Σταύρος Παπαγεωργίου: “Μέσα από την τέχνη ο δημιουργός μπορεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος”

Ένα σπήλαιο κάτω από τη γη. Άνθρωποι αλυσοδεμένοι που παλεύουν με το σκοτάδι μέσα τους. Δεν βλέπουν παρά μόνο ό,τι εκδηλώνεται με τη μορφή σκιάς στον απέναντί τους τοίχο. Κάπου σιγοκαίει μια φωτιά σαν να θέλει να δείξει ότι υπάρχει ελπίδα. Έστω κι ένας να κατορθώσει να ελευθερωθεί και να ανέβει ξανά στη γη αντικρίζοντας το φως του ήλιου, η αρχή πλέον θα έχει γίνει. Και θα ακολουθήσουν κι άλλοι. Ο Μύθος του Σπηλαίου του Πλάτωνα που ζωντάνεψε οπτικά μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Σταύρου Παπαγεωργίου, στην ταινία μικρού μήκους “Περιπέτεια Ψυχής”. Άλλωστε τι απαιτεί η ζωή από εκείνους που παλεύουν με το σκοτάδι μέσα τους; Την ανάγκη να αφουγκραστούν την ύπαρξη ενός “τρελού” που φωνάζει για να τους αφυπνίσει. Τη δύναμη για να αντέξουν την ανηφόρα κατά την έξοδο από το “λαγούμι” τους. Μα πάνω απ’όλα τη θέληση να τρέξουν με προορισμό την αγκαλιά του ήλιου. Αυτό πρεσβεύει ο σκηνοθέτης με καταγωγή από το νησί της Αφροδίτης, την Κύπρο. Αυτό αναδύεται μέσα από την ταινία του. Και τελικά έτσι φαίνεται ότι είναι. Το αποδεικνύει άλλωστε σε κάθε μας βήμα, η ίδια η ζωή. Η ζωή εκτός του σπηλαίου. Εκεί, κάτω από το εκτυφλωτικό φως του ήλιου…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Με ποια ελπίδα “ντύσατε” το ντοκιμαντέρ “Περιπέτεια Ψυχής”, στο οποίο υπογράφετε τη σκηνοθεσία; Τι είναι αυτό που θέλατε να αναδείξετε εντονότερα μέσω αυτού;

Ωραία ερώτηση. Εξ αρχής ήλπιζα και συνεχίζω να ελπίζω ότι με το έργο αυτό θα συμβάλω με το δικό μου τρόπο στη βελτίωση της παιδείας των ανθρώπων.

Από τι είδους ατραπούς χρειάζεται να περάσει η ψυχή, προκειμένου η περιπέτειά της να την οδηγήσει στο πολυπόθητο ξέφωτο;

Πολλές είναι οι ατραποί που πρέπει να διέλθει η Ψυχή. Την ατραπό της μάθησης, της γνώσης, της αυτογνωσίας, της αυτοεκτίμησης, της αγωγής κ.λ.π. Δύσκολη  και ανηφορική η κάθε μια από αυτές και γι’ αυτό και θέλει δύναμη, μα προπάντων θέληση να τις διέλθεις.

Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι σήμερα ενθαρρύνονται να αναζητούν την αλήθεια ή υφίστανται “λοβοτομή” ορθής κρίσης και συναισθημάτων περνώντας όλη τους τη ζωή αλυσοδεμένοι σε ένα σπήλαιο, όπως στη μεταφορά στη μεγάλη οθόνη, του μύθου του Σπηλαίου του Πλάτωνα μέσω του εν λόγω ντοκιμαντέρ;

Ο μύθος –αν και γράφτηκε πριν 2400 χρόνια– εξακολουθεί να είναι σύγχρονος και επίκαιρος. Δείτε τι μας δείχνουν καθημερινά στην τηλεόραση,  στο διαδίκτυο, σε όλα τα ΜΜΕ γενικά και πώς μας χειρίζεται η εξουσία (πάσης μορφής, πολιτική, θρησκευτική, κ.λ.π.) Πόσοι από εμάς έχουν επίγνωση της πραγματικότητας και τι ουσιαστικά υπάρχει πίσω από την ψευδαίσθηση των καταστάσεων που ζούμε καθημερινά; Που και που, κάποιο ταινιάκι σαν την “Περιπέτεια Ψυχής”, κάποιος “τρελός” που φωνάζει για να μας αφυπνίσει και εμείς αντιθέτως, ενοχλημένοι, κωφεύουμε ή τον αγνοούμε, τον χλευάζουμε και ακόμη χειρότερα τον σκοτώνουμε.  Οπότε τι είδους απάντηση νομίζετε ότι θα είχα εγώ;

Τι ήταν αυτό που προκάλεσε μέσα σας την “έκρηξη” και σας ώθησε να ασχοληθείτε με τη σκηνοθεσία ξεδιπλώνοντας την ψυχή σας στο λευκό πανί;

Το πάθος μου για την φωτογραφία (το είχα ανακαλύψει από μικρός) και η ζωηρή φαντασία. Θυμάμαι από μικρή ηλικία, ότι μου άρεσε πολύ το λεγόμενο “daydreaming” (το να ονειρεύεται κανείς με τα μάτια ανοιχτά). Έφτιαχνα ιστορίες στο μυαλό μου, για παράδειγμα με αφορμή κάποιο περιστατικό που με εντυπωσίαζε ή ένα άτομο που γνώριζα. Πιστεύω ότι αυτά θα πρέπει να συνέβαλαν πολύ ώστε αργότερα να αναζητώ την δημιουργική μου έκφραση κυρίως μέσα από την κινηματογραφική τέχνη, την οποία βέβαια σπούδασα.

Πόσο εύκολο είναι σήμερα να διαγράψει ένας νέος άνθρωπος στη χώρα μας μια επιτυχημένη πορεία στο χώρο της σκηνοθεσίας; Μήπως είναι προτιμότερο να δοκιμάζει την τύχη του στο εξωτερικό;

Τίποτε δεν είναι εύκολο στη ζωή. Η επιτυχία έρχεται με τη σκληρή δουλειά, και τις σωστές κινήσεις (πράξεις) που ο καθένας επιλέγει… άντε και  με μια δόση τύχης. Είναι ψευδαίσθηση ότι στο εξωτερικό θα πετύχεις καλύτερα τους στόχους σου και θα έχεις μια πιο επιτυχημένη καριέρα από ό,τι αν ήσουν στην πατρίδα. Μέγα λάθος. Το ότι ακούμε περιστασιακά για κάποιες επιτυχίες διαφόρων, αυτό είναι η εξαίρεση του κανόνα. Υπάρχουν εκατομμύρια καλλιτέχνες που μεταναστεύουν σε άλλες χώρες με την κρυφή ελπίδα ότι εκεί θα τα καταφέρουν καλύτερα, εν τούτοις από αυτούς, μόνο μερικές εκατοντάδες θα το πετύχουν στο τέλος και σε κάποιο βαθμό. Οπότε καλύτερα στην πατρίδα, στο δικό σου χώρο και αν έχεις το τάλαντο και το παλέψεις όσο χρειάζεται, στο τέλος θα πετύχεις. Και εξάλλου ίσως να είναι και πιο εύκολο για κάποιον που είναι αναγνωρισμένος στην πατρίδα του, να τύχει αναγνώρισης στη συνέχεια και σε διεθνές επίπεδο.

Πώς θα περιγράφατε με δικά σας λόγια τη μαγεία του κινηματογράφου ως ένας άνθρωπος που τη βιώνει καθημερινά εκ των έσω;

Ευτυχώς που δεν βιώνω την μαγεία του κινηματογράφου καθημερινά, γιατί θα πέθαινα από υπερβολική “δόση”. Στατιστικά ο χρόνος μου ως άνθρωπος του κινηματογράφου ή καλύτερα του οπτικοακουστικού τομέα, σε μηνιαία βάση αναλώνεται ως εξής: 70%  του χρόνου μου αναλώνεται σε θέματα διανομής, 20% σε θέματα παραγωγής και μόλις το 10% στη σκηνοθεσία. Αν και τα δύο πρώτα μπορεί να ακούγονται πεζά και άχαρα, είναι ωστόσο πολύ δημιουργικά, περιέχουν το στοιχείο της πρόκλησης. Τώρα όσον αφορά το μικρό ποσοστό της απασχόλησής μου ως σκηνοθέτης, δίνω όλο μου το είναι και το ζω μέσα σε μια ένταση απόλυτα δημιουργική, της οποίας απολαμβάνω κάθε στιγμή. Με μια λέξη θα περιέγραφα αυτό που αισθάνομαι ως την απόλυτη ΕΚΣΤΑΣΗ. Όπως το καταλάβει κανείς.

Πόσο έχει επηρεάσει η πατρίδα σας, η Κύπρος, το μέχρι στιγμής σκηνοθετικό σας έργο;

Το να δημιουργήσει κανείς, προκύπτει από τα ερεθίσματα που δέχεται από τον δικό του περιβάλλοντα χώρο, την ιστορία του τόπου του, την κουλτούρα του, τους ανθρώπους γύρω του, τα πάντα δηλαδή, τα οποία με μία μόνο λέξη λέγονται πατρίδα.  

Τι θα λέγατε στους νέους σκηνοθέτες, έτσι ώστε να ξεχωρίσουν εξασκώντας αυτό που αγαπούν;

Γιατί το ζητούμενο απαραίτητα πρέπει να είναι ότι κάποιος θα πρέπει να ξεχωρίσει; Το ζητούμενο για εμένα είναι ότι ο δημιουργός μέσα από την τέχνη του πρέπει να νιώθει ο ίδιος ευτυχισμένος και να μπορεί να γίνει καλύτερος άνθρωπος. Να αγαπά αυτό που κάνει με ανιδιοτέλεια, να έχει στόχους υψηλούς και να είναι αληθινός απέναντι στον εαυτό του και στους συνανθρώπους του.  

*Ο Σταύρος Παπαγεωργίου βρέθηκε πρόσφατα στην Ελλάδα για να συμμετάσχει με την προβολή της ταινίας μικρού μήκους “Περιπέτεια Ψυχής” που φέρει την υπογραφή του, στο πλαίσιο του Festival of Arts, “Τέχνη: Η Σωτηρία της Ψυχής” που διοργανώθηκε από τις 26/04-03/05, στο L.A. Theater (Life & Art), Κωνσταντινουπόλεως 82, Γκάζι (Αθήνα).