν ετοιμοπόλεμοι. Μέλη του  Πανελλήνιου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων Τοπίου μας καλωσορίζουν και η πρόεδρος Κατερίνα Γκόλτσιου ανέλαβε να μας πει δυο λόγια για το πάρκο και τον Νικόλαο Ταμβάκη, διευθυντή και μελετητή του κήπου που αφιέρωσε τη ζωή του στην προστασία του. Η συνεργάτης του,  Ελισάβετ Μπαργιάνη, Αρχιτέκτονας Τοπίου , ανέλαβε τελικά να μας ξεναγήσει, καθώς ο κ.Ταβάκης για λόγους υγείας δεν μπόρεσε να παραστεί.

Το υπέροχο αυτό πάρκο δημιουργήθηκε από την νεοφερμένη Βασίλισσα, δίπλα από τα ανάκτορα, ένα όραμα που υλοποιήθηκε με κόπο και δυσκολίες- οριοθετήθηκε το 1836 από τον αρχιτέκτονα ανακτόρων, ενώ λίγα χρόνια αργότερα φυτεύτηκαν 1500 φυτά. Με περισσή φροντίδα έφερε φυτά από διαφορικές περιοχές της Ελλάδας και το εξωτερικό σε εποχές που ήταν δύσκολη η μεταφορά τους. Μάλιστα, κλήθηκε ο  Γάλλος κηποτέχνης Φρανσουά Λουί Μπαρώ (François Louis Bareaud), ο οποίος είχε καταπιαστεί με τους κήπους των Βερσαλιών  ενώ την ανάπτυξη του κήπου επιμελήθηκε και ο γεωπόνος Φρειδερίκος Σμιτ(Friedrich Schmidt) αλλά και βοτανολόγος ο Φρανκ Νικόλαους Φραας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η Αμαλία της έμεινε γνωστή για το ενδιαφέρον της σχετικά με την γεωργική πολιτική.

Κοιτάζοντας τα πανύψηλα δέντρα προσπαθούσαμε να φανταστούμε την βασίλισσα να φυτεύει τις Ουασικτόνιες. Ο κήπος αρχικά ήταν ιδιωτικός, ενώ σταδιακά άνοιξε για λίγους ευγενείς,όπως μας εξήγησε η κ.Μπαργιάνη, από το μοναδικό σημείο που έχεις σήμερα θέα την Βουλή, λόγω της ανάπτυξης των δέντρων. Δημόσιος κατέστη ο κήπος το 1927, την εποχή της αβασίλευτης δημοκρατίας οπότε και τροποποιήθηκε για να υποδεχθεί περισσότερους επισκέπτες. Το 2011 κηρύχθηκε ως ιστορικός τόπος από το Υπουργείο Πολιτισμού και προστατεύονται όλες οι ιστορικές φάσεις του.
Καθώς διασχίζουμε το πάρκο, οι προτομές ηρώων μας καλωσορίζουν, οι οποίες βέβαια

"μετοίκησαν" εκεί πολύ αργότερα από το πρώτο έτος της δημιουργίας του. Αξιοθαύμαστο όλων είναι το πως συντηρείται ο κήπος 15 στρεμάτων-ξεχωριστά υπολογίζεται ο κήπος του Ζαππείου! Το αρχαίο πεισιστράτειο σύστημα ύδρευσης από το 6π.Χ., όπως μας αφηγηθηκε η ξεναγός μας καθώς ήμασταν πάνω από το "πεισιτράτειο υδραγωγείο",  έσωσε αυτό το υπέροχο πλέον δάσος στην καρδιά της τσιμεντένιας πόλης που ασθμαίνει από το καυσαέριο. Χάρη σε αυτό το αρδευτικό σύστημα έρχεται νερό από τις παρυφές του Υμηττού -από την περιοχή του Ιωάννη Θεολόγου- διέρχεται από το Γουδί  εώς τη λίμνη της Βασίλισσας και καταλήγει σε

υδραυλάκους από τους οποίους ποτίζεται το 95% του κήπου! Όπως μας διαβεβαίωσε η ξεναγός μας πρόκειται για ένα μοναδικό τρόπο ποτίσματος δημόσιου πάρκου στα ελληνικά και ίσως και ευρωπαϊκά δεδομένα !  Πάντως εντυπωσιαστήκαμε από αυτή την λίμνη  που ανανεώνεται καθημερινά με 1400 κυβικά νερού και προσφέρει καταφύγιο σε υπερτροφικά χρυσόψαρα!

Την υπέροχη δροσιά αισθανθήκαμε μπροστά από τη σπηλιά και στην πέργολα που έχει απλωθεί με το αρωματικό λουλούδι γλιστίνα, το οποίο μάλιστα είναι από τα παλαιότερα καθώς το είχε φυτέψει το 1952 ο Μπαρώ. Ακριβώς από  πάνω βρίσκεται και η δεξαμενή, που έχει μείνει γνωστή από την προφορική παράδοση  ως η λίμνη του Καραμανλή (Κωνσταντίνου) καθώς από εκεί λέγεται ότι περνούσε για να πάει στη Βουλή. 

Βέβαια, είναι δύσκολο να ξεχωρίσεις το πιο όμορφο αλλά και το πιο σπάνιο φυτό του Κήπου, όπως η κιέβη, αλλά και παρόμοια είδη όπως τα πεύκα από τις καζουαρίνες. Σημειώνεται ότι μέχρι πριν μερικά χρόνια ο κ.Ταμβάκης είχε υπολογίσει οτι ο κήπος φιλοξενεί  7 χιλιάδες δέντρα, 40 χιλιάδες θάμνους και 140 διαφορετικά είδη δέντρων! 
Δυστυχώς όμως το Βοτανικό Μουσείο του Εθνικού Κήπου παραμένει κλειστό μετά του μεγάλους σεισμούς στην Αθήνα. 'Ομως κάθε επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τον φυτικό πλούτο και να νιώσει το πέρασμα της Άνοιξης χαζεύοντας και μυρίζοντας την υπέροχη ανθισμένη φύση όπως την μωβ βιοχίνια (varuegata) από την Ινδία.

Μέσα στο κατάφυτο τοπίο σπαράγματα της αρχαιότητας προσθέτουν έναν τόνο ρομαντισμού παραπέμποντας σε πίνακα με την χαρακτηριστική ευαισθησία του 19ου αιώνα.Πιο εντυπωσιακό απ' όλα το ψηφιδωτό, καλοδιατηρημένο μου θύμισε απομεινάρια της Πομπηίας, ενώ κάποιοι κίονες αρχιτεκτονικά κατάλοιπα μας παραπλανούν καθώς δεν είναι τίποτα άλλο από θραύσματα από τη τελευταία ανακαίνιση της βουλής τα οποία βρέθηκαν στον κήπο!

Η περιπλάνηση στους διαδρόμους του κήπου μας άνοιξε την όρεξη και μετά από τόσες πληροφορίες ήρθε η ώρα για χαλάρωση! Ευγνώμονες στον Πανελλήνιο Συλλόγο Αρχιτεκτόνων Τοπίου για αυτή την ευκαιρία, απολαύσαμε την λιακάδα και το οξυγόνο.  Μια βόλτα σε αυτή την προσιτή Εδέμ εντός της πόλης και ακόμη καλύτερα ένα πικ νικ θα προσφέρει και σε εσάς ένα ευχάριστο διάλειμμα από την ρουτίνα σας!