Αφιέρωμα στην παλιότερη αρχαιολογική έρευνα στην Εράτυρα Βοΐου: Έκθεση στην Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Εβδομάδα Εράτυρας στην Κοζάνη» που διοργανώνει η Τ.Κ. Εράτυρας, παρουσιάζει μικρή περιοδική έκθεση στην Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης με τίτλο «Αφιέρωμα στην παλιότερη αρχαιολογική έρευνα στην Εράτυρα Βοΐου». Στην έκθεση θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά ευρήματα από την ανασκαφή του Αντώνη Κεραμόπουλλου στον ελληνιστικό οικισμό της θέσης «Μαγούλα», τα οποία θα πλαισιώσουν αντικείμενα που ήδη εκτίθενται στη Συλλογή.

 Η Εράτυρα Βοΐου συνδέεται με αρχαίο οικισμό. Οι ανασκαφές και τα σωζόμενα ερείπια δείχνουν ότι υπήρξε σημαντική πόλη της αρχαίας Ελίμειας στη Μακεδονία, με ίχνη από προϊστορικά οχυρά, ελληνιστικά και ρωμαϊκά κατάλοιπα.

Ιστορικό και αρχαιολογικό πλαίσιο

Η Εράτυρα, κτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Άσκιο (Σινιάτσικο), ανήκει στον Δήμο Βοΐου της Π.Ε. Κοζάνης. Η γέννηση του οικισμού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Ερείπια προϊστορικών οχυρών με σειρές τειχών, γνωστά ως «Κτίσματα», χρονολογούνται πριν το 700 π.Χ..

Το 1930 ο αρχαιολόγος Αντώνης Κεραμόπουλος πραγματοποίησε ανασκαφές στη θέση «Μαγούλα», αποκαλύπτοντας οικοδομικά λείψανα ενός εκτεταμένου ελληνιστικού οικισμού. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν αγγεία καθημερινής χρήσης, ειδώλια, χάλκινα και σιδερένια αντικείμενα, καθώς και νομίσματα, πολλά από τα οποία φυλάσσονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.

Η Εράτυρα ως αρχαία πόλη

Ιστορικοί τοποθετούν την Εράτυρα ως μία από τις μεγαλύτερες πόλεις της αρχαίας Ελίμειας, μιας περιοχής της Άνω Μακεδονίας. Η Ελίμεια αποτελούσε σημαντικό τμήμα του μακεδονικού βασιλείου, και η Εράτυρα φαίνεται πως είχε εξέχοντα ρόλο κατά τους μακεδονικούς χρόνους.

Στη θέση «Μαγούλα», τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της σημερινής κωμόπολης, έχουν εντοπιστεί υπολείμματα προϊστορικού φρουρίου με πελασγικά (κυκλώπεια) τείχη, καθώς και ίχνη αρχαίας κώμης δίπλα στον ποταμό Μύριχο

Αντικείμενα από τοπικές συλλογές

Στην παρούσα έκθεση, μαζί με τα πήλινα αγγεία της ανασκαφής, θα εκτεθούν αντιπροσωπευτικές αρχαιότητες που φυλάσσονταν για χρόνια στο Λαογραφικό Μουσείο Εράτυρας και στο Δημοτικό Σχολείο. Τα αντικείμενα αυτά διασώθηκαν χάρη στην πρωτοβουλία φιλαρχαίων κατοίκων της Εράτυρας, με πρωτοπόρο τον εκπαιδευτικό Αθανάσιο Γιομπλάκη.

Εγκαίνια και διάρκεια έκθεσης

Τα εγκαίνια της περιοδικής έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου στις 11:30, στην Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Η έκθεση θα παραμείνει επισκέψιμη έως τις 31 Ιανουαρίου 2026, κατά τις ώρες 8:30-15:00. Για το διάστημα αυτό, η επίσκεψη θα γίνεται με το εισιτήριο που ισχύει για τη μόνιμη έκθεση της Συλλογής.