Ποια αρχαία πόλη της Ηπείρου έχει μακεδονικό τάφο;

Εντυπωσιακή για τα πολλά σωζόμενα απομεινάρια της είναι η αρχαία Κασσώπη, που βρίσκεται στους λόφους του σημερινού χωριού Καμαρίνα Πρέβεζας, στην Ήπειρο. Στο οροπέδιο της Κασσώπης δεσπόζουν αξιόλογα μνημεία όπως το Ωδείον, το Θέατρο, ο Μακεδονικός Τάφος, ο Βωμός της Αφροδίτης,, τα Τείχη, η Βόρεια Στοά και άλλα.

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Αρχαιολογικός χώρος - Ωδείον

Το Ωδείον βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της πόλης και είναι το πρώτο μνημείο που βλέπουν οι επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου. Χρονολογείται στον 3ο αιώνα π.Χ. και είναι σκαλισμένο πάνω σε φυσικό βράχο, με κατασκευές λίθινων κερκίδων επί αυτού. Η χωρητικότητά του είναι περίπου 300-500 άτομα. Το Ωδείον ήταν στεγασμένο και η σκεπή στηριζόταν σε τετράγωνο περιτοίχισμα. Η χρήση του Ωδείου προφανώς ήταν για μουσικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις, αλλά πιθανώς χρησιμοποιήθηκε και ως Βουλευτήριο του Κοινού των Ηπειρωτών. Έμπροσθεν του Ωδείου υπάρχουν ερείπια κάποιου βωμού, πιθανώς του Απόλλωνα.

Θέατρο

Βρίσκεται ερειπωμένο στο λόφο βορειοδυτικά της Κασσώπης. Κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. και είχε χωρητικότητα περίπου 2.500 θεατών, ενώ κατ’ άλλους συγγραφείς χωρούσε 6.000 άτομα. Λόγω φυσικών φθορών, το θέατρο είναι σήμερα κατεστραμμένο και σχεδόν μη επισκέψιμο, φαίνεται όμως καθαρά από απόσταση 200 μέτρων. Κατολισθήσεις βράχων έχουν οδηγήσει ορισμένους από αυτούς μέσα στο θέατρο.

Μακεδονικός Τάφος

Το Μαυσωλείο αυτό, γνωστό από παλιά, βρίσκεται νοτιοδυτικά, στο άκρον της ακροπόλεως και αποκαλείτο «Βασιλόσπιτο». Υπάρχει σχετική ασπρόμαυρη φωτογραφία του περίφημου Ελβετού φωτογράφου Φρεντ Μπουασονά, έτους 1926, ο οποίος το επισκέφθηκε τότε.

Πρόκειται για υπόγειο θολωτό τάφο Μακεδονικής τεχνοτροπίας που αποκαταστάθηκε και είναι επισκέψιμο. Ο επισκέπτης κατεβαίνει πρώτα κάποια φθαρμένα σκαλιά και εισέρχεται σε διάδρομο. Μετά εισέρχεται στον κυρίως θάλαμο, ο οποίος είναι σοβατισμένος και χρωματισμένος με φθορές. Η οροφή είναι θολωτή από σκαλιστή πέτρα και έχει μια οπή από αρχαιοκάπηλους. Ο τάφος βρέθηκε άδειος γιατί είχε συληθεί στο παρελθόν. Είναι βέβαιο ότι ανήκε σε κάποιον σημαντικό ευγενή της Κασσώπης, πιθανώς και Μακεδόνα σύμμαχο. Άλλη άποψη λέει ότι πρόκειται για Ηρώο πιθανώς ιδρυτού της πόλης.

Ιερό της Αφροδίτης

Τα ερείπια του βρίσκονται εκτός της αρχαίας πόλεως, δίπλα στο δρόμο που οδηγεί στο Ζάλογγο. Ήταν ναός περίπτερος εξάστυλος, με διαστάσεις 17,20 Χ 10,15 μ. Στο σημείο του αρχαίου ιερού βρέθηκε πήλινο είδωλο της Αφροδίτης, η οποία ήταν πολιούχος της Κασσώπης.

Πρυτανείον και Καταγώγειον

Το Πρυτανείον της Κασσώπης ήταν ένα οικοδόμημα με περίπου 8 δωμάτια και βρίσκεται στη δυτική πλευρά της πόλης. Όσον αφορά το Καταγώγειον ήταν ένα δημόσιο οικοδόμημα με αίθριο, διώροφο στις τρεις πλευρές και μονώροφο στην τέταρτη για να μην κρύβει τον ήλιο. Πιθανότατα λειτουργούσε ως ξενώνας. Άλλη άποψη λέει ότι πιθανώς να επρόκειτο για ένα είδος εμπορικού κέντρου. Το Καταγώγειον χρονολογείται περίπου στο 400-350 π.Χ.

Τα Τείχη της Κασσώπης

Η Κασσώπη προστατευόταν νότια και ανατολικά από ισχυρά κυκλώπεια πολυγωνικά τείχη, τα οποία σώζονται σε αρκετά σημεία. Το συνολικό μήκος των τειχών υπολογίσθηκε στα 6 χιλιόμετρα και το μέγιστο ύψος αυτών ήταν 10 μέτρα, με πλάτος 3 έως 5 μέτρα.

Παράλληλα, η πόλη είχε δύο κύριες εισόδους, μία ανατολικά και μία δυτικά. Η ανατολική πύλη της Κασσώπης είναι αυτή στην οποία εισέρχονται σήμερα οι τουρίστες και προστατευόταν από μεγάλη μεταλλική πύλη, της οποίας διασώζεται η υποδοχή επί του βράχου.

Η Βόρεια Στοά της αγοράς

Κατασκευάστηκε την περίοδο του Κοινού των Ηπειρωτών (234/3-168 π.Χ.) Έχει λίθινη πολυγωνική κρηπίδα και η ανωδομία της ήταν πλίνθινη με ξυλοδεσιές. Στο εσωτερικό υπήρχε κιονοστοιχία με 13 ιωνικούς κίονες. Στην πρόσοψη της Βόρειας Στοάς αποκαλύφτηκαν 21 λίθινα βάθρα με επιγραφές του 3ου-2ου αιώνα π.Χ. Η θέση της αγοράς και του δημόσιου χώρου της Κασσώπης είχε άμεση επαφή με την κύρια οδό και με την πύλη του τείχους, θέση που ευνοούσε την άνετη πρόσβαση των κατοίκων της υπαίθρου στο χώρο της λειτουργίας του Κοινού των Ηπειρωτών.

Ιστορία

Οι απόψεις για τη χρονολογία ίδρυσης της Κασσώπης διίστανται. Μία άποψη φέρει την Κασσώπη να ιδρύεται από Αρκάδες και Ηλείους εποίκους, ενώ σύμφωνα με άλλη άποψη, η πόλη ιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από Κασσωπαίους, ένας Ηπειρωτικό φύλο, κλάδο των Θεσπρωτών.

Ο βασιλιάς Φίλιππος Β' της Μακεδονίας, σε συμφωνία με τους φίλους του, Ηπειρώτες Μολοσσούς, κυρίευσε την Κασσώπη και την παραχώρησε ως δώρο στον βασιλέα των Μολοσσών. Από το βασίλειο των Μολοσσών καταγόταν η σύζυγός του Φιλίππου, Ολυμπιάδα, μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο στρατηγός Λυκίσκος κατέλαβε την Κασσώπη και άλλες ηπειρωτικές πόλεις, εγκαθιστώντας Μακεδονικές φρουρές. Από τη στιγμή αυτή, όλη η Ήπειρος συντάσσεται με την Μακεδονική πολιτική και εκστρατευτικό σώμα Ηπειρωτών συμμετέχει στους μακροχρόνιους πολέμους του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Προφανώς ο Μακεδονικός Τάφος ευγενούς μέλους της κοινωνίας, που σώζεται στην Κασσώπη, ανήκει σε αυτή τη χρονική περίοδο της Μακεδονικής κυριαρχίας.

Μάλιστα έχει καταγραφεί το εξής γεγονός για την σχέση Μακεδόνων και Ηπειρωτών: την περίοδο 1980 - 1985, όταν γυρίσθηκαν τα πρώτα ντοκιμαντέρ στην ορεινή περιοχή του Πακιστάν, όπου ζουν μέλη της φυλής Καλάς, απόγονοι Ελλήνων στρατιωτών του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ένας ηλικιωμένος άνδρας Καλάς δήλωσε ότι «θυμάται από την προφορική παράδοση, ότι οι πρόγονοί του κατάγονταν από μια μακρινή ορεινή περιοχή, άπειρο χώρα (Ήπειρος), η οποία είχε πολλά βουνά και ποτάμια που ένα το έλεγαν Τσίαμι (Θύαμις = Καλαμάς) και το άλλο πήγαινε στον Κάτω Κόσμο (Αχέρων)».

Μετά από τον θάνατο του βασιλιά των Μολοσσών Αλέξανδρου Α', δημιουργείται η Ηπειρωτική Συμμαχία (329-325 π.Χ.) και η Κασσώπη συμμετέχει, ενώ οι συνεδριάσεις των ηγετών γίνονται στο Ωδείο της. Γύρω στο 220 π.Χ., η Κασσώπη εντάχθηκε στην Αιτωλική Συμπολιτεία και συνέχισε ομαλά την πορεία της μέχρι τα έτη 168-167 π.Χ., οπότε καταστράφηκε από τις λεγεώνες του Ρωμαίου ύπατου Αιμίλιου Παύλου. Αργότερα κατοικήθηκε ξανά μέχρι τη Ναυμαχία του Ακτίου το έτος 31 π.Χ..

Πηγές

Δάκαρης Σωτήριος: «Κασσώπη, Νεώτερες ανασκαφές 1977-1983», έκδοση Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, 1989.

Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο: «Πινακίδα κάτοψη της αρχαίας Κασσώπης».

ΕΤ1: «Η φυλή των Καλάς στο Πακιστάν», ντοκιμαντέρ σκηνοθέτη Δημήτρη Μανωλεσάκη, 1982.

Θεοδώρα Κοντογιάννη: «Συνοπτικός Οδηγός για την Κασσώπη», Ιωάννινα 2006.

Ελένη Παγκρατίου: «Κασσώπη», Ιστοσελίδα Νομαρχίας Πρέβεζας, 2008.