Διεθνούς σημασίας εύρημα αποτελεί το αρχαίο θέατρο των
Αχαρνών, που αποκαλύφθηκε τον Φεβρουάριο του 2007 από την αρχαιολόγο Μαρία
Πλάτωνος-Γιώτα, κατά τη διάρκεια εκσκαφής για την ανέγερση οικοδομής στο κέντρο
του σημερινού ομώνυμου δήμου. Το θέατρο του αρχαίου αττικού δήμου των Αχαρνών
συγκαταλέγεται στα επτά αρχαία θέατρα περιφερειακών δήμων της Αττικής,από τα
οποία σώζονται κατάλοιπά τους. Τα άλλα έξι ανήκουν στους αρχαίους δήμους του
Πειραιά, του Θορικού, του Αλιμούντα, του Ευωνύμου, του Ραμνούντα και του
Ικαρίου.
Αρχαιολογικός χώρος
Το Αρχαίο Θέατρο Αχαρνών αποκαλύφθηκε στην οδό Σαλαμίνος
21 (νυν Αρχαίου Θεάτρου), κοντά στην διασταύρωση με την οδό Λιοσίων, στο κέντρο
του σημερινού δήμου, κατά την διάρκεια εκσκαφής σε οικόπεδο για την ανέγερση
τριώροφης οικοδομής. Αξίζει να σημειωθεί ότι την ύπαρξή του μαρτυρούν δύο
σημαντικότατες επιγραφές του β΄ μισού του 4ου αιώνα π.Χ. Η χωρητικότητα του θεάτρου υπολογίζεται σε
τουλάχιστον 1.500 – 2.000 θεατές.
Η ανασκαφική έρευνα έφερε στο φως μια ολόκληρη κερκίδα,
πλάτους, 5 μέτρων (στο δυτικό της τμήμα) και 22 μέτρων (στο ανατολικό της), με
10 σειρές εδράνων σε ημικυκλική διάταξη, από ασβεστολιθικούς δόμους που είχαν
μεταφερθεί προφανώς από κάποιο τοπικό λατομείο λίθου. Πλαισιώνεται από άλλες
δύο κερκίδες, εκ των οποίων η μία εισέρχεται στο όμορο οικόπεδο και η άλλη στην
οδό Σαλαμίνος (νυν Αρχαίου Θεάτρου).
Το πλάτος των εδωλίων είναι σχετικά μικρό (από 0,22μ. έως
0,40μ.), ενώ η απόσταση μεταξύ τους ποικίλλει, καθώς έχουν ελαφρώς μετακινηθεί
κατά τόπους, ενώ μερικά τμήματα, κυρίως από την νότια κερκίδα, λείπουν.
Η κατώτερη βαθμίδα των κερκίδων εδράζεται σε λίθινο δόμο,
ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο με τις υπόλοιπες, που έχουν θεμελιωθεί στο φυσικό,
ελαφρώς επικλινές έδαφος. Στη πίσω πλευρά των δόμων υπάρχει μια αμελώς
διαμορφωμένη προεξοχή, που χρησίμευε πιθανότατα για να ακουμπούν τα πόδια τους
οι καθισμένοι στις υπερκείμενες θέσεις θεατές.
Ράμπες
Μεταξύ των κερκίδων ανασκάφτηκαν δύο κάθετες ράμπες. Στη
νότια εντοπίστηκαν δύο βαθμίδες κλίμακας, διαμορφωμένες από πατημένο χώμα και
μικρούς λίθους. Ο μη εντοπισμός τους όμως στη βόρεια κλίμακα οδηγεί στο
συμπέρασμα ότι αυτές ή καταστράφηκαν ή ότι είχαν, κατά την τελευταία περίοδο
χρήσης του χώρου, τη μορφή κεκλιμένου επιπέδου. Μετά τη 10η σειρά εδωλίων υπήρχε
το διάζωμα. Η μεγάλη διατάραξη στο τμήμα αυτό δεν επέτρεψε την εξαγωγή ασφαλών
συμπερασμάτων για το επιθέατρο.
Ορχήστρα
Μικρό τμήμα της ορχήστρας, που ήταν χαλικόστρωτη,
αποκαλύφθηκε σε βάθος 2,5 μ. από την επιφάνεια του εδάφους, ενώ η περίμετρός
της οριοθετείται από πέντε δόμους, διαφορετικού μεγέθους ο καθένας, με
επιμελημένη την ορατή προς τους θεατές επιφάνεια.
Μεταξύ της ορχήστρας και των πρώτης σειράς εδράνων
ακτινωτά τοποθετημένοι δόμοι (ένας αποκαλύφθηκε και ένας δεύτερος είναι ορατός
στη βόρεια παρειά) καλύπτουν τον αποστραγγιστικό αγωγό, ο οποίος ήταν
απαραίτητος για την διοχέτευση των νερών της βροχής, καθώς ο υδροφόρος
ορίζοντας της περιοχής είναι πολύ ψηλά.
Ανάλογη διάταξη υπάρχει στο αρχαίο θέατρο της Σικυώνας,
στο σημερινό Κιάτο Κορινθίας, καθώς και στο θέατρο της Ηράκλειας στη Κάτω
Ιταλία, τα οποία χρονολογούνται στα τέλη του 4ου και στις αρχές του 3ου αι. π.
Χ.
Το υπόλοιπο τμήμα του κοίλου, οι πάροδοι, η ορχήστρα και
το σκηνικό οικοδόμημα εισχωρούν κάτω από τα προς βορρά κτίσματα και οικόπεδα,
και κάτω από το οδόστρωμα της οδού Σαλαμίνος (νυν Αρχαίου Θεάτρου),
Η μελλοντική ανασκαφή αυτών των τμημάτων αναμένεται να
προσδιορίσει με μεγαλύτερη ακρίβεια τον χρόνο κατασκευής και λειτουργίας του
θεάτρου, τις χρονολογικές φάσεις και μετασκευές του, αλλά και να δώσει
πληροφορίες για το σχήμα και το μέγεθος του κοίλου και της ορχήστρας.
Επιγραφές
Την ύπαρξη του θεάτρου των Αχαρνών μαρτυρεί μία
αναθηματική επιγραφή, που αναφέρει τα έσοδα από τη μίσθωση του θεάτρου σε
ιδιώτες, για παραστάσεις τραγωδίας ή κωμωδίας, από τα οποία θα πληρώνονταν οι
λατρευτικές ανάγκες του δήμου. Μία άλλη στήλη όπου αναγράφονταν δύο ψηφίσματα
σχετικά με το θέατρο, βρέθηκε σε δεύτερη χρήση ως κάλυμμα αγωγού, το 1987 ,
στην ανασκαφή ενός ρωμαϊκού λουτρού πίσω από τον Άγιο Ιωάννη στην οδό Λιοσίων,
σε πολύ μικρή απόσταση (150 μέτρα) από το σημείο εύρεσης του θεάτρου.
Σπουδαίο εύρημα
Η εύρεση του θεάτρου των Αχαρνών είναι πολύ μεγάλης
σημασίας, καθώς πέρα από το ίδιο το μνημείο, καθορίζει τη θέση του αρχαίου
Δήμου, γύρω από το οποίο πρέπει να αναζητηθούν τα δημόσια ιερά των Αχαρνών.
Για τη θέση του ναού του Διονύσου στην περιοχή, υπάρχουν
σοβαρές ενδείξεις ότι βρίσκεται στα βορειοανατολικά του θεάτρου, καθώς σε
παλαιότερη εκσκαφή οικοπέδου εντοπίστηκε ισχυρός πίσω τοίχος, δομημένος με
ορθογωνισμένους πωρόλιθους, κάποιου μεγάλου οικοδομήματος, που συνεχίζεται προς
τα δυτικά.
Εξάλλου, η θέση του ναού της Αθηνάς Ιππίας βρίσκεται
πιθανότατα κάτω από τη νεώτερη εκκλησία της Παναγίας, από όπου προέρχονται
μεγάλοι σπόνδυλοι κιόνων.
Πηγές
Μαρία Πλάτωνος Γιώτα, Αχαρναί. Ιστορική και Τοπογραφική
Επισκόπηση των Αρχαίων Αχαρνών, των γειτονικών Δήμων και των οχυρώσεων της
Πάρνηθας, Δήμος Αχαρνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου