Πώς ο Γκόγια ενέπνευσε τον σκηνοθέτη της ταινίας «Ο Λαβύρινθος του Πάνα»;

Κάποιοι καλλιτέχνες εξακολουθούν να αποτελούν πηγή έμπνευσης αιώνες μετά την δράση τους όπως καταδεικνύει η ταινία  του Γκιγιέρμο Nτελ Τόρο (Guliemo de Toro), φετινού θριαμβευτή των Όσκαρ με την ταινία «Η Μορφή του Νερού», «Ο Λαβύρινθος του Πάνα», η οποία συνδυάζει τη Τέχνη με τον τρόμο, με ένα ιστορικό υπόβαθρο. Νέα ψηφιακή κόπια  της ταινίας «Ο Λαβύρινθος του Πάνα», κυκλοφορεί στους κινηματογράφους από την WEIRD WAVE .

Το δράμα διαδραματίζεται την εποχή του Φράνκο, μετά τον εμφύλιο, με την μικρή ηρωίδα να καταφεύγει στην φαντασία για να επιβιώσει, δημιουργώντας στο μυαλό της μυθικά πλάσματα. 

 Με μια πολύ συγκινητική, δραματική ιστορία ο σκηνοθέτης κωδικοποιεί τα στοιχεία φρίκης  μιλώντας για τον φασισμό, ο οποίος αποτελεί το θέμα για ένα παραμύθι για ενήλικες. Πως όμως συνδέεται ο Ισπανός ζωγράφος Φρανθίσκο Γκόγια (Francisco José de Goya y Lucientes);

Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Τόσο ο φωτισμός όσο και οι μορφές του παραμυθένιου αυτού τρομακτικού κόσμου παραπέμπουν στα έργα μιας περιόδου του Γκόγια, εξίσου φρικιαστικής καθώς αναδυόταν η τρέλα του πολέμου. «Ο Ισπανός ζωγράφος Φρανθίσκο Γκόγια ασκούσε πάντα μεγάλη επίδραση πάνω μου» παραδέχεται ο σκηνοθέτης, ειδικά οι «μαύροι πίνακές» γνωστοί και ως pintura negras! 

Πρόκειται για μια σειρά αποτελούμενη από 14 πινάκων, που δημιουργήθηκε λίγο πριν το τέλος της ζωής του μεγάλου καλλιτέχνη, απεικονίζοντας σε αυτά τα σκοτεινά έργα περίεργες μορφές μάγισσες, ζώα, ανθρώπους σε καταστάσεις πανικού, φόβου και τρόμου . Τα συγκεκριμένα έργα αντικατοπτρίζουν την φρικαλεότητα του πολέμου και το βλέμμα του καλλιτέχνη απέναντι στην παρανοϊκή αυτή αλληλοεξόντωση.

Ο Γκόγια είχε βιώσει τους Ναπολεόντειους πολέμους και τις εμφύλιες διαμάχες στην πατρίδα του και μέσα από την Τέχνη του εκφράζει την απεγνωσμένη κραυγή τρόμου έναντι στον αποτρόπαιο αυτό θάνατο. Μάλιστα, ο Γκόγια θεωρείται από τους σημαντικότερους στο πάνθεον των καλλιτεχνών, ακριβώς γιατί στα έργα του διαφαίνονται οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της εποχής του, και καθώς επηρέασε ρεύματα όπως τον ρομαντισμό και τον ρεαλισμό αλλά και κινήματα όπως τον εξπρεσιονισμό και τον σουρεαλισμό.

Τα εν λόγω έργα έχουν ζωγραφιστεί στους τοίχους τις έπαυλης στην οποία ο Γκόγια είχε απομονωθεί και συγκεκριμένα στου χώρους της τραπεζαρίας και του σαλονιού.

 Ο Γκόγια χρησιμοποίησε λάδι για να αποδώσει στους τοίχους αυτή την ψυχική αναστάτωση που του προκαλούσε η κατάσταση  κι ενώ ο ίδιος βυθιζόταν στην σιωπή καθώς ήδη αντιμετώπιζε μεταξύ άλλων ασθενειών προβλήματα με την ακοή του! Σήμερα τα εν λόγω έργα εκτίθενται στο Μουσείο Πράδο.

Οι μορφές της ταινίας

Για παράδειγμα, ο πίνακας με τον Κρόνο που καταβροχθίζει τον γιο του υπήρξε η κυριότερη πηγή έμπνευσης για τον Χλωμό Άντρα, έναν σουρεαλιστικό τέρας κι από τους βασικούς χαρακτήρες του λαβύρινθου. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η μορφή του Κρόνου που κατασπαράζει τα παιδιά του είναι επηρεασμένη από την ελληνική και ρωμαϊκή μυθολογία. Οι ιστορικοί της Τέχνης εκτιμούν ότι απεικονίζει τον Σατούρνο, κάτι ανάλογο του Κρόνου, να ξεπροβάλει σε αυτό το σχεδόν από το  ασπρόμαυρο σχέδιο, δηλαδή ένα κατάμαυρο σκοτάδι και να προβαίνει σε τέτοια πράξη κανιβαλισμού καθώς μια προφητεία τον είχε προειδοποιήσει ότι κάποιο από τα παιδιά του θα τον ανατρέψει και θα του κλέψει την εξουσία.

Ανάλογα στη ταινία αποδίδεται ο τρομακτικός «κόσμος» του πολέμου με τον προσεγμένο φωτισμό του  Γκιγιέρμο Ναβάρο,  διευθυντή φωτογραφίας και  ιδιαίτερα  με το σκοτάδι προκειμένου να δημιουργηθεί η αίσθηση του κακού που παραμονεύει στις σκιές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω ταινία κέρδισε Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας, Καλύτερου Μακιγιάζ και Καλύτερου Σχεδιαμσού Παραγωγής. 

Η  νέα ψηφιακή έκδοση της ταινίας θα αρχίσει να προβάλλεται στους ελληνικούς κινηματογράφους στις 16 Αγούστου και από την WEIRD WAVE.