Ένα μοναδικό αφιέρωμα στον Ευρωπαίο, Έλληνα, Οριενταλιστή ...Θεόδωρο Ράλλη στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης,

Καβαλέτο, σωληνάρια χρώματος, γυάλινες πλάκες και μια φωτογραφική μηχανή... κουβαλά ο κομψευόμενος Ευρωπαίος κύριος. Ζητά να ζωγραφίσει την  λιτή και φτωχή καθημερινότητά τους, χρησιμοποιώντας συνήθως το ίδιο μοντέλο. Είναι τόσο περίεργος, χάνεται στο ξωκκλήσι, τι κάνει άραγε εκεί... κάπως έτσι πρέπει να έβλεπαν οι Έλληνες τον Θεόδωρο Ράλλη να καταφθάνει στην περιοχή τους προσπαθώντας να αντλήσει την ουσία της αδούλωτης ελληνικής ψυχής σε χρόνους οθωμανικής κατοχής. Τοιουτοτρόπως μας  κληροδότησε αριστουργήματα που περιγράφουν μοναδικά από έθιμα μέχρι θέματα της ορθόδοξης λατρείας...Μια μοναδική έκθεση αφιερωμένη στο τεράστιο έργο του φιλοξενεί το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης εσωκλείοντας τον μοναδικό κόσμο του, στον οποίο μας ξενάγησε και  μύησε η Δρ Μίρκα Παλιούρα εκ των επιμελητών της έκθεσης. 

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Κωνσταντινοπολίτης, γόνος μια σημαντικής εμπορικής οικογένειας του απόδημου

Ελληνισμού προορίζεται να αναλάβει την οικογενειακή επιχείριση, αλλά μετά τον θάνατο του πατέρα του πραγματοποίησε το όνειρό του, εγκατέλειψε την Μ.Βρετανία και σπούδασε στην Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού το 1873.  Ο Θεόδωρος Ράλλης, με καταγωγή από την Χίο, έζησε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του στη Γαλλία. Εξέθεσε το έργο του στο γαλλικό salon, αλλά ταξίδεψε στην Ελλάδα, επισκέφθηκε τα Μέγαρα, όπως και ο Λύτρας, ζωγράφιζε και τραβούσε φωτογραφίες καταγράφοντας την

καθημερινή ζωή , την ύπαιθρο , τις υφάντρες κ.α. Επίσης έζησε ένα διάστημα στο Άγιο όρος για να αποθανατίσει με τον χρωστήρα του μοναδικές στιγμές από τον πυρήνα της ορθοδοξίας. Τα ερεθίσματα αυτά από την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή (ταξίδεψε και έζησε στην Αίγυπτο), τον εντάσσουν στο  ευρωπαϊκό ρεύμα του Οριενταλισμού, επηρεάζοντας την νεότερη  ελληνική καλλιτεχνική παράδοση .

Σκηνές  από την χριστιανική και την ισλαμική θρησκεία, γυναίκες στα λουτρά  αποδίδονται μοναδικά ρεαλιστικά από τον ζωγράφο που επιλέγει την ακαδημαϊκή "οδό", ενώ έχει γνωρίσει τον Ιμπρεσιονισμό στον Παρίσι. Το βλέμμα του είναι αυτό της Δύσης, δηλαδή η οπτική του ταυτίζεται με αυτό της αποικιοκρατικής αντίληψης έναντι της Ανατολής, αν και εκείνος προσφέρει μια ρωγμή για άλλη θέαση. Ο γαλλοαναθρεμένος ζωγράφος δεν έχει την στερεοτυπική ματιά απέναντι στις αλλόθρησκες γυναίκες , επηρεασμένος από τον Ρομαντισμό, η εικόνα της στα έργα τους είναι πιο οικεία, πιο κατανοητή.

Στο δεύτερο μέρος της έκθεσης που αφορά τις γυναίκες στο εσωτερικό των χαρεμιών ο ζωγράφος παίζει με την ιδέα του εγκλεισμού, με  μια θεατρική σύνθεση και απόδοση του φωτισμού σαν σκηνικό. Συμβολική είναι και η χρήση των φιδιών  ως σεξουαλικός υπαινιγμός. Χαρακτηριστική είναι η φιγούρα της ευνομούμενης του σουλτάνου που είναι η μόνη αποθανατιζόμενη εκτός του χαρεμιού.

Συγκίνηση προκαλεί η τρίτη ενότητα στον άξονα προσέγγισης του ζωγράφου  της πίστης

στην Ανατολή. Ο Ράλλης απέδωσε μοναδικά το εσωτερικό των ορθόδοξων ναών, τον στολισμό του επιτάφιου στο έργο "Μεγάλη Παρασκευή" . Στα  έργα του χρησιμοποιεί έργα της αρχαιοελληνικής γραμματείας, όπως και τον Ακάθιστο Ύμνο σε ένα άλλο έργο του παραπέμποντας στην αγνότητα/παρθενία της εικονιζόμενης, όπως της Παναγίας. Η αποδιδόμενη θρησκευτική ατμόσφαιρα σαγηνεύει τον θεατή όχι μόνο στα  έργα με τα χριστιανικά θέματα, αλλά και σε αυτά με εβραϊκό ή ισλαμικό θέμα. 

Η έκθεση φιλοξενεί εκτός από πίνακες και  αυτοπροσωπογραφίες του , πορτραίτα και φωτογραφίες της οικογένειάς του, μεταξύ αυτών και μιας εκ των αδελφών του που βοήθησε στην συγκρότηση του αρχείου του,  έγγραφα που σχετίζονται με τη φοίτησή του στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, επιστολές και φωτογραφίες του εργαστηρίου του, αποσπάσματα από τον τύπο  κ.α.. Αξίζει να σημειωθεί η εικονογράφηση του βιβλίου του Βικέλλα "Louki Laras" και άλλων βιβλίων και έργα του που αντλούν το θέμα τους από τη λογοτεχνία και την ποίηση, καρτ ποστάλ με δικά του έργα, καθώς και αποσπάσματα από το ημερολόγιό του στο Άγιο Όρος. Την έκθεση  συνοδεύει δίγλωσση ομότιτλη έκδοση, της οποίας τα κείμενα έχει επιμεληθεί η Δρ Μίρκα Παλιούρα.