'Εκθεση με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή

 

Φωτογραφίες, χάρτες, έργα τέχνης, ενδυμασίες, κοσμήματα, χειροτεχνήματα… μέσα από τεκμήρια επιχειρείται ένα ταξίδι στις αλησμόνητες πατρίδες ξυπνώντας μνήμες για τους παλιούς και προσφέροντας ευκαιρίες γνωριμίας με τις ρίζες για τους νεότερους.

 Το Μουσείο Μπενάκη και το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη μεγάλη επετειακή έκθεση «ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ: Λάμψη · Καταστροφή · Ξεριζωμός · Δημιουργία» με αφορμή τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

 

Στο εγχείρημα θα συμβάλλουν πολυάριθμοι οργανισμοί, ιδρύματα και ιδιώτες προσφέροντας εκθέματα από τις πολύτιμες συλλογές τους, καταδεικνύοντας το σημαντικό έργο αυτών των φορέων χάρη στο οποίο διασώθηκαν η ιστορία και ο πολιτισμός του μικρασιατικού ελληνισμού.

 

Η έκθεση προγραμματίζεται να εγκαινιαστεί τον Σεπτέμβριο του 2022 και θα φιλοξενηθεί στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138.

Επιδίωξη είναι, σύμφωνα με την ανακοίνωση του μουσείου,  να παρουσιάσει μέσα από τρεις μεγάλες ενότητες το χρονικό του ελληνισμού της Μικράς Ασίας κατά την περίοδο της ακμής του πριν τους διωγμούς, τη δραματική περίοδο 1919-1923, καθώς και την περίοδο της εγκατάστασης και ενσωμάτωσής του στην Ελλάδα.

 Στόχος της πρώτης ενότητας είναι να περιγράψει τη ζωή σε τέσσερις γεωγραφικές περιοχές: την Ιωνία και τα δυτικά παράλια, τον Πόντο, την Καππαδοκία και τα νότια παράλια, και την Ανατολική Θράκη.

Δεν θα λείψουν και οι λυπηρές σελίδες με τους διωγμούς, τη μικρασιατική εκστρατεία, την καταστροφή του 1922, το πρώτο κύμα προσφύγων και την ανταλλαγή πληθυσμών. Η έκθεση επεκτείνεται αφηγηματικά και μετά τον ξεριζωμό, καθώς η τελευταία ενότητα  δίνει έμφαση και  στην εγκατάσταση και την ενσωμάτωση των εκπατρισμένων στην Ελλάδα καθώς και στην επίδραση που η παρουσία τους είχε σε πολλούς τομείς της ελληνικής κοινωνίας.

 

Για την αφήγηση αξιοποιούνται χάρτες, φωτογραφίες, κινηματογραφικό υλικό, έργα τέχνης, εικόνες, εκκλησιαστικά κειμήλια, ενδυμασίες, κοσμήματα, χειροτεχνήματα, προσωπικά αντικείμενα, πολεμικά κειμήλια, εκτεταμένο αρχειακό υλικό, εφημερίδες, επιστολές και κάρτες, καθώς και πολλά άλλα τεκμήρια. Επίσης η έκθεση πλαισιώνεται από αποσπάσματα από προσωπικές μαρτυρίες συμπληρώνουν την αφήγηση του χρονικού.

 

Αξίζει να αναφερθεί ότι το tμήμα του επιλόγου της έκθεσης είναι αφιερωμένο στην ίδρυση του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών το 1930 από τη Μέλπω και τον Οκτάβιο Μερλιέ. Σημειώνεται ότι αποτελεί από τα σημαντικότερα επιστημονικά ιδρύματα έρευνας της ιστορίας και του πολιτισμού των Μικρασιατών Ελλήνων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το  αρχείο προφορικής ιστορίας του είναι μοναδικό.

Οι συλλογές του Μουσείου Μπενάκη παρουσιάζουν την καθημερινή και επαγγελματική ζωή και την τέχνη των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, τα Ιστορικά του Αρχεία διασώζουν σημαντικές μαρτυρίες από την πορεία της εκστρατείας και από την εγκατάσταση των προσφύγων, ενώ εκθέματα της Πινακοθήκης Γκίκα τεκμηριώνουν το αποτύπωμα των Μικρασιατών στον πολιτισμό του 20ού αιώνα. Άλλωστε, το Μουσείο Μπενάκη υπήρξε ένα από τα τρία μουσεία που υποδέχθηκαν τα κειμήλια των κοινοτήτων κατά τη μετεγκατάστασή τους στον ελλαδικό χώρο.

 

Την επιμέλεια της έκθεσης και των δύο εκδόσεων που τη συνοδεύουν έχει η ιστορικός τέχνης Εβίτα Αράπογλου, σε στενή συνεργασία με τον ακαδημαϊκό καθηγητή Πασχάλη Κιτρομηλίδη, διευθυντή του Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, και τους ερευνητές του Κέντρου, καθώς και τον επιστημονικό διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη Γιώργη Μαγγίνη και τους επιμελητές του Μουσείου.