Σε ποιες περιοχές της Αθήνας τιμάται με γλυπτά η Σοφία Βέμπο;

 

«Τραγουδίστρια της νίκης» αποκαλείται από τον Ελληνισμό η Σοφία Βέμπο, ένας απόλυτα δίκαιος τίτλος για αυτή την σπουδαία γυναίκα, που το 1940 ύμνησε με τα τραγούδια της τη νίκη του ελληνικού στρατού έναντι των Ιταλών εισβολέων και του φασίστα δικτάτορα Μουσολίνι, στα βουνά της Πίνδου και της Βορείου Ηπείρου. Μια προτομή σε κεντρικό σημείο της Αθήνας, στους Αμπελόκηπους, και ένα άγαλμα στον δήμο Παπάγου αποτελούν ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη της αξέχαστης καλλιτέχνιδας που με τη φωνή της εμψύχωσε τα ηρωικά "Παιδιά, της Ελλάδος Παιδιά". 

 

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

 

 

Προτομή

 

Ο δήμος Αθηναίων τίμησε τη μνήμη της Βέμπο στήνοντας την προτομή της σε μια πλατεία, η οποία έχει και το όνομα της (πλατεία Σοφίας Βέμπο) στην οδό Λουίζης Ριανκούρ στους Αμπελόκηπους, δίπλα από το Πρωτοδικείο και Εφετείο Αθηνών και κοντά στον σταθμό μετρό Πανόρμου.

Η προτομή είναι κατασκευασμένη από ορείχαλκο και απεικονίζει την Σοφία Βέμπο σε νεαρή ηλικία με ένα μαντήλι τυλιγμένο γύρω από το κεφάλι της. Στη βάση της προτομής αναγράφονται τα λόγια "ΣΟΦΙΑ ΒΕΜΠΟ". ενώ στο πλάι της προτομής αναγράφεται: "Μ. ΓΕΩΡΓΙΛΑΚΗΣ '96". Γλύπτης λοιπόν του έργου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1996, είναι ο Μάρκος Γεωργιλάκης.

 

 

 

 

Άγαλμα

 

Το άγαλμα της Σοφίας Βέμπο είναι τοποθετημένο στην πλατεία Μεταξά, στην περιοχή του Παπάγου (πρώην Δήμος Παπάγου και νυν Δήμος Παπάγου - Χολαργού).  Πρόκειται για όχι μεμονωμένο άγαλμα αλλά για το ένα μέρος ενός γλυπτικού συνόλου, που είναι αφιερωμένο στις δυο μεγάλες Ελληνίδες τραγουδίστριες του 20ου αιώνα: την Σοφία Βέμπο και την αξεπέραστη καλλιτέχνιδα της όπερας, Μαρία Κάλλας. Το άγαλμα της Βέμπο είναι τοποθετημένο στην δυτική πλευρά της πλατείας Μεταξά, ενώ μερικά μέτρα παραπέρα είναι τοποθετημένο το άγαλμα της Μαρίας Κάλλας.

  Το ορειχάλκινο άγαλμα της Βέμπο είναι τοποθετημένο πάνω σε βάθρο και παρουσιάζει την Τραγουδίστρια της νίκης σε φυσικό μέγεθος. Η Βέμπο αναπαρίσταται σε νεαρή ηλικία, με λυτά, μακριά μαλλιά, φορώντας φούστα και έχοντας το δεξί χέρι στη μέση της και το αριστερό χέρι με ανοιχτή την παλάμη, στο ύψος του στήθους της.

Ο γλύπτης την εμπνεύστηκε σε μια στιγμή όπου βρίσκεται πάνω στο σανίδι και είναι έτοιμη να ανοίξει το στόμα της και να τραγουδήσει ένα από τα θρυλικά άσματα του έπους του 1940-1941.

Τα αποκαλυπτήρια της γλυπτής σύνθεσης με την Σοφία Βέμπο και την Μαρία Κάλλας έγιναν τον Δεκέμβριο του 2007. Γλύπτης είναι ο Παύλος Κουγιουμτζής, ενώ οραματιστής της κατασκευής αυτού του έργου αλλά και χορηγός του είναι ο Ιάκωβος Τσούνης. Το έργο τοποθετήθηκε στην πλατεία Μεταξά επί δημαρχίας του απόστρατου υποναυάρχου του Πολεμικού Ναυτικού, Βασίλειου Ξύδη.

 

 

 

Σοφία Βέμπο

 

Η Σοφία Βέμπο καταγόταν από την ανατολική Θράκη και συγκεκριμένα από την Καλλίπολη, όπου γεννήθηκε το 1910. Το πραγματικό της όνομα ήταν Έφη Μπέμπου. Το άλλαξε στη συνέχεια για καλλιτεχνικούς λόγους στο γνωστό σε όλους μας Σοφία Βέμπο. Μετά από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και την ελληνοτουρκική σύγκρουση του 1919 -1922, η οικογένεια της Σοφίας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την ανατολική Θράκη και να έρθει στη πόλη του Βόλου.

Στην πρωτεύουσα της Μαγνησίας η Βέμπο έμαθε τα πρώτα της γράμματα και λίγα χρόνια αργότερα πήγε στη Θεσσαλονίκη. Εκεί ουσιαστικά ξεκίνησε η καριέρα της το έτος 1930, όταν τραγούδησε σε ένα συνοικιακό ζαχαροπλαστείο της πόλης προκειμένου με τα χρήματα που θα κέρδιζε να βοηθήσει την οικογένεια της. Το 1933 κατέβηκε στην Αθήνα και συμμετείχε στην πρώτη της επιθεώρηση που έφερε τον τίτλο "Παπαγάλος 1933". Το ίδιο έτος υπέγραψε συμβόλαιο με την δισκογραφική εταιρεία Columbia.

Μέχρι την κήρυξη του πολέμου στις 28 Οκτωβρίου του 1940, η Σοφία Βέμπο ήταν ήδη μια διάσημη καλλιτέχνιδα γνωστή στο Πανελλήνιο. Κάθε εμφάνιση της στο θέατρο και κάθε ερμηνεία τραγουδιού της, προκαλούσε στο κοινό ντελίριο ενθουσιασμού. Με το ξέσπασμα του πολέμου έθεσε εαυτόν στην υπηρεσία του έθνους, τραγουδώντας άσματα εναντίον της ιταλικής επίθεσης και υπέρ των ελληνικών όπλων ενώ συμμετείχε σε σατιρικές επιθεωρήσεις εναντίον του ιταλικού φασισμού.

Μέσα από τα τραγούδια όπως "Της Ελλάδος Παιδιά" και "Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του" η Σοφία Βέμπο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάταση του ηθικού τόσο του λαού όσο και των φαντάρων.

Με την συντριβή του ελληνικού στρατού από τις ναζιστικές ορδές, η Βέμπο φυγαδεύτηκε στην Μέση Ανατολή όπου συνέχισε να τραγουδά για τα εκεί ελληνικά και συμμαχικά στρατεύματα. Επέστρεψε με την φυγή των Γερμανών και το 1949 δημιούργησε το δικό της θέατρο στο Μεταξουργείο. Το 1955 συμμετείχε στην ταινία "Στέλλα" και το 1959 πρωταγωνίστησε στην κινηματογραφική ταινία "Στουρνάρα 288". Στο ενδιάμεσο (1957) παντρεύτηκε τον σπουδαίο στιχουργό Μίμη Τραϊφόρο.

Κατά την διάρκεια των γεγονότων του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973, εικάζεται ότι έκρυψε φοιτητές στο σπίτι της, επί της λεωφόρου Πατησίων, και αρνήθηκε να τους παραδώσει όταν η Ασφάλεια της χτύπησε την πόρτα.

Πέθανε στις 11 Μαρτίου 1978 και ενταφιάστηκε στο Α΄ Νεκροταφείο των Αθηνών (ο τάφος της βρίσκεται λίγο πιο πέρα από αυτόν του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη) με χιλιάδες κόσμου να συμμετέχει στην νεκρική πομπή.