Σαν σήμερα, στις 13 Ιουλίου 1965, η ελληνική τέχνη έχασε τον Φώτη Κόντογλου, έναν από τους πιο ιδιοφυείς και πνευματικά ανήσυχους δημιουργούς του 20ού αιώνα. Γεννημένος στο Αϊβαλί, σε μια Μικρασία που έκαιγε από μνήμες και θεία γαλήνη, ο Κόντογλου έφερε την πατρίδα στην καρδιά της τέχνης του και την πίστη στο χρωστήρα του. Δεν ζωγράφιζε απλώς μορφές· ανέσκαπτε τη μυστική ζωή των αγίων και των απλών ανθρώπων. Η πορεία του από την κοσμική τέχνη της Δύσης στην βυζαντινή πνευματικότητα υπήρξε βαθιά εσωτερική και λυτρωτική.
Από το Αϊβαλί στην Αθήνα – Σταθμοί της ζωής του Κόντογλου
Ο Φώτης Κόντογλου γεννήθηκε το 1895 στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Στην Αθήνα σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνώ και αργότερα στο Παρίσι, όπου γνώρισε τις τάσεις του μοντερνισμού, αλλά γρήγορα στράφηκε προς τη βυζαντινή τέχνη. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, εργαζόμενος ως αγιογράφος και λογοτέχνης. Πέθανε στις 13 Ιουλίου 1965, αφήνοντας πίσω του μια πνευματική παρακαταθήκη σπάνιας εμβέλειας.
Βυζαντινή αισθητική και θεολογική αλήθεια στη ζωγραφική του
Ο Κόντογλου θεωρείται ο πατέρας της νεοβυζαντινής ζωγραφικής στην Ελλάδα. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από μετωπικότητα, λιτότητα, φωτεινή εσωτερικότητα και πνευματική ένταση. Επηρεάστηκε βαθιά από τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή παράδοση, την οποία προσέγγισε με σεβασμό αλλά και ανανεωτική πνοή. Το ταξίδι του στο Άγιο Όρος το 1923 στάθηκε καθοριστικό για την αγιογραφική του πορεία.
Σημαντικά έργα και αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου
Από τα έργα του ξεχωρίζουν οι Τοιχογραφίες στο Δημαρχείο Αθηνών με θέματα από την ελληνική ιστορία αλλά και αγιογραφίες σε ναούς όπως είναι στη Καπνικαρέα, Άγιος Ανδρέας Πατησίων, Άγιος Χαράλαμπος Πολυγώνου, Άγιος Νικόλαος Κάτω Πατησίων. Γνωστός έγινε και για τις Φορητές εικόνες με τεχνική αυγοτέμπερας. Πολλοί θαύμασαν τα Κοσμικά έργα όπως είναι ο «Λαοκόων», η «Έγερσις του Λαζάρου» και η «Μάχη των Λακεδαιμονίων»
Πνευματικός καθοδηγητής νέων καλλιτεχνών
Ο Κόντογλου υπήρξε δάσκαλος για προσωπικότητες όπως ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος και ο Ράλλης Κοψίδης. Η αισθητική του άσκησε τεράστια επιρροή στη σύγχρονη εικονογραφία και τέχνη. Το Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή φιλοξένησε το 2022 έκθεση με τίτλο «Ο Φώτης Κόντογλου και η επιρροή του στους νεότερους», αναδεικνύοντας τη διαχρονική του σημασία.
Το συγγραφικό έργο και η «Έκφρασις της Ορθοδόξου Αγιογραφίας»
Ο Κόντογλου ήταν επίσης συγγραφέας και διανοούμενος. Το έργο του Έκφρασις της Ορθοδόξου Αγιογραφίας αποτελεί σημείο αναφοράς για την ορθόδοξη εικονογραφία. Άλλα σημαντικά λογοτεχνικά έργα του είναι:«Αϊβαλί, η Πατρίδα μου», «Πέδρο Καζάς» και «Μυστικά Άνθη».
Με λόγο γεμάτο μυστικισμό, θρησκευτική εσωτερικότητα και φιλοσοφική διάσταση, ο Κόντογλου υπήρξε ο κατεξοχήν «συγγραφέας ζωγράφος» του ελληνικού 20ού αιώνα.
Πού μπορεί κανείς να δει σήμερα έργα του Κόντογλου
- Εθνική Πινακοθήκη: Φυλάσσει έργα και τοιχογραφίες του
- Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο: Διαθέτει το αρχείο του και δείγματα αγιογραφικής δουλειάς
- Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών: Εκθέτει ιστορικά και κοσμικά έργα του
- Ιδιωτικές συλλογές και ναοί σε όλη την Ελλάδα, με αγιογραφήσεις του που συνεχίζουν να φωτίζουν πιστούς και φιλοτεχνείδες
Η κληρονομιά ενός αυθεντικού καλλιτέχνη
Ο Φώτης Κόντογλου έζησε τη ζωή του ως μάρτυρας πίστης και τέχνης, αναζητώντας όχι τη δόξα αλλά την αλήθεια. Το έργο του φωτίζει τις πτυχές της ελληνικής ψυχής και προσφέρει εικαστικά και πνευματικά εργαλεία για τις επόμενες γενιές. Δεν ήταν απλώς ένας ζωγράφος, ήταν ένας μυστικός ασκητής της τέχνης, ένας χαρτογράφος του ελληνικού εσωτερικού κόσμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου