Θραύσματα: Σκάβοντας τον Ευριπίδη με πινέλα και αναπνοές-Το Θέατρο συνομιλεί με την Αρχαιολογία

   

Κάποιοι σκάβουν για να βρουν χρυσό. Άλλοι σκάβουν για να βρουν Θεό. Αλλά λίγοι είναι εκείνοι που, σκάβοντας στο χώμα, φέρνουν στο φως λέξεις. Θραύσματα φωνών, υπολείμματα αναστεναγμών, παύσεις που κάποτε είχαν ρυθμό.

Αυτή την εμπειρία προσφέρει η νέα παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου της Ελλάδας, με τίτλο Fragments: Euripides. Ένα θέατρο ενσώματο, χειρωνακτικό, σχεδόν αρχαιολογικό. Σε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό Διάζωμα, την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και των τοπικών αρχών, και υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Ευθέμη Θεού, η παράσταση μεταμορφώνει τη σκηνή σε χώρο ανασκαφής. Κυριολεκτικά.

Αρχαίες καταβολές

Στην ορχήστρα των αρχαίων θεάτρων, εκεί όπου κάποτε αντηχούσε ο χορός του Διονύσου, οι ηθοποιοί δεν απαγγέλλουν—ανασύρουν. Με σκαπάνες, κόσκινα και πινελάκια, ερμηνεύουν την ίδια τη διαδικασία εύρεσης των παπύρων που περιέχουν τα αποσπάσματα από τα χαμένα έργα Πολύειδος και Ινώ του Ευριπίδη — παπύρων που εντοπίστηκαν το 2022 σε ανασκαφή στην περιοχή Philadelphia της Αιγύπτου.

Αυτή η παράδοξη αρχαιολογική τελετουργία φέρνει στο προσκήνιο όχι υλικά κτερίσματα, αλλά σπαράγματα θεάτρου. Όχι ολόκληρες πράξεις, αλλά σκέψεις που τρεμοπαίζουν. Μισά λόγια από στόματα που έπαψαν να υπάρχουν. Σκιές χαρακτήρων που ακόμη αναπνέουν, αρκεί κάποιος να τις προσέξει.

Μέσα από αυτή την αισθαντική προσέγγιση, το Fragments γεφυρώνει παρελθόν και παρόν, δείχνοντάς μας πως το αρχαίο θέατρο δεν είναι στατικό μουσειακό είδος. Είναι ζωντανό υλικό, πάντα έτοιμο να επιστρέψει, ακόμα και μέσα από το πιο εύθραυστο αποτύπωμά του: ένα παπύρινο κομμάτι, μια σβησμένη λέξη, έναν αναστεναγμό θαμμένο στη σκόνη, οι ηθοποιοί αναμετρώνται με την πρόκληση της «ανασκαφής» αποσπασμάτων από τα χαμένα έργα "Πολύειδος" και "Ινώ", σε μια θεατρική αρχαιολογική αναπαράσταση.

Συνομιλία Θεάτρου και Αρχαιολογίας

Η παράσταση παρουσιάζεταισε συνεργασία με τον πολιτιστικό οργανισμό Διάζωμα, με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και τοπικών αρχών. Το πρότζεκτ ενώνει τον κόσμο της θεατρικής δημιουργίας με αυτόν της αρχαιολογίας.

Στις ορχήστρες των αρχαίων θεάτρων που περιοδεύει η παραγωγή σε θέατρα διαφόρων περιοχών, έχει στηθεί αυτοσχέδιο αρχαιολογικό σκάμμα. Πέντε ηθοποιοί, ως ερμηνευτές-αρχαιολόγοι, εξοπλισμένοι με μικρές σκαπάνες, πινέλα, κόσκινα και τρίγωνα, εκτελούν μια τελετουργική "ανασκαφή" κάτω από τον ήλιο, αναζητώντας τα κρυμμένα μέσα στο χώμα απομεινάρια των λέξεων του Ευριπίδη.

Πάνω στη σκηνή εκτυλίσσεται μια παράδοξη, υπαρξιακή ανασκαφή: Δεν αποκαλύπτονται αγγεία ή αρχιτεκτονικά λείψανα, αλλά σπαράγματα θεατρικών στίχων, λόγοι αρχαίων ηθοποιών σπασμένοι σε λέξεις και συλλαβές. Μέσα από αυτή την καινοτόμο προσέγγιση, αναδύονται εικόνες αρχαίων παραστάσεων και λεπτομέρειες της θεατρικής καθημερινότητας, γεφυρώνοντας το τότε με το τώρα.