Η οικονομική διακυβέρνηση στην Ευρωζώνη, πριν και μετά την κρίση
Σε αυτό το ερώτημα που απασχολεί κάθε Ευρωπαίο πολίτη επιχείρησε να απαντήσει
στην διάλεξη με τίτλο “Η οικονομική διακυβέρνηση στην Ευρωζώνη, πριν και μετά την κρίση”, ο καθηγητής Οικονομίας, Sciences Po Aix-en Provence, André Cartapanis, προσκεκλημένος του Γαλλικού Ινστιτούτου.
Προσδιορίζοντας χρονικά το φαινόμενο ο καθηγητής έκανε λόγο για δυο κρίσεις, την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση της Ευρωζώνης. Η πρώτη έχει τεθεί υπό έλεγχο, ενώ η δεύτερη παραμένει καθώς σχετίζεται με ρήγματα στις δομές της Ε.Ε. “Η Ευρωζώνη φτιάχθηκε για κρουαζιέρα με καλοκαιρία και δεν προετοιμάστηκε για καταιγίδα.”
Πως όμως φθάσαμε ως εδώ;
Η αισιοδοξία υπερίσχυσε του σκεπτικισμού για τη δυνατότητα επίτευξης της σύγκλισης των κρατών-μελών πριν το Μάαστριχ, καθώς τα κράτη-μέλη προσέβλεπαν στα οφέλη των χαμηλών επιτοκίων, την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας κ.α. Παρά την ανισορροπία, οι αγορές δάνειζαν με το ίδιο τόκο τον Ευρωπαϊκό Νότο προβαίνοντας σε ένα κερδοφόρο λάθος, ενώ η ευθύνη καταμερίζεται και στα κράτη όπως σχολίασε, ο καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Αριστείας Jean Monnet του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ναπολέων Μαραβέγιας.
Παρουσιάζοντας γραφήματα, με την πορεία κρατών-μελών σε επιμέρους τομείς πριν την κρίση ο κ. Cartapanis κατέδειξε σύγκλιση Βορρά και Νότου μόνο στην μείωση της ανεργίας και αποκλίσεις σε άλλους τομείς (βιομηχανική ανάπτυξη, προστιθέμενη αξία, καταναλωτική δύναμη των νοικοκυριών, πιστώσεις ιδιωτικού τομέα και πορεία κτηματαγορών). Με την εμφάνιση της κρίσης αυξήθηκε περαιτέρω η ετερογένεια, σημείωσε ο καθηγητής, ενώ η ανισότητα διαιωνίζεται ακόμη και σήμερα σε θέματα ανάπτυξης καθώς οι τράπεζες δανείζουν πιο ακριβά τις επιχειρήσεις του Νότου, συμπλήρωσε ο κ. Μαραβέγιας.
Αναζητώντας τις ευθύνες διαπιστώνεται ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα έπρεπε να επεκτείνει την δράση της πέρα από τον έλεγχο του πληθωρισμού στην μείωση των επιτοκίων, στο οποίο προέβη η Αμερικάνικη Κεντρική Τράπεζα σε ανάλογη περίσταση. Η κατάσταση ίσως να είχε αποφευχθεί εάν δεν είχε απαιτηθεί από την Γαλλία και την Γερμανία να μην εφαρμοστεί το Σύμφωνο Σταθερότητας (κανόνας του 3% για την δημοσιονομική διόρθωση).
Γιατί όμως ενώ η παγκόσμια ύφεση από τον Οκτώβριο του 2008 έως το καλοκαίρι του 2009 σίγησε, ενώ το Σεπτέμβριο του 2009 εντάθηκε η κρίση στην Ευρωζώνη;
Η αιτία ήταν η αμέλεια πρόβλεψης της κατάστασης και τα καθυστερημένα αντανακλαστικά ( Η Ευρωζώνη προέβη σε διόρθωση το 2013, ενώ οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία με το ίδιο επίπεδο δημοσιονομικού ελλείμματος προ του 2009 έλαβαν τα μέτρα τους πολύ νωρίτερα). Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεσμευόταν από τους κανόνες και δεν μπορούσε να επέμβει για να σώσει τα κράτη. Με το βάρος της διάσωσης κρατών και τραπεζών επιφορτίστηκε η Σύνοδος Κορυφής. Μέτρα έστω εκ των υστέρων ελήφθησαν όπως η επίβλεψη της τραπεζικής ένωσης από τη Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητα αλλά και η σκλήρυνση των δημοσιονομικών πολιτικών. Ωστόσο, η Ευρωζώνη αποτελματώθηκε λόγω της ανεπάρκειας ανάπτυξης και της ανεργίας, γνωρίζοντας ύφεση 2%, ποσοστό που δεν είχε σημειωθεί ξανά μετά τον Β' Π.Π. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και σε κρατικό επίπεδο καθώς υφίσταται ανάγκη για πλεονασματικό προϋπολογισμό, αλλά ο αποπληθωρισμός δυσκολεύει αυτή την κατεύθυνση.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η έξοδος από την κρίση θα έρθει με την απομείωση των χρεών που όμως δεν θα επιτευχθεί σε συνθήκες έλλειψης ανάπτυξης. Ακόμη και η αλλαγή των κανόνων που επιχειρήθηκε το 2011 ήταν άστοχη με τις δεδομένες καταστάσεις, σύμφωνα με τον κ.Cartapanis παρατηρώντας ότι η ύφεση παραμένει στην Ευρωζώνη, ενώ έχει αρχίσει προ πολλού η οικονομική επανεκκίνηση σε παγκόσμιο επίπεδο. Η Ευρωζώνη δεν μπορεί να λειτουργήσει όπως οι άλλες οικονομίες λόγω της έλλειψης συναλλαγματικής πολιτικής, αλλά μπορεί να πετύχει μέσω δημοσιονομικού φεντεραλισμού δηλαδή επανατοποθέτηση της αποταμίευσης και ανατροφοδότηση της ανάπτυξης από τον Βορά με κατεύθυνση εξάλειψης της ανομοιογένειας του Νότου.
Εξετάζοντας ιδιαίτερα την περίπτωση της Ελλάδας, δεν υπάρχει άλλο “βιώσιμο σενάριο” παρά της παραμονής στο ευρώ, απάντησε σε σχετική ερώτηση ο κ. Cartapanis, εξηγώντας ότι η παρατεταμένη διάσωση της Ελλάδας οφείλεται περισσότερο στο γεγονός ότι η Γερμανία δεν θέλησε να προστατεύσει τον κακό μαθητή στην αρχή της κρίσης, αποσκοπώντας να επιβληθούν νέοι κανόνες. Συμφωνώντας στον τιμωρητικό τρόπο δράσης της Γερμανίας ο κ.Μαραβέγιας σημείωσε ότι πλέον σκοπός της Ευρωζώνης είναι να μην υπάρξει άλλη παρέκκλιση.
ΜΑΡΙΑ ΑΛΙΜΠΕΡΤΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου