Μακεδονικοί τάφοι στον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης, ένας σπουδαίος αρχαίος ελληνικός θησαυρός

Μεγάλης αρχαιολογικής και ιστορικής αξίας είναι οι δύο μακεδονικοί τάφοι που βρίσκονται στην περιοχή του Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης και είναι πολύ λιγότερο γνωστοί σε σχέση με αυτούς της Βεργίνας στην Ημαθία. Οι τάφοι στον Άγιο Αθανάσιο ήρθαν στο φως από την αρχαιολόγο Μαρία Τσιμπίδου-Αυλωνίτη, την άνοιξη του 1994, η οποία ανέσκαψε τις τούμπες (ταφικούς τύμβους), ανατολικά του σύγχρονου οικισμού.

Οι εν λόγω μακεδονικοί τάφοι απέχουν μόλις 20 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη και είναι μοναδικής ομορφιάς, αφού διαθέτουν σπάνιες ολοκληρωμένες τοιχογραφίες, που δεν υπάρχουν ούτε στον αρχαιολογικό χώρο της Βεργίνας! 

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Στον μεγάλο τύμβο και στην ανατολική πλευρά του εντοπίστηκαν δυο μικροί τάφοι, οι οποίοι χρονολογούνται από τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ (320-300 π.Χ.). Ο ένας τάφος είναι κιβωτιόσχημος και μέσα σε αυτόν βρέθηκαν χάλκινα σπιρούνια αλλά και αιχμές δοράτων. Τα εν λόγω ευρήματα μαρτυρούν την ταυτότητα του νεκρού, ο οποίος ήταν ιππέας του μακεδονικού ιππικού. Στον ίδιο τάφο βρέθηκε και αργυρός κύλικας σε σχήμα κανθάρου.

Ωστόσο, άλλα είναι τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα αυτού του ταφικού μνημείου: Η πρόσοψή του είναι δωρική, ενώ το αέτωμα του τάφου κοσμούν μυθικοί γρύπες με ολόχρυσα φτερά. 

Συγκλονιστική είναι η παράσταση των δύο ολόσωμων νέων, που τυλιγμένοι στις μακριές χλαμύδες, γεμάτοι θλίψη, στέκουν σιωπηλοί δίπλα στην είσοδο του τάφου, αιώνιοι φρουροί του νεκρού συμπολεμιστή τους. Πρόκειται αναμφίβολα για τον τάφο ενός επιφανούς Μακεδόνα στρατιωτικού, όπως υποδηλώνουν και τα προαναφερόμενα υπολείμματα του πραγματικού οπλισμού, που βρέθηκαν στο σχεδόν κατεστραμμένο από τους αρχαιοκάπηλους ταφικό θάλαμο. 

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης η ζωφόρος του τάφου, ύψους μόλις 35 εκατοστών. Στη ζωφόρο, η οποία βρίσκεται πάνω από το άνοιγμα της θύρας, απεικονίζεται με ζωηρά χρώματα, σκηνή μακεδονικού συμποσίου: Άνδρες στεφανωμένοι είναι καθισμένοι σε αναπαυτικές κλίνες οι οποίες έχουν πολύχρωμα καλύμματα. Απολαμβάνουν τα πλούσια εδέσματα και μουσική από λύρα και δίαυλο, που κρατούν δύο νεαρές γυναίκες. 

Στην ίδια σκηνή υπάρχει ακόμη μια ομάδα έφιππων και πεζών συμποσιαστών, ενώ η σκηνή συμπληρώνεται από μια ομάδα Μακεδόνων οπλιτών, όπως μαρτυρούν η ενδυμασία τους, το κάλυμμα των κεφαλών τους (οι γνωστές "καυσίες") και τα όπλα τους.

Οι εικονιζόμενοι οπλίτες του μακεδονικού στρατού ακουμπούν χαλαρά στα δόρατα και στις χαρακτηριστικές λαμπρές ασπίδες τους, ενώ παρακολουθούν ήρεμα τους συμμετέχοντες στο συμπόσιο.

Όσον αφορά τον άλλο μικρό τάφο, ο οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στον προηγούμενο, βρέθηκε μια ασημένια λάρνακα διακοσμημένη με δυο μικρούς δίσκους, αλλά και με ανάγλυφα δύο οκτάκτινα αστέρια μέσα στην λάρνακα. τυλιγμένα σε χρυσοπόρφυρο ύφασμα. Βρέθηκαν επίσης καμμένα οστά νεκρής γυναίκας και ένα χρυσό δαχτυλίδι, όπως επίσης και αρκετά πήλινα αγγεία. 

Εξαιρετικά σημαντικό είναι το γεγονός ότι η τοιχογραφία του συμποσίου στον μακεδονικό τάφο του Αγίου Αθανασίου, προβάλλεται  στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Θεσσαλονίκης, μέσω μιας πρωτότυπης έκθεσης διαδραστικών συστημάτων, με θεματολογία που αντλείται από την ιστορία και τον πολιτισμό της αρχαίας Μακεδονίας.

Οι δύο ξεχωριστοί μακεδονικοί τάφοι του Αγίου Αθανασίου Θεσσαλονίκης πραγματικά ζωντανεύουν μοναδικά τις στολές, τα χρώματα, τις καυσίες, τις περικεφαλαίες, τις ασπίδες, τα δόρατα και τις σάρισσες, ακόμη και τους πυρσούς των αρχαίων Ελλήνων προγόνων της ξακουστής και μόνο ελληνικής Μακεδονίας μας!

Πηγές 

http://odysseus.culture.gr/

https://olympia.gr/