Benediction: Ο πόλεμος, η ποίηση και οι απαγορευμένοι έρωτες του Siegfried Sassoon

 

Η ταινία Benediction του Terence Davies αφηγείται τη ζωή του Βρετανού ποιητή Siegfried Sassoon, γνωστού για τη συμμετοχή του στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, την αντίδρασή του στην συνέχιση του πολέμου και τις εσωτερικές συγκρούσεις που ακολούθησαν. Η αφήγηση αρχίζει με την απόρριψη του καθήκοντος να επιστρέψει στο μέτωπο, αυτό το γεγονός τον φέρνει σε ρήξη με τις στρατιωτικές και πολιτικές αρχές και σχεδόν τον στέλνει σε στρατοδικείο πριν αντιμετωπίσει το ενδεχόμενο νοσοκομείου ψυχικής υγείας. 

Μετά τον πόλεμο η ταινία εξερευνά τους απαγορευμένους του έρωτες, τον αγώνα του να συμφιλιώσει την προσωπική του ταυτότητα, την κοινωνική αποδοχή, τη σχέση του με την αγάπη και τη σεξουαλικότητα, τις δυσκολίες των σχέσεων και τους συμβιβασμούς· αργότερα βλέπουμε την απόφασή του να παντρευτεί και την μεταστροφή του προς τον Καθολικισμό, έπειτα από μια ζωή γεμάτη απογοήτευση, μοναξιά και πνευματική ανάταση.

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

Θα συμφωνήσω με τους περισσότερους κριτικούς ότι Benediction δεν είναι μια εύκολη ταινία, μια βαθιά βουτιά στην ψυχική και ηθική σύγκρουση ενός άντρα που δεν βρίσκει πλήρη ησυχία. Όχι τυχαία το «The Guardian» τη χαρακτηρίζει «διαπεραστικά λυπηρή», με σκηνές που προκαλούν και είναι μερικές φορές δύσκολες στην παρακολούθηση. Άξιο αναφοράς είναι ότι η ταινία ζωντανεύει την ποίηση του Sassoon συνδυάζοντάς την με αυθεντικές εικόνες του πολέμου, γεγονός που ενισχύει τόσο την αίσθηση του πραγματικού όσο και των εσωτερικών τραυμάτων του πρωταγωνιστή.  Ωστόσο η εισαγωγή με την ανάγνωση της επιστολής άρνησης στο μέτωπο προκαλεί κούραση στον θεατή που νιώθει ότι παρακολουθεί περισσότερο ντοκιμαντέρ, αλλά είναι απαραίτητη για να κατανοήσει την ψυχοσύνθεση του ήρωα.  Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα βιογραφικό δράμα που σε κάποιες στιγμές μετατρέπεται σε πιο μελό,  καθώς παρακαολουθούμε και την εσωτερική ζωή του Sassoon (φόβους,  αίσθημα αποτυχίας, ανάγκη για ανακούφιση του πόνου, λύτρωση μέσω της Τέχνης(.

 

 

Νοήματα / Θεματικές όπως τα περιέγραψες

Η ταινία αναδεικνύει την αντίθεση μεταξύ δημόσιου και προσωπικού – τη διαφωνία του άντρα με την εξουσία όταν η εξουσία διατηρεί τον πόλεμο, τον εσωτερικό αγώνα με τη σεξουαλικότητα σε μια εποχή που δεν ήταν αποδεκτή, τα τραύματα που αφήνει ο πόλεμος στα σώματα και στις ψυχές, και την προσπάθεια να βρει κανείς νόημα, αγάπη ή σωτηρία. 

Η απογοήτευση, η μοναξιά, η αίσθηση ότι οι ιδέες ή τα ιδανικά δεν επαρκούν για να γιατρέψουν τα τραύματα — όλα αυτά συνυπάρχουν. Οι σχέσεις — είτε με άντρες είτε με γυναίκες — δεν είναι απλές, είναι γεμάτες συμβιβασμούς, πληγές, έρωτα αλλά και αποτυχίες. Η μεταστροφή προς τον Καθολικισμό στην τελευταία φάση μοιάζει να μην είναι λύση εύκολη, αλλά μια προσπάθεια αναζήτησης εσωτερικής ειρήνης.

 

Γιατί αξίζει να τη δει κανείς

Δεν είναι μόνο μια ιστορική βιογραφία, αλλά μια βαθιά μελέτη ανθρώπου που υπέφερε, που αντιτάχθηκε, που έζησε σε εποχές ακραίας πίεσης και ήχου, και που προσπάθησε να βρει την αλήθεια του μέσα από την τέχνη και την πίστη. Η ερμηνεία του Jack Lowden ως νεαρός Sassoon και του Peter Capaldi ως η ηλικιωμένη εκδοχή του είναι εξαιρετική, μεταφέρουν με αξιοπιστία και λεπτότητα τις αλλαγές της ψυχής, της ταυτότητας και της συνείδησης. Επιπρόσθετα, η αισθητική της ταινίας — η χρήση αρχειακού υλικού, η εναλλαγή χρόνων, η έντεχνη αναπαράσταση των εσωτερικών συγκρούσεων — κάνει την εμπειρία περισσότερο από απλή παρακολούθηση: σε βάζει μέσα στην ψυχική κατάσταση του ίδιου του Sassoon. Η ταινία βοηθά να καταλάβεις καλύτερα τις συνέπειες του πολέμου όχι μόνο σε σώματα αλλά και σε ψυχές, πώς οι κοινωνικές νόρμες και οι προσωπικές επιθυμίες συγκρούονται, πώς τα τραύματα μένουν και πώς η αποζημίωση δεν είναι πάντα δεδομένη.

 

Συνολικά, Benediction είναι μια ταινία που προκαλεί, προβληματίζει και συγκινεί, δεν επιδιώκει απλή συγκίνηση, αλλά να αφήσει ίχνος μέσα σου — για την αδικία του πολέμου, για την ταυτότητα, για την επιθυμία, για τη θρησκευτική αναζήτηση. Αν είσαι θεατής που εκτιμά την ποίηση, την ειλικρίνεια, τις δύσκολες ιστορίες, θα την βρεις ιδιαίτερα σημαντική και επιδραστική.