Όταν ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ κυκλοφόρησε το "Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb" το 1964, ο κόσμος βρισκόταν σε μια κατάσταση ψυχροπολεμικής έντασης, με τη σκιά του πυρηνικού ολέθρου να πλανάται πάνω από τις υπερδυνάμεις. Η ταινία δεν ήταν απλώς μια κινηματογραφική πρόταση, αλλά μια πολιτική κραυγή ειρωνείας, ένας καθρέφτης της ανθρώπινης παράνοιας και της τεχνολογικής αλαζονείας. Από τότε, θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Κιούμπρικ και ένα από τα σημαντικότερα φιλμ του 20ού αιώνα.
της Μαρίας Αλιμπέρτη
Η καινοτομία της ταινίας και η ανατροπή των κινηματογραφικών συμβάσεων
Ο Κιούμπρικ, αντί να ακολουθήσει τη σοβαρότητα που απαιτούσε το θέμα του πυρηνικού πολέμου, επέλεξε να το σατιρίσει με μια μαύρη κωμωδία που ξεγυμνώνει την "παράλογη λογική" των στρατιωτικών και πολιτικών μηχανισμών. Η ταινία βασίζεται στο μυθιστόρημα Red Alert του Peter George. Ο σκηνοθέτης μετατρέπει το αρχικό θρίλερ σε μια φαρσοκωμωδία γεμάτη δηλητηριώδες χιούμορ και πολιτική διορατικότητα. Ο Πίτερ Σέλερς ερμηνεύει τρεις διαφορετικούς ρόλους, με αποκορύφωμα τον Dr. Strangelove, έναν πρώην Ναζί επιστήμονα που δεν μπορεί να συγκρατήσει το χέρι του από το να χαιρετά ναζιστικά, ακόμη και μέσα στην αίθουσα πολέμου.
Σύνοψη: Όταν ένας άνθρωπος ξεκινά μόνος του έναν πυρηνικό πόλεμο
Η πλοκή ξεκινά με έναν Αμερικανό στρατηγό, τον Τζακ Ρίπερ, ο οποίος αποφασίζει να εξαπολύσει πυρηνική επίθεση στη Σοβιετική Ένωση, πιστεύοντας ότι οι κομμουνιστές μολύνουν τα «πολύτιμα σωματικά υγρά» των Αμερικανών. Η απόφαση αυτή πυροδοτεί μια αλυσιδωτή αντίδραση μέσα στην αίθουσα πολέμου του Πενταγώνου, εκεί που στρατηγοί, πολιτικοί και επιστήμονες προσπαθούν να αποτρέψουν την καταστροφή, ενώ ταυτόχρονα αποκαλύπτεται η αδυναμία του συστήματος να ελέγξει τις ίδιες του τις διαδικασίες. Η ταινία κορυφώνεται με την ενεργοποίηση του «Μηχανισμού της Ημέρας της Κρίσης», ενός αυτόματου σοβιετικού συστήματος που εγγυάται την αμοιβαία καταστροφή.
Τα μηνύματα της ταινίας και η διαχρονική της επικαιρότητα
Το Dr. Strangelove δεν είναι απλώς μια σάτιρα του Ψυχρού Πολέμου. Είναι μια διαχρονική προειδοποίηση για την επικίνδυνη συνύπαρξη τεχνολογίας, ιδεολογίας και ανθρώπινης αλαζονείας. Η ταινία αποκαλύπτει πώς η λογική του πολέμου μπορεί να οδηγήσει σε παραλογισμό, πώς η γραφειοκρατία και η στρατιωτική ψυχρότητα μπορούν να αποξενώσουν τον άνθρωπο από την ηθική του πυρήνα.
Σήμερα, με τις γεωπολιτικές εντάσεις να κλιμακώνονται και την απειλή μιας γενικευμένης σύρραξης να επανέρχεται στον δημόσιο διάλογο, η ταινία μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ.
Γιατί αξίζει να τη δει κανείς σήμερα
Το Dr. Strangelove είναι ένα αριστούργημα όχι μόνο για την κινηματογραφική του αρτιότητα, αλλά και για τη βαθιά του πολιτική και φιλοσοφική σκέψη. Είναι μια ταινία που προκαλεί γέλιο, αμηχανία και στοχασμό.
Η ταινία δίνει ερεθίσμαρα για προβληματισμό για τον ρόλο της εξουσίας, για την ευθύνη των αποφάσεων, για την ανθρώπινη φύση όταν βρίσκεται αντιμέτωπη με την απόλυτη καταστροφή. Είναι ένα έργο που δεν έχει παλιώσει, γιατί η τρέλα του πολέμου δεν έχει εξαλειφθεί. Και γι’ αυτό, αξίζει να το δει κανείς — όχι μόνο ως κινηματογραφόφιλος, αλλά ως πολίτης του κόσμου.
