Νέο έργο της Αρτεμισίας Τζεντιλέσκι σε δημοπρασία: Πιθανή δεύτερη εκδοχή της «Σαμαρείτισσας» του Palazzo Blu

Ένα σημαντικό καλλιτεχνικό εύρημα αναμένεται να προκαλέσει διεθνές ενδιαφέρον στη δημοπρασία του οίκου Capitolium στην Μπρέσια, στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2025. Πρόκειται για έναν πίνακα που αποδίδεται στην Αρτεμισία Τζεντιλέσκι (Ρώμη, 1593 – Νάπολη, 1654/1656), και σύμφωνα με τους ιστορικούς τέχνης Riccardo Lattuada και Nicola Spinosa, αποτελεί αυθεντικό έργο της ζωγράφου και πιθανή δεύτερη εκδοχή της περίφημης «Σαμαρείτισσας στο Πηγάδι» που βρίσκεται στο Palazzo Blu της Πίζας.

Η σημασία της ανακάλυψης

Το έργο, λάδι σε καμβά διαστάσεων 85 x 109,5 εκ., απεικονίζει γυναικεία μορφή σε ημίσωμο και έχει αναγνωριστεί ως υψηλής ποιότητας παρά τις φθορές από παλαιότερη αποτυχημένη αποκατάσταση. Η εκτίμηση τιμής κυμαίνεται μεταξύ 20.000 και 30.000 ευρώ, ποσό που θεωρείται χαμηλό για την καλλιτεχνική του αξία, λόγω της κατάστασής του. Η εμφάνιση του πίνακα στην αγορά ανοίγει νέες προοπτικές για την κατανόηση του έργου της Τζεντιλέσκι και εμπλουτίζει τη συζήτηση γύρω από τη «Σαμαρείτισσα» του Palazzo Blu, η οποία θεωρείται αριστούργημα της νεοναπολιτάνικης περιόδου της ζωγράφου.

Σύγκριση με την εκδοχή της Πίζας

Η νέα εκδοχή διαφέρει από την Πισανή ως προς την κλίση του προσώπου, τη χρωματική απόδοση και την ποιότητα του φωτός. Οι αποχρώσεις είναι πιο πλούσιες, με έντονες κιτρινες και ιριδίζουσες λεπτομέρειες, χαρακτηριστικές της παλέτας της Τζεντιλέσκι. Η εικαστική ωριμότητα της ζωγράφου αποτυπώνεται με εντυπωσιακό τρόπο, ενισχύοντας την άποψη ότι πρόκειται για έργο της ίδιας περιόδου.

Ιστορική τεκμηρίωση και συλλεκτική πορεία

Η πρώτη αναφορά σε έργο με θέμα τη «Σαμαρείτισσα στο Πηγάδι» χρονολογείται το φθινόπωρο του 1637, όταν η Τζεντιλέσκι πρότεινε το έργο στους καρδινάλιους Barberini μέσω του προστάτη της Cassiano del Pozzo. Αν και η πώληση δεν ολοκληρώθηκε, η σκηνή εμφανίζεται τριάντα χρόνια αργότερα σε πίνακα του Michele Ragolia, που απεικονίζει εσωτερικό πατρικίου σπιτιού στη Νάπολη, πιθανώς της οικογένειας Ruffo di Sicilia. Το έργο πέρασε στη συλλογή του Giovanni Stefano Oneto και τελικά αποκτήθηκε από το Palazzo Blu το 2022.

Η Σαμαρείτισσα ως προσωπικό σύμβολο

Η μορφή της Σαμαρείτισσας αποκτά συμβολική διάσταση, αντανακλώντας την προσωπική πορεία της Τζεντιλέσκι: αναζήτηση της αλήθειας, αποκατάσταση της αξιοπρέπειας και δυνατότητα λύτρωσης. Η νέα εκδοχή του έργου ενισχύει την κατανόηση της ζωγράφου ως καλλιτέχνιδας, τεχνίτριας και επιχειρηματία, και αναδεικνύει τη βαθιά ψυχολογική και αφηγηματική δύναμη της τέχνης της.

ΠΗΓΗ: Finestresullarte.info

Γεωμετρική Αφαίρεση: Έξι γυναικείες φωνές επαναπροσδιορίζουν την τέχνη στο Ίδρυμα Θεοχαράκη

Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη εγκαινιάζει το φθινοπωρινό του πρόγραμμα με μια διεθνή εικαστική έκθεση αφιερωμένη σε έξι πρωτοπόρες γυναίκες της γεωμετρικής αφαίρεσης. Από τις 15 Οκτωβρίου 2025 έως τις 22 Φεβρουαρίου 2026, η Αθήνα υποδέχεται έργα των Όπυ Ζούνη, Etel Adnan, Samia Halaby, Saloua Raouda Choucair, Ebtisam Abdulaziz και Lubna Chowdhary, σε μια έκθεση που αναδεικνύει την παγκόσμια διάσταση της αφαιρετικής τέχνης.

Εγκαίνια με διεθνή συμμετοχή και πολιτιστικό διάλογο

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου στις 20:00, παρουσία της υπουργού Τουρισμού Όλγας Κεφαλογιάννη. Την επόμενη ημέρα, Πέμπτη 16 Οκτωβρίου στις 17:00, η Ebtisam Abdulaziz θα συμμετάσχει σε ανοιχτή συζήτηση με το κοινό, ενισχύοντας τον διαπολιτισμικό χαρακτήρα της διοργάνωσης. Τα έργα προέρχονται από σημαντικές συλλογές, όπως του Ιδρύματος Ωνάση, της Ειρήνης Παναγοπούλου, του Barjeel Art Foundation, του Saloua Raouda Choucair Foundation και της ίδιας της Abdulaziz, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.

Αφαίρεση ως γλώσσα μνήμης, ταυτότητας και αντίστασης

Η έκθεση εστιάζει σε ένα εναλλακτικό αφήγημα της γεωμετρικής αφαίρεσης, μετατοπίζοντας το ενδιαφέρον από τον τυπικό φορμαλισμό σε ζητήματα πολιτιστικής κληρονομιάς, μνήμης και ταυτότητας. Μέσα από τις αρθρωτές δομές της Choucair, τις δυναμικές συνθέσεις της Halaby και τις αρχιτεκτονικές φόρμες της Chowdhary, η αφαίρεση αποκτά νέο περιεχόμενο. Η Adnan με τα φωτεινά τοπία της και η Abdulaziz με έργα που συνδυάζουν μαθηματικά και κοινωνική κριτική διευρύνουν το οπτικό πεδίο. Η Όπυ Ζούνη, με καταγωγή από την Αίγυπτο, ενσωματώνει ισλαμικά οπτικά ιδιώματα, τοποθετώντας το έργο της σε έναν διαπολιτισμικό διάλογο που αποτελεί τον κεντρικό άξονα της έκθεσης.

Η αφαίρεση ως παγκόσμια γλώσσα

Η έκθεση προτείνει μια νέα θεώρηση της αφαιρετικής τέχνης, αναδεικνύοντας τις ιδιαίτερες γενεαλογίες της στον αραβικό κόσμο,που η ισλαμική αισθητική λειτουργεί ως σύστημα σκέψης. Η αφαίρεση παρουσιάζεται όχι ως δυτική επινόηση, αλλά ως παγκόσμια γλώσσα που αναδύεται από τη Βηρυτό, το Κάιρο και τη Σάρτζα, όσο και από το Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Μια γλώσσα που λειτουργεί ως πράξη αντίστασης, ποιητική διατύπωση και μέσο πολιτιστικής συνέχειας.

Την έκθεση επιμελείται ο ιστορικός τέχνης Γιάννης Μπόλης και συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο.

 Οι επισκέπτες μπορούν να την παρακολουθήσουν καθημερινά από τις 10:00 έως τις 18:00, ενώ τις Πέμπτες παρατείνεται έως τις 20:00. Το εισιτήριο ορίζεται στα 10 ευρώ (κανονικό) και 5 ευρώ (μειωμένο).

Μεγάλες Κυρίες Τραγουδούν: Η μουσικοθεατρική παράσταση επιστρέφει στο Τρένο στο Ρουφ με την Άρτεμη Ματαφιά

 

Η παράσταση που συγκίνησε κοινό και κριτικούς επιστρέφει για δεύτερη χρονιά, φέρνοντας στη σκηνή είκοσι εμβληματικές γυναικείες φωνές που άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ελληνική και διεθνή μουσική. Η Άρτεμη Ματαφιά, με την εκφραστική φωνή και τη θεατρική της δύναμη, μας ταξιδεύει ξανά στο Μουσικό Βαγόνι Orient Express της Αμαξοστοιχίας – Θεάτρου το Τρένο στο Ρουφ.

Από τη Ρόζα Εσκενάζυ στη Billie Holiday: Μια σκηνική συνάντηση φωνών και ιστοριών

Η παράσταση «Μεγάλες Κυρίες Τραγουδούν…» ζωντανεύει τις ζωές και τα τραγούδια είκοσι γυναικών που σημάδεψαν την τέχνη του τραγουδιού. Από τη Ρόζα Εσκενάζυ και τη Μαρίκα Νίνου μέχρι τη Barbra Streisand και τη Billie Holiday, οι φωνές τους ενώνονται σε ένα σκηνικό γεμάτο συναίσθημα, αφήγηση και μουσική. Η Άρτεμη Ματαφιά, ως συνδετικός κρίκος, μεταμορφώνει κάθε ιστορία σε ζωντανή εμπειρία, συνοδευόμενη από τον Φίλιππο Παχνιστή στο πιάνο και τον Γιώργο Βεντουρή στο κοντραμπάσο.

Η πορεία της Άρτεμης Ματαφιά: Από το ρεμπέτικο στη μουσική σκηνή

Η Άρτεμη Ματαφιά είναι ερμηνεύτρια και ηθοποιός με σπουδές στο Εθνικό Ωδείο και εξειδίκευση στη μονωδία και την κλασική κιθάρα. Ξεκίνησε τη μουσική της διαδρομή στη Θεσσαλονίκη, με έμφαση στο σμυρναίικο και ρεμπέτικο τραγούδι, ενώ παράλληλα συμμετείχε σε θεατρικές παραγωγές και παραδοσιακούς χορούς. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια musical theatre στην Ελλάδα και την Αγγλία και έχει συνεργαστεί με σημαντικούς Έλληνες δημιουργούς, καταγράφοντας μια πλούσια καλλιτεχνική πορεία.

Δημιουργία, διδασκαλία και διεθνές ρεπερτόριο

Η Άρτεμη Ματαφιά έχει βραβευθεί για την ερμηνεία της, εμφανίζεται σε μουσικές σκηνές και τηλεοπτικά shows, ενώ ερμηνεύει έργα από το ελληνικό λαϊκό και διεθνές ρεπερτόριο, με έμφαση στα τραγούδια της Μεσογείου και τα musicals. Διδάσκει βιωματική μέθοδο ερμηνείας τραγουδιού και έχει συνθέσει μουσική για θεατρικές παραστάσεις. Παράλληλα, εργάζεται ως voice actress σε κινηματογραφικές ταινίες και παιδικές σειρές.

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

Μουσικό Βαγόνι Orient Express

Κάθε Πέμπτη στις 20.30 από 30 Οκτωβρίου

Διάρκεια παράστασης: 120 λεπτά (με διάλειμμα)

Γενική Είσοδος 16€

Προαιρετικά: Κρασί 5€ / Ποτό 7,5€ / Φαγητό από 6,5€

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη: Σύμβολο εθνικής μνήμης και τιμής στους πεσόντες

Σε κάθε εποχή, οι κοινωνίες αναζητούν τρόπους να τιμήσουν εκείνους που θυσιάστηκαν για την ελευθερία, την ασφάλεια και την κοινή τους υπόσταση. Τα μνημεία πεσόντων δεν είναι απλώς λίθινα σύνολα ή αρχιτεκτονικές κατασκευές, αποκτούν κοινωνική φόρτιση, είναι σημεία αναφοράς της Δημόσιας Μνήμης καθώς η ιστορία συναντά την ευγνωμοσύνη και η συλλογική ταυτότητα αποκτά υλική υπόσταση. Μέσα από αυτά, οι πολίτες αποκτούν το δικαίωμα και την ελευθερία να αποδώσουν τιμή, να συλλογιστούν και να επανασυνδεθούν με τις αξίες που θεμελίωσαν την κοινωνία τους.

Το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στην Αθήνα ανεγέρθηκε το 1932 και φιλοτεχνήθηκε ο Φωκίων Ρωκ μπροστά από το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων, στην Πλατεία Συντάγματος. Δημιουργήθηκε με σκοπό να τιμήσει όλους τους Έλληνες στρατιώτες που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την πατρίδα, χωρίς να έχουν ταυτοποιηθεί ή να έχουν ταφεί με το όνομά τους. Το μνημείο προστατεύεται και τιμάται καθημερινά από την Προεδρική Φρουρά, τους εύζωνες, οι οποίοι εκτελούν την αλλαγή φρουράς με τελετουργικό τρόπο, ενισχύοντας τη συμβολική του αξία.

Ιστορικές ρίζες: Το πολυάνδριο και η στρατιωτική τιμή στην αρχαιότητα

Η ιδέα της τιμής στους ανώνυμους πεσόντες έχει βαθιές ρίζες στην αρχαία ελληνική ιστορία. Στις πόλεις-κράτη, όπως ήταν η Αθήνα, υπήρχαν πολυάνδρια, κοινές ταφές για τους στρατιώτες που σκοτώνονταν σε μάχες. Το πιο γνωστό πολυάνδριο ήταν στον Κεραμεικό,  εκεί που οι πεσόντες τιμούνταν με δημόσιες τελετές και επιτάφιους λόγους, όπως ο περίφημος λόγος του Περικλή. Ο δημόσιος τάφος αυτός για πεσόντες στρατιώτες είχε ισχυρή συμβολική και πολιτική σημασία.  Η πρακτική της κοινής ταφής δεν ήταν απλώς λειτουργική, αλλά είχε βαθιά πολιτική και κοινωνική διάσταση, καθώς οι πεσόντες θεωρούνταν ήρωες που είχαν θυσιαστεί για την πόλη.

Άλλες πόλεις και παραδόσεις

Στη Σπάρτη, αν και η ταφή ήταν πιο λιτή, οι πεσόντες τιμούνταν με αναφορά στο όνομά τους και τη γενναία στάση τους. Στη Θήβα, μετά τη μάχη της Λεύκτρας, οι νεκροί ταφιάστηκαν σε πολυάνδριο με μνημείο. Στην Αμφίπολη, έχουν εντοπιστεί πολυάνδρια που σχετίζονται με στρατιωτικές συγκρούσεις της κλασικής και ελληνιστικής περιόδου. Η πρακτική αυτή ενίσχυε την κοινή μνήμη και την αίσθηση του συλλογικού καθήκοντος.

Συμβολισμός και δημόσια μνήμη

Το πολυάνδριο δεν ήταν απλώς τάφος, αλλά χώρος τελετουργίας, συλλογικής μνήμης και πολιτικής νομιμοποίησης. Μέσα από την κοινή ταφή, η πόλη τιμούσε τους νεκρούς ως ενιαίο σώμα, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης, και ενίσχυε την ιδέα της ισότητας στην προσφορά προς την πατρίδα. Η πρόσβαση των πολιτών στον χώρο ήταν ελεύθερη, και οι τελετές είχαν εκπαιδευτικό και ηθικό χαρακτήρα, μεταδίδοντας αξίες στις επόμενες γενιές.

Διεθνή μνημεία του Άγνωστου Στρατιώτη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Το πρώτο μνημείο Άγνωστου Στρατιώτη δημιουργήθηκε στο Λονδίνο το 1920, στο Αβαείο του Ουέστμινστερ, μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ακολούθησαν αντίστοιχα μνημεία σε πολλές χώρες, όπως στη Γαλλία, κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι,  εκείνο που καίει αιώνια φλόγα από το 1923, και στις Ηνωμένες Πολιτείες, στο Εθνικό Κοιμητήριο του Άρλινγκτον,  μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη φυλάσσεται συνεχώς από στρατιώτες της Τιμητικής Φρουράς. Αντίστοιχα μνημεία υπάρχουν σε Καναδά, Ιταλία, Ρωσία, Πολωνία, Αυστραλία και άλλες χώρες, ως σύμβολα συλλογικής μνήμης και εθνικής ενότητας.

Η σημασία της δημόσιας μνήμης και της προσβασιμότητας

Τα μνημεία του Άγνωστου Στρατιώτη δεν είναι απλώς αρχιτεκτονικά έργα ή τουριστικά αξιοθέατα. Αντίθετα, αποτελούν χώρους Δημόσιας Μνήμης, που οι πολίτες μπορούν να αποτίσουν φόρο τιμής, να συλλογιστούν την ιστορία και να συνδεθούν με τις αξίες της θυσίας και της ελευθερίας. Η προσβασιμότητα των μνημείων αυτών είναι κρίσιμη: βρίσκονται σε κεντρικά σημεία, είναι ανοιχτά στο κοινό και συχνά φιλοξενούν τελετές, παρελάσεις και εκπαιδευτικές δράσεις. Μέσα από αυτά, η ιστορική συνείδηση ενισχύεται και η συλλογική ταυτότητα διατηρείται ζωντανή.

ΠΗΓΕΣ  www.hellenicparliament.g, www.culture.gov.gr, www.eie.gr

www.paris-arc-de-triomphe.fr

Eurom - The European Observatory on Memories of the University of Barcelona’s Solidarity Foundation

www.westminster-abbey.org

sansimera.gr

Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Ρόδου 2025: Ένα τριήμερο ταξίδι στον χρόνο με χιλιάδες επισκέπτες

 

Με μεγάλη επιτυχία και τη συμμετοχή πλήθους κόσμου πραγματοποιήθηκε το 18ο Μεσαιωνικό Φεστιβάλ Ρόδου, από τις 10 έως τις 12 Οκτωβρίου 2025, μετατρέποντας τη Μεσαιωνική Πόλη σε σκηνικό ιστορικής αναβίωσης και πολιτιστικής γιορτής. Η διοργάνωση, που φέτος συμπίπτει με τα 20 χρόνια δράσης του συλλόγου «Μεσαιωνικό Ρόδο», προσέφερε ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων, αναδεικνύοντας τις παραδοσιακές τέχνες και την ιστορική ταυτότητα του νησιού.

Πολιτιστικά δρώμενα και ιστορικές αναβιώσεις

Το φεστιβάλ ξεκίνησε την Παρασκευή με την προβολή του ντοκιμαντέρ «Η Ρόδος των Ιπποτών» της εκπομπής ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ στο Ιπποτικό Κατάλυμα της Γαλλίας, προσελκύοντας επισκέπτες και ντόπιους. Το Σάββατο και την Κυριακή, οι σκηνικές παρελάσεις διέσχισαν τις κεντρικές οδούς της Μεσαιωνικής Πόλης, με συμμετοχή καλλιτεχνικών σχημάτων και θεαμάτων που ζωντάνεψαν το πνεύμα του Μεσαίωνα. 

Στο Μεσαιωνικό Πάρκο Ζώσας Ιστορίας πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια παραδοσιακών τεχνών, μουσικές εκδηλώσεις και ιστορικές αναβιώσεις, ενώ το βράδυ της Κυριακής η συναυλία της Σαβίνας Γιαννάτου με το πρόγραμμα MEDITERRANEA έκλεισε το φεστιβάλ με ατμοσφαιρικό τρόπο.

Συνεργασίες και υποστήριξη φορέων

Το φεστιβάλ αποτελεί πρωτοβουλία του συλλόγου «Μεσαιωνικό Ρόδο» και συνδιοργανώνεται με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, τον Δήμο Ρόδου, τη ΔΕΡΜΑΕ, το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου. Η φετινή διοργάνωση έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη των παραδοσιακών τεχνών που τείνουν να χαθούν, ενισχύοντας τη σύνδεση του πολιτισμού με την ιστορική κληρονομιά του τόπου.