120 χρόνια από τις ανασκαφές του Έβανς στην Κνωσό: Ιστορία, ανασκαφές και η μινωική πολιτεία

Πριν 120 χρόνια, στις 16 Μαρτίου, η αρχαιολογική σκαπάνη σηματοδότησε ένα μεγάλο εγχείρημα ανάδειξης του μινωικού Πολιτισμού. Συγκεκριμένα, ο Α. Έβανς άρχισε μια μεγάλης κλίμακας συστηματική ανασκαφή στη Κνωσό, την οποία ανακοίνωσε επίσημα στις 16 Μαρτίου του 1900.
Πρόκειται για το σημαντικότερο κέντρο Μινωικού Πολιτισμού που βρίσκεται στη θέση Κεφάλας και κατά την παράδοση είναι συνιδασμένο με τον βασιλιά Μίνωα, την πρωτεύουσα του κράτους του αλλά και συναρπαστικούς μύθους όπως ήταν ο Λαβύρινθος με τον Μινόταυρο και η τραγική ιστορία του Δαίδαλου και του Ίκαρου. Αναφορές για την Κνωσό ενέχει το ομηρικό έπος της Ιλιάδας, ο Ησίοδος, ο Ηρόδος, κ.ά.ενώ τον Μίνωα μνημονεύει και ο Θουκιδύδης.

Σε βάθος χρόνου

Εκτιμάται ότι κατοικήθηκε πρώτη φορά το 7.000 π.Χ. αλλά η ιστορία της στον χρονο φθάνει έως τα ρωμαΪκά χρόνια. Στα τέλη της Υστερολιθική περιόδου υπολογίζεται ότι είχε 1.000 με 2.000 κατοίκους, ενώ εικάζεται ότι και στην Εποχή του Χαλκού συνεχίστηκε η οικιστική ανάπτυξη. Ο οικισμός αναφέρεται ως Ko-no-so σε κείμενα της Γραμμικής Β' του 14 αι.π.Χ., σε εκείνη την περίοδο αποδίδονται τα ανάκτορα, οι πολυτελείς κατοικίες, ο ξενώνας και τα μινωικά έργα υποδομής. Αξίζει να σημειωθε;i ότι όλοι οι μηνωικοί οικισμοί ήταν ατείχιστοί, επιβεβαιώνοντας την pax minoica. O πληθυσμός δε της Κνωσού αυτη την περίοδο υπολογίζεται σε 80χιλιάδες ανθρώπους, σύμφωνα με τον αρχαιολόγο- ανασκαφέα της Sir Arthur Evans. 

Οι πρώτες ανασκαφές

Ο Άγγλος Αρχαιολόγος Άρθουρ Έβανς είχε ένα μεγαλόπνοο σχέδιο, όντας ακόμη διευθυντής του Ashmolean Museum της Οξφόρδης άρχισε επίσημα την μεγάλη δική του ανασκαφή του στην Κνωσό.

Ωστόσο, ο χώρος είχε εντοπιστεί και είχαν αρχίσει οι πρώτες προσπάθειες το 1878 από τον αρχαιολάτρη Ηρακλειώτη έμπορο Μίνω Καλοκαιρινό, οπότε και ήρθε στο φως τμήμα της δυτικής πτέρυγας και αρκετά σκεύη της εποχής καθώς και πολλά σημαντικά μικροαντικείμενα.

Οι εφημερίδες της εποχής γράφουν : «Αι ανασκαφαί αύται ολοένα και ωραιότατα πράγματα αποκαλύπτουσαι, εξήγειρον το ενδιαφέρον όλου του κόσμου. Πλήθος πολύ επισκεπτών, Κρητών ή και ξένων έξωθεν κατερχομένων, επισκέπτεται τα μέρη της ανασκαφής, θαυμάζον προ παντός την νέαν Ακρόπολιν. Προχθές επεσκέφθησαν αυτάς Γάλλοι αξιωματικοί του ναυτικού εκείθεν διερχόμενοι, εφωτογράφησαν δε αδεία του κ. Έβανς τα διάφορα ευρήματα ως και τον τόπον των ανασκαφών…».

Ο Έβανς άρχισε ανασκαφές στην Κρήτη μετά την Κρητική Επανάσταση. Tο 1898, θεσπίστηκε νόμος με τον οποίο όλες οι αρχαιότητες κηρύσσονταν κτήμα της Κρητικής Πολιτείας.

Το 1899, με χρήματα από τη πατρικής περιούσιας ο αρχαιολόγος αγόρασε την περιοχή στον Κεφαλά και άρχισε μια μεγάλης κλίμακας συστηματική ανασκαφή.

Στο τέλος του 1903 είχε αναδείξει ένα μεγάλο μέρος των θεμελίων ενός εκτεταμένου συμπλέγματος, το οποίο περιέγραψε ως Ανάκτορο της Κνωσού κέντρο του Μινωικού πολιτισμού. Άξιο λόγου Έβανς ανέσκαψε τον χώρο έως το 1931 αναδεικνύοντας τόσο την μινωική πόλη και τα νεκροταφεία.

Πέρα από τα αρχαιολογικά ευρήματα, ο Έβανς δημοσίευσε σε τέσσερις τόμους στο «Το Παλάτι του Μίνωα στην Κνωσό, (1921 - 1935)», κλασικό έργο της αρχαιολογίας.

Βέλη για την ανασκαφή

 Επίσης, ο ίδιος συντήρησε τα ευρήματα με τα μέσα της εποχής του και τα αναστήλωσε εν μέρει. Ωστόσο, κατά την αναστήλωση χρησιμοποίησε ξένα υλικά, σαν το τσιμέντο. «Πυρά» δέχθηκε από όσους θεωρούσαν ότι η αναστήλωση έπρεπε να γίνει με τα μέσα και τις τεχνικές εκείνης της εποχής, αλλά χάρη στην παρέμβαση Έβανς βοήθησε σήμερα ο μέσος επισκέπτης μπορεί να κατανοήσει τον αρχαιολογικό τόπο.

Οι ανασκαφές συνεχίζονται, σύμφωνα με τη σελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού από την Αγγλική Αρχαιολογική Σχολή και την ΚΓ' Εφορεία ΠροΪστορικών Αρχαιοτήτων και Κλασικών Αρχαιοτήτων. 


Πηγή: cretapost.gr, odysseus.culture.gr