Το αρχαίο θέατρο της Ερέτριας και η ιδιαιτερότητά του! Με ποιό γνωστό θέατρο έχει ομοιότητες;

Μια από τις σημαντικότερες πόλεις-κράτη του ελληνικού κόσμου (6ος-5ος αιώνας π.Χ.) υπήρξε η Ερέτρια στην Εύβοια. Από τα εντυπωσιακότερα σωζόμενα μνημεία της Ερέτριας είναι το αρχαίο θέατρό της, που βρίσκεται μεταξύ της δυτικής πύλης, του σταδίου και του άνω γυμνασίου της πανάρχαιας πόλης. 

 Σύμφωνα με ενδείξεις που παρέχουν τα αρχιτεκτονικά λείψανα της σκηνής, το αρχαίο θέατρο της Ερέτριας πρέπει να κατασκευάσθηκε αρχικά τον 5ο αιώνα π.Χ., μετά την καταστροφή της πόλης από τους Πέρσες (490 π.Χ.) και την μετέπειτα ανοικοδόμηση της πόλης, ενώ η περίοδος της μεγαλύτερης ακμής του θεάτρου ήταν ο 4ος αιώνας π.Χ.. 

Αξιοσημείωτο είναι ότι το κοίλο του θεάτρου δεν αξιοποίησε τις φυσικές πλαγιές της ακρόπολης, αλλά κατασκευάσθηκε πάνω σε τεχνητό λόφο με επιχωμάτωση και πολλούς αναλημματικούς τοίχους. 

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Στην πρώτη οικοδομική του φάση το κτήριο της σκηνής έμοιαζε με ανάκτορο, διέθετε πέντε συνεχόμενα ορθογώνια δωμάτια και βρισκόταν στο ίδιο επίπεδο με την κυκλική ορχήστρα, με την οποία επικοινωνούσε με τρεις εισόδους. Στην περίοδο ακμής του, τον 4ο αι. π.Χ., το θέατρο υπέστη μετατροπές και έλαβε σε μεγάλο βαθμό τη μορφή που βλέπουμε σήμερα. 

Το κοίλο διέθετε ένδεκα κερκίδες, διαχωρισμένες από δέκα κλίμακες, που οδηγούσαν στο ανώτερο τμήμα του. Η κυκλική ορχήστρα μεταφέρθηκε κατά 8 μ. βορειότερα και κατασκευάσθηκε 3 μ. βαθύτερα από την προγενέστερη. 

Εξάλλου, η σκηνή ενισχύθηκε, απέκτησε δύο παρασκήνια και στοά με ιωνική πρόσοψη που τα συνέδεε, ωστόσο, βρισκόταν πια σε υψηλότερο επίπεδο από την ορχήστρα. Αυτή η διαφορά ύψους καλύφθηκε με τη δημιουργία μιας θολωτής υπόγειας στοάς, η οποία οδηγούσε από τη σκηνή στο κέντρο της ορχήστρας, και πιθανότατα ήταν η "χαρώνεια κλίμακα", που εξυπηρετούσε την εμφάνιση στην ορχήστρα των θεών του Κάτω Κόσμου και των νεκρών κατά τις παραστάσεις.

 Για την κατασκευή του θεάτρου χρησιμοποιήθηκε τοπικός πωρόλιθος στη θεμελίωση και ασβεστόλιθος στις παρόδους -οι πάροδοι, μάλιστα, απέκτησαν κλίση προς την ορχήστρα, για να μειωθεί με τον τρόπο αυτό η διαφορά ύψους με το κοίλο.

Η χωρητικότητα του θεάτρου υπολογίζεται σε 6.300 θεατές και η μορφή του παρουσιάζει ομοιότητες με το θέατρο του Διονύσου στην Αθήνα, μετά από τις μετατροπές που υπέστη αυτό το 330 π.Χ.. 

Το αρχαίο θέατρο, μετά την καταστροφή της Ερέτριας από τους Ρωμαίους το 198 π.Χ., ανακατασκευάστηκε με πιο ευτελή υλικά και τότε φαίνεται ότι οι αίθουσες νότια της παρόδου διακοσμήθηκαν με έγχρωμα κονιάματα του πρώτου πομπηιανού ρυθμού. 

Σήμερα, δυστυχώς, το μεγαλύτερο τμήμα από τις σειρές των εδωλίων έχει αρπαγεί. Εντυπωσιακά, όμως, παραμένουν τα λείψανα της σκηνής και, κυρίως, η θολωτή υπόγεια δίοδος που οδηγούσε στο κέντρο της ορχήστρας. 

Το μνημείο ανασκάφηκε από την Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή και η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων καταβάλλει σημαντικές προσπάθειες για την αναστήλωσή του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ερέτρια της κλασικής εποχής ιδρύθηκε περίπου τον 9ο αιώνα π.Χ., πιθανότατα ως το επίνειο της περιοχής Λευκαντί, 15 χιλιόμετρα δυτικότερα. 

Η πρώτη αναφορά στην Ερέτρια γίνεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, όπου εμφανίζεται στον κατάλογο των πόλεων που εκστρατεύουν με πλοία κατά της Τροίας. Τον 8ο π.Χ. αιώνα, η Ερέτρια και η γειτονική Χαλκίδα υπήρξαν οι πιο ακμάζουσες πόλεις της Εύβοιας. Οι Ερετριείς ίδρυσαν μάλιστα αποικίες στη νότια Ιταλία από κοινού με τους Χαλκιδείς: τις Πιθηκούσσες και την Κύμη.

Ο αρχαιολογικός χώρος βρίσκεται στο βόρειο άκρο της σύγχρονης Ερέτριας, όπου πολλά αξιόλογα ευρήματα εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης.

Πηγές 

http://www.perseus.tufts.edu/

http://odysseus.culture.gr/