Ποιά είναι τα Βυζαντινά Μνημεία του Λουτρακίου;

Το Λουτράκι μπορεί να είναι ένα πασίγνωστο τουριστικό θέρετρο και να φιλοξενεί χιλιάδες επισκέπτες τους καλοκαιρινούς μήνες, όσοι όμως το γνωρίζουν καλύτερα ξέρουν ότι κρύβει και ιστορία, ήδη από την αρχαιότητα, κατά την οποία ονομαζόταν Θέρμαι, εξαιτίας των θερμών ιαματικών πηγών. Μέσα στην κορινθιακή λουτρόπολη, αλλά και λίγα χιλιόμετρα έξω από αυτήν, υπάρχουν Βυζαντινά Μνημεία που προκαλούν δέος και σε κάνουν να μεταφερθείς για λίγο στην Βυζαντινή Αυτοκρατορία.  

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Ναός Αγίου Ανδρέα 

Χαρακτηριστικότερο μνημείο της βυζαντινής εποχής στο Λουτράκι είναι αναμφίβολα ο Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα, τον οποίο κάποιος συναντά 

στην έξοδο της πόλης του Λουτρακίου, στον κεντρικό δρόμο προς Περαχώρα, λίγο πριν από τις παλιές εγκαταστάσεις των ιαματικών λουτρών.  

Η εκκλησία αυτή κτίστηκε το 1345 από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ τον Καντακουζηνό, εις ανάμνηση του διωγμού του Αγίου Ανδρέα από τους Ρωμαίους. Ο  Ιωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός βασίλευσε από το 1341 έως το 1354 και εν συνεχεία έγινε μοναχός στο Άγιον Όρος, παίρνοντας το όνομα Ιωάσαφ.  

Ο Ναός είναι τρίκλιτη βασιλική μετά τρούλου και διαθέτει ένα τριμερές ιερό, ενώ σύμφωνα με παλιές μαρτυρίες ντόπιων ήταν διακοσμημένος με τοιχογραφίες,  οι οποίες δυστυχώς έχουν καταστραφεί.  

Στην βόρεια πλευρά του προαυλίου χώρου της εκκλησίας, 4 σκαλοπάτια οδηγούν στο στόμιο μιας σπηλιάς όπου κρύφτηκε ο Άγιος Ανδρέας, καταδιωκόμενος από Ρωμαίους στρατιώτες, κατά την πορεία του από την Κόρινθο προς την Πάτρα.  Σύμφωνα με την παράδοση, μετά από την είσοδο του Αγίου Ανδρέα στη σπηλιά, πυκνός ιστός αράχνης έκλεισε το στόμιό της και τον προστάτευσε από τους διώκτες του. 

Επί πολλά χρόνια, ο περικαλλής ναός του ένδοξου Πρωτόκλητου μαθητή του Χριστού ήταν κλειστός και μη επισκέψιμος, καθώς είχε υποστεί σοβαρές ζημιές από τον ισχυρό σεισμό του 1981, ο οποίος έπληξε το Λουτράκι και την ευρύτερη περιοχή. Μετά από πολλές προσπάθειες των τοπικών δημοτικών και αρχαιολογικών Αρχών, το σπουδαίο βυζαντινό μνημείο αναστηλώθηκε και σήμερα μπορεί ο καθένας να το επισκεφθεί, ενώ τελούνται κανονικά Θείες Λειτουργίες στον Ιερό Ναό. 

Η εκκλησία του Αγίου Ανδρέα στο Λουτράκι είναι πραγματικά ένα κόσμημα για την περιοχή και φυσικά αποτελεί κηρυγμένο ιστορικό διατηρητέο μνημείο, από το 1962. 

Ασκητήριο - μοναστήρι Οσίου Παταπίου 

Σε μια απότομη πλαγιά στα Γεράνεια Όρη, πάνω από το Λουτράκι και με υπέροχη θέα στον Κορινθιακό Κόλπο, βρίσκεται η Ιερά Μονή του Οσίου Παταπίου. Το σημερινό κτιριακό συγκρότημα στεγάζει 40 μοναχές και είναι επέκταση παλαιού ασκητηρίου, το οποίο υπήρχε ήδη από τον 11ο αιώνα. 

O Άγιος Πατάπιος γεννήθηκε τον 4ο μ.Χ. αιώνα, στις Θήβες της Αιγύπτου από πλούσιους και Χριστιανούς γονείς. Ο Άγιος σε μικρή ηλικία πήγε στην έρημο, ενώ αργότερα συνέχισε την ζωή του στη Κωνσταντινούπολη και εγκαταστάθηκε κοντά στη Παναγία των Βλαχερνών. Μετά την κοίμηση του Αγίου Παταπίου, ο πνευματικός του αδελφός Όσιος Βάρας μετέφερε το λείψανο του Αγίου στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη της Πέτρας το οποίο ήταν υπό την προστασία της βασίλισσας Ελένης Δραγάση –Παλαιολόγου, η οποία αργότερα έγινε μοναχή και πήρε το όνομα Αγία Υπομονή. 

Η Ελένη ήταν η μητέρα του τελευταίου Βυζαντινού αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου και έγινε αυτοκράτορεια του Βυζαντίου ως σύζυγος του Μανουήλ Β' του Πλαιολόγου.

Μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, από τους Οθωμανούς, ο συγγενής των αυτοκρατόρων Παλαιολόγων και ανιψιός της Αγίας Υπομονής, Αγγελής Νοταράς, προκειμένου να προστατεύσει τα λείψανα του Αγίου Παταπίου και της Αγίας Υπομονής, τα μετέφερε στα Γεράνεια Όρη και τα έκρυψε σε ένα σπήλαιο που έγινε ασκητήριο, αλλά αργότερα ερήμωσε. 

Το σπήλαιο με το λείψανο του Αγίου ανακαλύφθηκε το 1904 από πολίτες του Λουτρακίου, οι οποίοι βρήκαν και τη κάρα της Αγίας Υπομονής.  Στο μοναστήρι φυλάσσεται σε λάρνακα το λείψανό του Αγίου, καλυμμένο με ράσο (το ράσο αυτό αλλάζει κάθε χρόνο στην εορτή του). Στο σπήλαιο υπάρχουν και βυζαντινές αγιογραφίες από άγνωστους αγιογράφους και οι οποίες έχουν ζωγραφιστεί πιθανώς τον 15ο αιώνα. 

Ναός Αγίου Αθανασίου 

Ο ναός του Αγίου Αθανασίου, γνωστός και ως Μαη – Θανάσης λόγω του εορτασμού του στις 2 Μαϊου (ανακομιδή λειψάνων Αγίου Αθανασίου Επισκόπου Αλεξανδρείας), είναι κτισμένος σε δασώδη περιοχή στα Γεράνεια όρη στις παρυφές του ορεινού οικισμού Πισσίων,  σε υψόμετρο 530 μέτρων και σε απόσταση 15 χιλιομέτρων βόρεια της πόλης του Λουτρακίου.

Η εκκλησία ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του μονόχωρου δρομικού ναού και στεγάζεται με καμάρα. Η είσοδος στο εσωτερικό του Ναού γίνεται από τοξωτό άνοιγμα στον δυτικό τοίχο, με περιθύρωμα από λαξευμένους ασβεστόλιθους. Επάνω από την είσοδο διαμορφώνεται αψίδωμα, που διατηρεί ίχνη της αρχικής τοιχογραφίας του Αγίου Αθανασίου Επισκόπου Αλεξανδρείας. 

Ο ναός είναι διακοσμημένος με παραστάσεις λειτουργικού περιεχομένου, αφηγηματικές σκηνές, μεμονωμένες μορφές και ποικίλα διακοσμητικά θέματα. Σύμφωνα με επιγραφή, τις τοιχογραφίες αγιογράφησε το έτος 1638 ο Θηβαίος ιερομόναχος Σεραφείμ Κουλούρης. Πρόκειται για το μοναδικό μέχρι σήμερα γνωστό έργο του συγκεκριμένου ζωγράφου.  

Το μνημείο, υποστηριζόμενο με πυκνό σύστημα ξύλινων υποστυλώσεων και αντιστηρίξεων, κινδύνευε με ολική κατάρρευση λόγω των φθορών από το πέρασμα του χρόνου και των επιπτώσεων του σεισμού του 1981, όμως ευτυχώς αναστηλώθηκε και οι εργασίες αναστήλωσης ολοκληρώθηκαν το 2015. 

Ο ιερός ναός είναι επισκέψιμος (τηλέφωνο επικοινωνίας για επίσκεψη – ενορία Αγίας Παρασκευής Πισσίων – 2744079778). 

Πηγές ιστορικών πληροφοριών :

 imkorinthou.org, epistrofi-sotiria.blogspot.com, monastiria.gr και

el.wikipedia.org