Giuseppe Arcimboldo: Ο ζωγράφος που έπλασε πρόσωπα από τη φύση — σαν σήμερα έφυγε από τη ζωή

Σαν σήμερα, στις 11 Ιουλίου 1593, έσβησε στο Μιλάνο ένας από τους πιο ευφάνταστους ζωγράφους της Αναγέννησης: ο Giuseppe Arcimboldo. Ο καλλιτέχνης που μεταμόρφωσε φρούτα, λουλούδια, βιβλία και ζώα σε ανθρώπινα πρόσωπα, άφησε πίσω του μια κληρονομιά που συνεχίζει να εμπνέει, να προκαλεί και να γοητεύει.

 Βιογραφία: Ο ζωγράφος της φαντασίας και της αυλής των Αψβούργων

Ο Arcimboldo γεννήθηκε το 1527 στο Μιλάνο, σε οικογένεια καλλιτεχνών. Άρχεσε την καριέρα του σχεδιάζοντας βιτρό και τοιχογραφίες για τον καθεδρικό ναό της πόλης. Το 1562 προσκλήθηκε στην αυλή των Αψβούργων στη Βιέννη και αργότερα στην Πράγα, όπου υπηρέτησε ως αυλικός ζωγράφος των αυτοκρατόρων Φερδινάνδου Α΄, Μαξιμιλιανού Β΄ και Ροδόλφου Β΄. Εκεί ανέπτυξε το χαρακτηριστικό του ύφος: προσωπογραφίες φτιαγμένες από αντικείμενα που σχετίζονταν με τον χαρακτήρα ή τη θεματική του έργου.

Παράλληλα με τη ζωγραφική, εργάστηκε ως σκηνογράφος, σχεδιαστής κοστουμιών και διοργανωτής θεματικών εορτών στην αυλή. Η φήμη του εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη, και οι πίνακές του έγιναν περιζήτητοι από συλλέκτες και ηγεμόνες. Μετά την αποχώρησή του από την αυλή, επέστρεψε στο Μιλάνο, όπου και πέθανε σε ηλικία 66 ετών.

 Vertumnus: Το αριστούργημα της μεταμόρφωσης

Το πιο διάσημο έργο του Arcimboldo είναι το Vertumnus (1591), μια αλληγορική προσωπογραφία του Αυτοκράτορα Ροδόλφου Β΄ ως Ρωμαίου θεού των εποχών και της μεταμόρφωσης. Το πρόσωπο του αυτοκράτορα σχηματίζεται από φρούτα, λαχανικά, λουλούδια και δημητριακά — όλα σύμβολα αφθονίας και κυριαρχίας πάνω στη φύση. Το έργο συνδυάζει πολιτική προπαγάνδα με καλλιτεχνική φαντασία, παρουσιάζοντας τον Ροδόλφο ως θεϊκή ενσάρκωση της φυσικής τάξης.

Το Vertumnus εκτίθεται σήμερα στο Skokloster Castle στη Σουηδία και θεωρείται ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της Αναγεννησιακής περιόδου, αλλά και πρόδρομος του σουρεαλισμού.

 Η επιρροή στον σουρεαλισμό: Από τον Arcimboldo στον Dalí

Αν και ξεχάστηκε για αιώνες μετά τον θάνατό του, ο Arcimboldo ανακαλύφθηκε ξανά τον 20ό αιώνα από τους σουρεαλιστές. Καλλιτέχνες όπως ο Salvador Dalí και ο Max Ernst γοητεύτηκαν από τις «διπλές εικόνες» και τα οπτικά παιχνίδια του Arcimboldo, βλέποντας στα έργα του μια πρόδρομη μορφή του σουρεαλιστικού φαντασιακού.

Οι προσωπογραφίες του, φτιαγμένες από αντικείμενα που αποκτούν νέα σημασία όταν συνδυάζονται, ενέπνευσαν την ιδέα της μεταμόρφωσης και της ψευδαίσθησης — βασικά στοιχεία του σουρεαλισμού. Ο Arcimboldo έγινε έτσι «παππούς του σουρεαλισμού», όπως τον αποκαλούν πολλοί ιστορικοί τέχνης.

 Πού μπορεί κανείς να δει έργα του Arcimboldo

Έργα του Arcimboldo φιλοξενούνται σε κορυφαία μουσεία ανά τον κόσμο. Το Kunsthistorisches Museum στη Βιέννη διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή, με έργα όπως οι Τέσσερις Εποχές και τα Τέσσερα Στοιχεία. Το Λούβρο στο Παρίσι, η Uffizi Gallery στη Φλωρεντία και η Real Academia de Bellas Artes στη Μαδρίτη έχουν επίσης έργα του στις μόνιμες συλλογές τους.

Στις ΗΠΑ, πίνακές του εκτίθενται στο National Gallery of Art στην Ουάσινγκτον,στο Denver Art Museum και στο Menil Collection στο Χιούστον. Πολλά από τα έργα του είναι διαθέσιμα και σε ψηφιακές συλλογές, ενώ εκθέσεις αφιερωμένες στο έργο του διοργανώνονται περιοδικά σε μεγάλα μουσεία.

- Πηγές Das Kunsthistorische Museum - Wien - KHM.at