Εικαστικοί στην έκθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης της Αθήνας φωνάζουν "Αντίσταση!"

Μια κραυγή, ένας άγγελος, ένας άνδρας που σκαρφαλώνει και ένας ξένος δάκτυλος...συμβιώνουν στην ίδια αίθουσα. Το βλέμμα χαϊδεύει τα εκθέματα, ενώ το μυαλό προσπαθεί να κατανοήσει τα νοήματα. Ο όρκος του αντάρτη του ΕΛΑΣ, οι αγανακτισμένοι έως και ο Καραγκιόζης συναντιούνται στην έκθεση"1936-2014 Εικαστικές Τέχνες και Αντίσταση" στην νέα πτέρυγα της Δημοτικής Πινακοθήκης της Αθήνας, σ'ένα από τα ομορφότερα νεοκλασικά, έργο του Δανού αρχιτέκτονα Christian Hansen.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Περιδιαβαίνοντας την έκθεση, ανάμεσα σε έργα που ήταν ατάκτως ειρημένα χωρίς καμία ιστορική ή προοδευτική αναφορά, αναλογιζόμουν εάν η αντίσταση θα πρέπει να είναι εθνική ή ατομική. Η εθνική αντίσταση

πότε σταμάτησε; Τι θα μας έλεγαν οι αντιστασιακοί σήμερα; Πώς θα ένιωθαν εάν αντίκριζαν την σημερινή κατάσταση; Όλα αυτά τα ερωτήματα αισθάνθηκα ότι επιχείρησαν να απαντήσουν οι καλλιτέχνες με την ζωγραφική, το σχέδιο, το κάρβουνο, τις εγκαταστάσεις και τα γλυπτά ...Η ίδια αγωνία "ποτίζει" κάθε έργο, μια φωνή που δεν αρθρώνεται με λέξεις, ούτε με αριθμούς αλλά με συναίσθημα. Άλλωστε η Τέχνη είναι ένας διεθνής κώδικας που εκφράζει τόσο την βία όσο και τα σπαράγματα της ιστορίας όπως τα μετέφεραν οι δημιουργοί καταγράφοντας μάχες, πορείες...Ο καθένας αντιλήφθηκε την αντίσταση διαφορετικά, μέσα με τα μάτια του παλιού αγωνιστή, του νέου που διψά για ένα καλύτερο μέλλον, ενός ζητιάνου, ενός πονεμένου...Οι εικόνες λειτούργησαν ως καταγεγραμμένες σκέψεις,

δισδιάστατες ή τρισδιάστατες υλικότητες, άλλες φορές εφορμώντας από πραγματικά γεγονότα όπως ο ψεκασμός με χημικά του Μανώλη Γλέζου, ήρωα της Εθνικής Αντίστασης. Η έννοια της ελευθερίας πάλλεται σε πολλά έργα στα οποία χρησιμοποιούνται σύμβολα άλλοτε εθνικά - όπως η ελληνική σημαία, ο δικέφαλος αετός που υιοθέτησε από το Βυζάντιο η Ρωσία κ.α.- και άλλοτε προσωπικά. Ακόμη και μια ελιά που στέκει στην είσοδο της πινακοθήκης, βάφτηκε με κόκκινο του αίματος και τυλίχθηκε με σύρμα των στρατοπέδων συγκέντρωσης, ένα σύμβολο ειρήνης, που σαν φλόγα τρεμοπαίζει στον άνεμο

της βίας και του πολέμου. Πιο τρομακτικό στέκει το φόντο αυτής της σύνθεσης, μια σβάστικα, βουτηγμένη και αυτή στο κόκκινο.  Απέναντι μια σειρά εγκαταστάσεων, από τις οποίες ξεχωρίζει ένα βαρέλι πετρελαίου με λάμπες φθορίου και με υπαινιγμούς για τον αδηφάγο  διεθνή ανταγωνισμό εθνικών εξουσιών πάνω στα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.
Λίγο πριν κάνω το βήμα προς το κατώφλι, στέκομαι και κοιτάζω. "Όταν θα σβήσουν τα φώτα, τι θα μείνει από την έκθεση" αναρωτιέμαι. Ποιά είναι η αντίσταση που μας καλούν να κάνουμε οι καλλιτέχνες; Είναι αυτή που ήδη γεννήθηκε στην μήτρα της νόησης κάθε επισκέπτη της έκθεσης...