Γιώργος Κορδέλλας: “Το Αιγαίο να γίνει η θάλασσα που μας ενώνει κι όχι η θάλασσα που μας χωρίζει”

Μια λεπτή κλωστή που ενώνει νοερά το σήμερα με το χθες. Το τώρα με το πριν, και το παλιό με το νέο. Μια διαδρομή ανάμεσα σε σοκάκια ξεχασμένα από το χρόνο, που κρύβουν μέσα τους αυλές με γεράνια, γλάστρες με βασιλικό, παιδιά που παίζουν κουτσό στις γειτονιές, και νοικοκυρές που τρατάρουν τον επισκέπτη, παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού σερβιρισμένο στο ασημένιο σερβίτσιο. Μαχαλάδες που μοσχοβολούν από τη μυρωδιά του φρεσκοκομμένου καφέ στο μπρίκι, και των μπαχαρικών από τα υπαίθρια παζάρια με τις πικάντικες γεύσεις, τα μεταξωτά μαντίλια, τις πολύχρωμες χάντρες, και τα κομπολόγια από κεχριμπάρι. 

Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Μυτιλήνη, Αθήνα. Εκεί, όπου εκτυλίσσεται η ιστορία της “Ρόζας”, της πρωταγωνίστριας του μυθιστορήματος του Γιάννη Γιαννέλλη-Θεοδοσιάδη, που μεταφέρθηκε με μαεστρία και πινελιές ευαισθησίας, στη μεγάλη οθόνη, μέσα από το φακό του Γιώργου Κορδελλά, σκηνοθέτη της ταινίας “Η Ρόζα της Σμύρνης”. 

Κι ενώ οι νιφάδες του χιονιού έχουν ήδη ξεκινήσει να στροβιλίζονται, μία ανάσα πριν από την υποδοχή του νέου έτους, ο κόσμος αψηφά την παγωμένη τους ύπαρξη και σπεύδει στις αίθουσες των κινηματογράφων ανά την Ελλάδα, για να παρακολουθήσει το ταξίδι ζωής της “Ρόζας”. Ένα ταξίδι, που βιώνουν τόσο έντονα, έτσι ώστε μόλις βγουν από την αίθουσα να νιώθουν πλέον ότι έχει γίνει η “Ρόζα” τους. Η Ρόζα που κράτησε μέσα της για μια ολόκληρη ζωή, ένα μυστικό που υμνεί την αληθινή αγάπη, και τον έρωτα, που σε αλλάζει για πάντα μόλις δοκιμάσεις τη γλύκα του. Η Ρόζα, που η ψυχή της ταξίδευε στο Βόσπορο κάθε φορά που ο άνεμος φυσούσε, φέρνοντας μαζί του αναμνήσεις από το παρελθόν…

“Η ανάγκη κάνει τους ανθρώπους να σκληραίνουν, αλλά οι καρδιές τους παραμένουν ευάλωτες. Αρκεί, πολλές φορές, ένα μικρό ερέθισμα για να τις κάνει να ανοίξουν”, μου εκμυστηρεύεται ο σκηνοθέτης της ταινίας, όταν τον ρωτώ τι πιστεύει ότι είναι αυτό που από την πρώτη ημέρα προβολής της έχει κάνει τον κόσμο να την αγκαλιάσει. Και καθώς μιλάμε, σαν πολύχρωμη σκιά στον τοίχο, μου φαίνεται ότι διακρίνω να σχηματίζεται η μορφή μιας θάλασσας που λιώνει κάθε πάγο και απλώνει παντού το πιο αστραφτερό μπλε που έχουν δει ποτέ ανθρώπινα μάτια. Ένα μπλε, που ενώνει, και κάνει τους λαούς να δίνουν μεταξύ τους τα χέρια. Ένα μπλε, που μαζί με τον πάγο του χειμώνα λιώνει και τον πάγο στις καρδιές. Και τότε όλα είναι πιθανά. Ακόμη και τα θαύματα…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Γιατί πιστεύετε ότι τώρα ήταν η κατάλληλη στιγμή για να οπτικοποιηθεί στη μεγάλη οθόνη, η ιστορία της “Ρόζας”;

Το πότε υλοποιείται κάτι, είναι θέμα συγκυριών. Η αποδοχή, όμως ενός έργου και η ανταπόκριση του κόσμου σ’ αυτό, σίγουρα απαιτούν την “κατάλληλη στιγμή”.  

 

Πού αποδίδετε την αυξημένη προσέλευση του κόσμου στις κινηματογραφικές αίθουσες, έτσι ώστε να βιώσουν μέσα από τη δύναμη της εικόνας, το συγκινητικό αυτό ταξίδι στο χρόνο;

Στη συναισθηματική ανάγκη του κόσμου να βρει κάπου –έστω και για λίγο, στην κινηματογραφική αίθουσα– την ανθρώπινη συγκίνηση που η δύσκολη εποχή που διανύουμε του στερεί. Η ανάγκη κάνει τους ανθρώπους να σκληραίνουν, αλλά οι καρδιές τους παραμένουν ευάλωτες. Αρκεί, πολλές φορές, ένα μικρό ερέθισμα για να τις κάνει να ανοίξουν.

Ελλάδα και Τουρκία. Τουρκία και Ελλάδα. Δύο πλευρές του Αιγαίου, που όσες είναι οι ομοιότητές τους, άλλες τόσες είναι και οι διαφορές τους. Με ποιον τρόπο προσπαθήσατε να μεταφέρετε μέσα από την ταινία, το μήνυμα, ότι ίσως κάποτε να μπορέσουν να επουλωθούν οι πληγές του παρελθόντος, και να δώσουν μεταξύ τους τα χέρια;

Δύο λαοί, όπως και δύο άνθρωποι, αν θέλουν να αναπτύξουν μια πραγματική σχέση φιλίας πρέπει, απαραίτητα, να ανοίξουν τα χαρτιά τους τίμια και ειλικρινά. Η ιστορική μας σχέση με τον γείτονα λαό πέρασε από “χίλια μύρια κύματα” και η σχέση μας είναι, ακόμα, από καχύποπτη έως εχθρική. Βέβαια, έχουν γίνει προσπάθειες για φιλική προσέγγιση, όμως πιστεύω πως αυτό είναι δυνατό μόνο με μία προϋπόθεση: να παραδεχτούμε και οι δύο τα λάθη του παρελθόντος, να μάθουμε σωστά την Ιστορία, να απαλείψουμε την προκατάληψη και την τεχνητή έχθρα. Το Αιγαίο να γίνει η θάλασσα που μας ενώνει κι όχι η θάλασσα που μας χωρίζει.

Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, τη Σμύρνη, τη Μυτιλήνη και την Αθήνα. Τι ήταν αυτό που σας έκανε ιδιαίτερη εντύπωση από τις αντιδράσεις των ντόπιων, καθημερινών ανθρώπων των δύο λαών, μέχρι να ολοκληρωθεί και το τελευταίο πλάνο της ταινίας;

Ο μέσος Έλληνας και ο μέσος Τούρκος των παραλίων της Μικράς Ασίας και της Πόλης έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά. Αυτό το διαπιστώνει εύκολα ο κάθε επισκέπτης. Οι κοινωνικές συμπεριφορές, η λειτουργία της οικογένειας, της τιμής κ.λπ. εξακολουθούν να έχουν ομοιότητες που, όσο κι αν έχουν αλλοτριωθεί τις τελευταίες δεκαετίες, είναι εμφανείς. Δυστυχώς, χειραγωγηθήκαμε επί αιώνες από ξένα συμφέροντα, που μας θέλουν εχθρούς και υποδαυλίζουν την αντιπαλότητα και τις αντιθέσεις όχι μόνο απέναντι σε μας και τους γείτονες, αλλά και μεταξύ μας, μέσα στην ίδια μας τη χώρα.

 

Παρακολουθώντας την ζωή της “Ρόζας” σαν θεατής, ποιο συναίσθημα ήταν αυτό που υπερτέρησε μέσα σας, και ποιο όταν βρισκόσασταν πίσω από τον σκηνοθετικό σας φακό;

Πίσω από τον φακό δουλεύεις, δεν έχεις συναισθηματική εμπλοκή με τα γεγονότα της ταινίας. Ως θεατής, χρειάζομαι συνήθως καιρό για να αποστασιοποιηθώ και να λειτουργήσω σαν ένας θεατής που θα συγκινηθεί. Συγκινούμαι, όμως από την συγκίνηση του κόσμου και τις εκδηλώσεις του. Χαίρομαι όταν διαπιστώνω πως η ταινία τούς αγγίζει με κάποιο τρόπο. Πάει να πει πως πέτυχα να αφηγηθώ μια “ψεύτικη” ιστορία και να προκαλέσω αληθινά συναισθήματα.

“…θα’ρθω να σε βρω, κόντρα στον καιρό…”, πλημμυρίζουν την αίθουσα, οι στίχοι σας, σε ένα από τα τραγούδια της ταινίας, τα οποία μελοποίησε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου. Υπάρχουν σήμερα άνθρωποι, που τολμούν να αψηφούν τις τρικλοποδιές που βάζει η ζωή, προκειμένου να διεκδικήσουν την αληθινή αγάπη;

Πάντα υπήρχαν οι Ρωμαίοι και οι Ιουλιέτες, οι Ερωτόκριτοι και οι Αρετούσες, οι Μεζνούν και οι Λεϊλά. Αλίμονο, αν πάψουν να υπάρχουν!

Η Σμυρνιά αρχόντισσα, Ρόζα, κρατούσε για πολλά χρόνια μέσα στην ψυχή της, ένα μυστικό, που έρχεται ορμητικά στο φως λίγο πριν αντικρίσει το τελευταίο ηλιοβασίλεμα της ζωής της. Έρχεται κάποια στιγμή αυτή η ώρα, για όλα τα μυστικά που βαραίνουν έναν άνθρωπο ή κάποια από αυτά είναι καταδικασμένα να μείνουν για πάντα κρυμμένα κάτω από τη “σκόνη”;

Η φανέρωση, η εξομολόγηση των μυστικών που μας βαραίνουν, είναι λυτρωτική. Είναι καλό να μπορούμε να μοιραζόμαστε τα βάρη μας με εκείνους που εμπιστευόμαστε και αγαπάμε. Αν μας εμπιστεύονται και μας αγαπούν κι εκείνοι, θα μπορέσουν να καταλάβουν και, αν χρειαστεί, να μας βοηθήσουν και να συγχωρήσουν.

“Δεν είναι μόνο μια ιστορία αγάπης, αλλά ένα μάθημα για όλη την ανθρωπότητα…”, έχει δηλώσει ο Τούρκος ηθοποιός, Γιλμάζ Γκρουντά, ο οποίος συμμετέχει στην κινηματογραφική αυτή μεταφορά του μυθιστορήματος του Γιάννη Γιαννέλλη-Θεοδοσιάδη, με τον τίτλο “Ισμαήλ και Ρόζα”. Με ποιον τρόπο καταφέρνει η εν λόγω ταινία, κάτι τόσο σημαντικό;

Η ταινία αφηγείται μια ιστορία αναζήτησης ενός μυστικού από το παρελθόν, που αποκαλύπτει μια τραγική ιστορία: την ατυχή έκβαση ενός μη αποδεκτού έρωτα. Οι κοινωνικές προκαταλήψεις που εμποδίζουν την ολοκλήρωση μιας σχέσης αγάπης είναι ένα θέμα που αφορά κάθε κοινωνία, σε κάθε εποχή, δεν είναι κάτι καινούργιο. Η διαφορά της ιστορίας του βιβλίου από την ιστορία της ταινίας έγκειται στο ότι η μεν πρώτη καταλήγει σε ένα φονικό εκδίκησης, η δε δεύτερη στην υπέρβαση του πόνου και τη συγχώρεση.

Δείτε στο βίντεο, το τρέιλερ της ταινίας "Η Ρόζα της Σμύρνης".

*Ταυτότητα ταινίας:

Σμύρνη 1922: Η Ρόζα, κόρη εύπορης οικογένειας, παντρεύεται εσπευσμένα. 

Aθήνα 1987: H Ρόζα (Λήδα Πρωτοψάλτη) ζει με την εγγονή της Μαριάννα (Ευγενία Δημητροπούλου) κουβαλώντας ένα επτασφράγιστο μυστικό που δε θέλει να μοιραστεί με κανέναν. Το συλλεκτικό πάθος του Δημήτρη (Τάσος Νούσιας), ενός αρχιτέκτονα, τον οδηγεί στα παράλια της Μικράς Ασίας και στα χνάρια της αινιγματικής Ρόζας. Μια παλιά φωτογραφία και ένα νυφικό είναι αρκετά για να ανασυρθεί μια ερωτική ιστορία από το παρελθόν και να γεννηθεί μια καινούργια…

Σκηνοθεσία: Γιώργος Κορδέλλας

Πρωταγωνιστούν: Τάσος Νούσιας, Ευγενία Δημητροπούλου, Λήδα Πρωτοψάλτη, Γιλμάζ Γκρουντά, Γιούλικα Σκαφιδά, Πέτρος Λαγούτης, Τζεμ Ακσακάλ

Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου 

Ερμηνεία τραγουδιών: Χάρις Αλεξίου, Μανώλης Μητσιάς, Αρετή Κετιμέ

*Την παραγωγή υπογράφει η εταιρεία παραγωγής οπτικοακουστικών έργων “Αργοναύτες” του Πάνου Παπαχατζή, σε συμπαραγωγή με την τουρκική εταιρεία “Sarmasik Sanatlar”,  την Cosmote Tv, την υποστήριξη του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και διανομή της εταιρείας “Feelgood Entertainment”. 

*Η ταινία πραγματοποίησε επίσημη πρεμιέρα στις 22 Δεκεμβρίου 2016.

*Σύμφωνα με την εφημερίδα “Το Έθνος”, η ταινία έκοψε 9.500 εισιτήρια, την πρώτη ημέρα προβολής της, και μέτρησε 65.378 εισιτήρια ανά την Ελλάδα από 95 αίθουσες, στο διάστημα από 22 έως 25/12/2016.