Το δάκτυλο του αγάλματος του Μέγα Κωνσταντίνου

Μπορεί ένα μικρό κομμάτι αγάλματος να συγκεντρώσει τα φώτα της δημοσιότητας; Ναι, όταν ανήκει σε μια από τις κορυφαίες προσωπικότητες της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας Ιστορίας: ο Άγιος και Μέγας Κωνσταντίνος, μαζί με την μητέρα του, Αγία Ελένη, αναγέννησε μια παρακμάζουσα αυτοκρατορία, την ρωμαϊκή, και έθεσε τα θεμέλια για την διάδοση και επικράτηση του Χριστιανισμού στην Γηραιά Ήπειρο, λειτουργώντας ως θεριστής του σπόρου της αλήθειας που φύτεψε ο Θεάνθρωπος Ιησούς Χριστός. Κατ' επέκταση, ότι αφορά αυτόν τον σπουδαίο αυτοκράτορα γίνεται αμέσως θέμα συζήτησης και βέβαια δεν θα αποτελούσε εξαίρεση η είδηση που ανακοινώθηκε από Γάλλους και Ιταλούς αρχαιολόγους.

του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Ένας χάλκινος δείκτης, που για χρόνια βρισκόταν στις αποθήκες του Λούβρου καταγεγραμμένος ως δάκτυλο ποδιού, αποκαλύφθηκε πως ανήκει στο χάλκινο άγαλμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, το οποίο βρίσκεται στα μουσεία του Καπιτωλίου στη Ρώμη. Τα τμήματα του γλυπτού, το οποίο είχε αρχικό ύψος 12 μέτρα και χρονολογείται στον 4ο αιώνα μ.Χ., θεωρούνται από τα πολυτιμότερα αντικείμενα που ανήκουν στις συλλογές των Μusei Capitolini. 

Στα αντικείμενα αυτά περιλαμβάνονται ένα κολοσσιαίο κεφάλι, μια σφαίρα, ένας αριστερός βραχίονας και ένα χέρι από το οποίο λείπει η παλάμη (η οποία κρατούσε τη σφαίρα), μέρος ενός μεσαίου δακτύλου και το μεγαλύτερο μέρος του δείκτη. Οι πηγές αναφέρουν και ένα τεράστιο στέμμα το οποίο δεν έχει διασωθεί, ενώ άγνωστη παραμένει και η αρχική θέση του αγάλματος.

Τα σπαράγματα του αγάλματος φυλάσσονταν στην παπική συλλογή στην πλατεία του Λατερανού μέχρι το 1471, οπότε και δωρήθηκαν στα μουσεία του Καπιτωλίου. Ελάχιστες πληροφορίες είναι γνωστές για την τύχη του δακτύλου πριν φτάσει, το 1860, μαζί με άλλα αντικείμενα του Ιταλού μαρκήσιου Τζιανπέτρο Καμπάνα στο μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, μετά από την οικονομική κατάρρευση του προαναφερόμενου ευγενούς. Σημειώνεται πως το 1913, το εύρημα καταγράφηκε ως «ρωμαϊκό δάχτυλο ποδιού». Ωστόσο, πρόσφατα, η Ορέλια Αζέμα, στο πλαίσιο διδακτορικής διατριβής της σχετικά με τις αρχαίες τεχνικές συγκόλλησης για την κατασκευή μεγάλων χάλκινων αγαλμάτων, παρατήρησε ότι το συγκεκριμένο μέλος μοιάζει περισσότερο με δείκτη και όχι με δάχτυλο ποδιού και ότι το πλάτος του, που αγγίζει τα 38 εκατοστά, θα ταίριαζε σε μια όρθια μορφή ύψους 12 μέτρων.

 Η αρχαιολόγος καταλήγει στη θεωρία ότι το μέλος θα μπορούσε να ανήκει στο άγαλμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Μετά από αυτά τα επιστημονικά συμπεράσματα, στα εργαστήρια του Λούβρου κατασκευάστηκε τρισδιάστατο μοντέλο – αντίγραφο του δακτύλου και μεταφέρθηκε στη Ρώμη, όπου διαπιστώθηκε ότι ταιριάζει απόλυτα στο χέρι του αγάλματος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου.