Τι ξέρεις για την Νίκη της Σαμοθράκης; Επιστρέφει στην Ελλάδα;

Μια φτερωτή γυναικεία μορφή, προσωποποίηση της Νίκης, κόρη του Τιτάνα Πάλλαντα και της Στύγας κατά τον Ησίοδο, που χιλιάδες χρόνια πριν βρέθηκε να ίπταται στον ουρανό για να αναγγείλει τη νίκη του στόλου σε ναυμαχία μπορεί να γυρίσει στο τόπο της;

Η φτερωτή Νίκη της Σαμοθράκης, έργο του 2^ου αιώνα π.Χ., της ελληνιστικής περιόδου (323-31 π.Χ.), θα επιστρέψει κατά κάποιο τρόπο στο σπίτι της, στο νησί της Σαμοθράκης…

Και δεν πρόκειται για την μεταφορά του γνήσιου έργου, καθώς  αποτελεί από τα σημαντικότερα εκθέματα μετά τη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι και ίσως το μείζονος  σημασίας έκθεμα της αρχαιολογικής συλλογής του Μουσείου του Λούβρου. Για την ακρίβεια ένα πιστό της αντίγραφο αναμένεται άμεσα να σταθεί στο νησί σε χώρο που ακόμη δεν έχει αποφασισθεί, με πιθανές επιλογές τον αρχαιολογικό χώρο, το Ιερό των Μεγάλων Θεών, το μουσείο ή και το λιμάνι του νησιού.

Την επικρατέστερη εκδοχή αποτελεί η τοποθέτηση εντός του αρχαιολογικού χώρου και μάλιστα με το άγαλμα στραμμένο προς την κατεύθυνση του Μουσείου του Λουβρού, στέλνοντας μήνυμα στην αυθεντική Νίκη της Σαμοθράκης ότι θα πρέπει να επιστρέψει στον τόπο όπου γεννήθηκε.

Η αυθεντική Νίκη της Σαμοθράκης

Η τοπική κοινωνία περιμένει το γεγονός καθώς πρόκειται για ένα σύμβολο της περιοχής και ένα κεφάλαιο της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, πέρα της μεγάλης αισθητικής αξίας που έχει το εν λόγω γλυπτό από παριανό μάρμαρο. Το εν λόγω αριστούργημα της γλυπτικής Τέχνης ήταν τοποθετημένο στο Ιερό των Καβείρων (325 π.Χ.), αφιερωμένο σε θεότητες της γονιμότητας.

Συγκεκριμένα, οι θεότητες αυτές παρείχαν προστασία στους ναυτικούς και σε πολεμιστές γι’ αυτό και είχε τοποθετηθεί το γλυπτό σε μια βάση με τη μορφή πλοίου. Ειδικότερα, αποδίδεται η στιγμή λίγο πριν ακουμπήσει στη πλώρη με τον άνεμο να αντιστέκεται και τα φτερά της να κυματίζουν προσδίδοντας ένταση. Οι πτυχές δε του υφάσματος αποδίδονται με λεπτομέρεια επάνω στο σώμα λες και το ένδυμα είναι βρεγμένο από σταγόνες του θαλασσινού νερού.

Πρόκειται για χαρακτηριστικό  δείγμα της ελληνιστικής περιόδου (323-31

π.Χ.), όπου τα έργα χαρακτηρίζονται πέρα από τον δυναμισμό, κυρίως από τον μεγαλύτερο όγκο και την επέκταση στον χώρο, με στόχο τόσο την πρόκληση θαυμασμού στο κοινό όσο και την απόδοση των ανθρώπινων συναισθημάτων. Η Ρόδος, όπου και θεωρείται η πιο πιθανή μήτρα δημιουργίας του εν λόγω έργου, κατατάσσεται στα σημαντικότερα κέντρα δημιουργίας της ελληνιστικής περιόδου, ενώ παραμένει άγνωστος ο καλλιτέχνης που φιλοτέχνησε τη Νίκης της Σαμοθράκης.

Το ιστορικό της μεταφοράς στο Παρίσι

Υπενθυμίζεται ότι το αυθεντικό έργο εντοπίστηκε από τον Γάλλο υποπρόξενο και ερασιτέχνη αρχαιολόγο  Charles Champoiseau τον Απρίλιο του 1863,  όταν το νησί βρισκόταν υπό οθωμανική κατοχή.  Σε συνεννόηση με τον  τότε Γάλλο  πρέσβη της Κωνσταντινούπολης, ο Charles Champoiseau  το έστειλε στο Παρίσι  και τον ίδιο χρόνο εκτέθηκε στο Μουσείο του Λούβρου.

Το αριστερό χέρι και το κεφάλι του αγάλματος δεν εντοπίστηκαν ποτέ. Πολύ αργότερα ο Charles Champoiseau θα καταφέρει να μεταφερθεί στο Παρίσι και η βάση του αγάλματος χωρίς την οποία έχανε την ισορροπία του ως γλυπτό. Υπενθυμίζεται ότι στο Μουσείο του Λούβρου φιλοξενείται κι ένα ακόμη αριστούργημα της Ελληνιστικής Τέχνης, την Αφροδίτη της Μήλου.

Η πιστότητα του αντίγραφου

Το Μουσείο έδωσε άδεια το 2015 να δημιουργηθούν δυο πιστά αντίγραφα, παραχωρώντας πληροφορίες  σύμφωνα με τρισδιάστατο οδηγό και συγκεκριμένα με ακρίβεια χιλιοστού. Γι αυτό το σκοπό είχε υπογραφεί ειδική συμφωνία μεταξύ Περιφέρειας Ανατολική Μακεδονίας και μουσείου.

 Το ένα αντίγραφο θα εκτεθεί κατά την επικρατέστερη εκδοχή  στον Αρχαιολογικό χώρο της Σαμοθράκης και το δεύτερο στην Αλεξανδρούπολη, το οποίο και θα κοιτά προς το νησί.

Το αντίγραφο δημιουργήθηκε από λευκό μάρμαρο Θάσου, βάρους 18 τόνων και δυο μέτρων ύψος, το οποίο επεξεργάζονταν για ένα μήνα τρεις γλύπτες από την Σχολή της Καλών Τεχνών στη Τήνο με τη βοήθεια ρομποτικού μηχανήματος, προκειμένου  να λάβει τη τελική του μορφή. Η νέα Νίκη γεννήθηκε σε εργαστήριο μαρμαροτεχνίας στη Δράμα.