«Ευτυχείτε!» Μια παράσταση για τα σύγχρονα αδιέξοδα

Πόση Αλήθεια μπορείς να αντέξεις; Έχεις αναλογιστεί τις «πραγματικότητες» των ανθρώπων γύρω σου; Των γειτόνων, των συναδέλφων ακόμη και των πιο οικείων σου; Μπορείς ακόμη να αντέξεις την αντανάκλαση του εαυτού σου σ’ έναν καθρέφτη που μπορεί να σου προσφέρει το Θέατρο; 

Μια παράσταση μπορεί να γίνει τορπίλη να σε ταρακουνήσει ή να σε ανατινάξει με την απόδοση καταστάσεων που βιώνουν άνθρωποι γύρω μας από την πνιγερή μοναξιά που μπορεί να οδηγήσει στην αυτοχειρία, την απόπειρα «αυτοσχέδιας» έκτρωσης  ακόμη και την απάνθρωπη παιδοκτονία...  

Δεν είναι τυχαία, λοιπόν, η επιλογή των ειρωνικών τίτλων «Ευτυχείτε!» ή «2 εύθυμες

ιστορίες για ανθρώπους που δεν ξέρουν να μιλούν» για την απόδοση των έργων του σκληρού Γερμανού θεατρικού συγγραφέα Franz Xaver Kroetz. Στα δυο μονόπρακτα, «Τα αγαπημένα μας τραγούδια» και «Δουλεύοντας στο σπίτι» που σκηνοθετεί η Βίκυ Βολιώτη στο Θέατρο Τόπος Αλλού, ο συγγραφέας περιγράφει με αμίληκτο τρόπο την ζωή των ανώνυμων, ασήμαντων ανθρώπων σχεδόν με ωμό ρεαλισμό κατακεραυνώνοντας τα δικά τους «εγκλήματα». 

Σίγουρα η κα.Βολιώτη στην πρώτη σκηνοθετική της απόπειρα έβαλε με τον εαυτό της ένα μεγάλο στοίχημα, επιλέγοντας τον συγκεκριμένο συγγραφέα. Δεν θεωρώ τον εαυτό μου αρμόδιο να σας απαντήσω, καθότι λάτρης του κλασικού θεάτρου και μη κατάλληλα πεπαιδευμένη- εξοικειωμένη με το πιο σύγχρονο, μπορώ μόνο να σας πω ότι της βγάζω το καπέλο που το τόλμησε.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Παραδομένη στην ρουτίνα της, η ηρωίδα του πρώτου μονόπρακτου επαναλαμβάνει τις ίδιες κινήσεις σαν να τελεί τελετουργικό, πολλές φορές στο όριο της υποχονδριακής εμμονής και τη υστερίας, ασχολείται με τα αντικείμενα του σπιτιού της, σ’ ένα δικό της, πολύ προσωπικό σύμπαν με αποτέλεσμα να μην μονολογεί καν! Η σιωπή έχει επιλεχθεί από τον συγγραφέα σε μια ένδειξη ασφυξίας της ίδιας της ηρωίδας μέσα στην μοναξιά της και εμμονής του σύγχρονου ανθρώπου για τον υλισμό, που προσφέρει μια καθημερινότητα χωρίς νόημα. Η ηρωίδα αποκομμένη στον δικό της κόσμο, λες και κλείνεται στην δική της γυάλα, απλά συνεχίζει να ζει μέσα στο δικό της ναρκισσιστικό αυγό. Ο συγγραφέας καυτηριάζει τον σύγχρονο εγωκεντρικό άνθρωπο και τα δικά του σύγχρονα αδιέξοδα.

Στο δεύτερο μονόπρακτο οι ήρωες «ακροβατούν» στα όρια μεταξύ εγωισμού και αποκτήνωσης: ο συγγραφέας θέλει να δείξει το άλλο πρόσωπο του Ιανού καθώς οι ήρωες δεν καταφέρνουν να αντεπεξέλθουν σε κοινωνικές συμβάσεις που επιτάσσουν την δημιουργία μιας ευτυχισμένης οικογένειας με την άφιξη ενός μωρού. Παρά το γεγονός ότι στο πλαίσιο μιας ελεύθερης κοινωνίας μια άλλη επιλογή αναγνωρίζεται δικαιωματικά, η στάση των ηρώων, ακατέργαστων  ψυχικά και διανοητικά ανθρώπων, τους καθιστά αντιπαθείς, ιδιαίτερα σε σχέση με την ηρωίδα του πρώτου μονόπρακτου που προκαλεί αίσθημα συμπόνιας στο θεατή.

Ομολογουμένως, σε ότι αφορά την μεταφορά στη σκηνή, η δυσκολία απόδοσης ενός έργου που ο συγγραφέας έχει καταδικάσει τον ήρωα  στην σιωπή, πρέπει να συνυπολογιστεί στους σκοπέλους που καλείτε να ξεπεράσει η σκηνοθέτης. Ευφυώς λοιπόν εκείνη αξιοποίησε την μουσική, που λειτουργεί σε πολλά σημεία χιουμοριστικά, ίσως γιατί η επιλογή των κομματιών «στέκεται» ειρωνικά απέναντι στην ηρωίδα. Επίσης, η φωνή του Αλέξη Κωστάλα ως του ραδιοφωνικού παραγωγού που κρατά συντροφιά  στην μοναχική ηρωίδα, σπάει αυτή την αφωνία του έργου, η οποία ίσως ξενίζει αρχικά τον ανυποψίαστο θεατή.

Σαφώς τα ανατρεπτικά κείμενα κρατούν τον θεατή σε αγωνία, ο οποίος νιώθει μια διαρκή προσμονή για το πώς θα επέλθει η λύτρωση των ηρώων, που κάπως αδιάκριτα παρακολουθεί την ζωή τους. Οι γλαφυρές ερμηνείες  της Άντριας Ράπτη και του Γιάννη Στόλλα (ακόμη και στο πρώτο μονόπρακτο που η ηθοποιός απαρνείται την φωνή της και στηρίζεται μόνο στην σωματική εκφραστικότητά της) αφενός υπηρετούν την συναισθηματική φόρτιση που θέλει να προκαλέσει ο συγγραφέας στον θεατή, αφετέρου η ποιότητα αυτών λειτουργεί ως «αποζημίωση» έναντι στην επιθετικότητα της ωμής αλήθειας με την οποία ο Kroetz τον φέρνει αντιμέτωπο. Ο κυνισμός του Γερμανού συγγραφέα απέναντι στην διαμορφούμενη πραγματικότητα μεταφέρεται απόλυτα χάρη στην σκηνοθετική προσέγγιση της κας Βολιώτη, προσφέροντας την «άλλη» πρόταση, κάτι διαφορετικό από τις συνηθισμένες παραστάσεις στις αθηναϊκές σκηνές.