Ποια είναι η Παναγία Κοσμοσώτειρα στον Έβρο και τα έργα αποκατάστασης -ανάδειξης

Την ένταξη σημαντικών έργων αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου ανακοίνωσε η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στο πλαίσιο χρηματοδότησης του ΕΣΠΑ.

 Κεντρικό έργο αποτελεί η αποκατάσταση και ανάδειξη του βυζαντινού Ναού της Παναγίας Κοσμοσώτειρας στις Φέρες, με συνολικό προϋπολογισμό 700.000 ευρώ. Το έργο περιλαμβάνει τέσσερα υποέργα, με παρεμβάσεις που αφορούν τη συντήρηση των τοιχογραφιών, την πυροπροστασία, την προσβασιμότητα και την ενημέρωση του κοινού.

Η Παναγία Κοσμοσώτειρα ως μνημείο-σύμβολο της Θράκης και της βυζαντινής κληρονομιάς

Ο βυζαντινός Ναός της Παναγίας Κοσμοσώτειρας βρίσκεται στις Φέρες, στην περιοχή της πάλαι ποτέ βυζαντινής κωμοπόλεως Βήρας. Ιδρύθηκε το 1151/52 από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό, πορφυρογέννητο γιο του αυτοκράτορα Αλεξίου Α’ του Κομνηνού. Ο ναός αποτελεί το καθολικό της Ιεράς Μονής Παναγίας Κοσμοσώτειρας, η οποία οικοδομήθηκε σε τόπο έρημο, κοντά στις εκβολές του ποταμού Έβρου, σε περιοχή γνωστή ως βηρός, δηλαδή βαλτόνερα.

Το μοναστηριακό συγκρότημα, που σήμερα σώζεται εν μέρει, ήταν ένα φιλόδοξο εγχείρημα του Ισαάκιου Κομνηνού, ο οποίος είχε προηγουμένως ανακαινίσει τη Μονή της Χώρας και τον Ναό του Αγίου Στεφάνου του Αυρηλιανού στην Κωνσταντινούπολη. 

Ο ναός διαθέτει αρχιτεκτονικές αναλογίες που συμβολίζουν την αρμονία του κόσμου, με τρούλο ύψους 17 μέτρων και διάμετρο 7 μέτρων, ενώ η σύνθεση του χώρου αποκαλύπτει βαθιά γνώση και αισθητική αντίληψη.

Το μνημείο είναι σημαντικό για την κοινότητα των κατοίκων της περιοχής καθώς ακόμη η  πανήγυρις του ναού τελείται κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου και έχει καθιερωθεί ως το Παγκόσμιο Προσκύνημα των Θρακών, ενισχύοντας τον συμβολισμό του μνημείου ως σημείο αναφοράς της θρακικής ταυτότητας.

 Ο μονοκέφαλος αετός

Στην νοτιοανατολική εξωτερική πλευρά της τοιχοποιίας του ναού βρίσκεται εντοιχισμένο ένα κεραμικό ανάγλυφο που απεικονίζει μονοκέφαλο αετό, το παλαιότερο έμβλημα της περιοχής από τη βυζαντινή εποχή. Ο μονοκέφαλος αετός ήταν σύμβολο της Δυναστείας των Κομνηνών της Τραπεζούντας και αποτελεί ισχυρή ένδειξη ότι στη Μονή της Κοσμοσώτειρας ενταφιάστηκε μέλος της βασιλικής οικογένειας.

Η διακεκριμένη Βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ σημειώνει πως η ύπαρξη του μονοκέφαλου αετού στο εξωτερικό τείχος του ναού μαρτυρεί την αυτοκρατορική σύνδεση του μνημείου και ενισχύει την άποψη ότι πρόκειται για μαυσωλείο της οικογένειας των Κομνηνών.

Πηγή :serrespost.gr, https://imalex.gr/