Η προστασία του περιβάλλοντος των Μυκηνών

Κύμα αντιδράσεων έχει προκαλέσει η πυρκαγιά στον μείζονος σημασίας Αρχαιολογικό χώρο των Μυκηνών και η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού περί διάσωσης των μνημείων. Σήμερα λειτούργησε με ελεύθερη είσοδο μόνο το Μουσείο του Αρχαιολογικού χώρου, ο οποίος θα αποκατασταθεί. 

Αρκετά μηνύματα δυσαρέσκειας καταγράφηκαν στη σελίδα του υπουργείου στο Facebook, ενώ πολλά σχόλια παρατηρήσαμε στις ομάδες αρχαιολογικού ενδιαφέροντος για την καταστροφή του περιβάλλοντος  γύρω από τα μνημεία αλλά και τις βλαπτικές συνέπειες του γεγονότος σε μέρος των μνημείων.

Υπενθυμίζεται ότι στη πρώτη ανακοίνωση του υπουργείου διαβεβαιωνόταν ότι από τις πρώτες εκτιμήσεις δεν έχουν υποστεί ζημιά οι αρχαιότητες τόσο στον αρχαιολογικό χώρο όσο και στο μουσείο. Ωστόσο, οι εικόνες με τα αποκαΐδια εντός του αρχαιολογικού χώρου διέψευσαν την καθησυχαστική ανακοίνωση, ενώ προκαλούν ανησυχία καθώς η χώρα μας έχει ως  βασικούς άξονες ανάπτυξης της οικονομίας τον πολιτισμό και τον τουρισμό.  

Η ανησυχία των πολιτών είναι εύλογη  για έναν ακόμη λόγο γιατί οι διεθνείς συμβάσεις αλλά και η εθνική νομοθεσία – που έχει ενσωματώσει τις διεθνείς συνθήκες- προβλέπει την προστασία του περιβάλλοντος χώρου.

Διεθνής και εθνική νομοθεσία για τα μνημεία και τον περιβάλλοντα χώρο:

1. Σύμφωνα με τη «Σύμβαση για την Προστασία της Παγκόσμιας Φυσικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς» (Παρίσι, 1972): Η προστασία δεν αναφορά μόνο τα ακίνητα, αλλά και των χώρων αυτών.
2. Με τη «Διακήρυξη του Άμστερνταμ»(1975) υιοθετείται η αρχή της ολοκληρωμένης συντήρησης (integrated conservation) (Κόνσολα 1995, 70).
3. Η «Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς» (Βαλέτα 1992-αναθεώρηση της Σύμβασης του Λονδίνου),  αφορά την προστασία της αρχαιολογικής κληρονομιάς και των αρχαιολογικών χώρων, όπως και η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο (Φλωρεντία 2000).
4. Άλλωστε, στη Σύμβαση του Παρισιού 1972, στη Σύμβαση της Γρανάδας 1985 και στη Σύμβαση στη Βαλέτας 1992  έχει γίνει εισαγωγή του όρου ο «site», που μεταφράζεται ως «τόπος» ή «τοπίο» (η θέση μνημείων σε σχέση με το περιβάλλον τους, ή η περιοχή στην οποία οτιδήποτε είναι τοποθετημένο, ή  έχει, ή πρόκειται να τοποθετηθεί). 
5. Η ελληνική νομοθεσία, πέραν του καθαυτού πολιτιστικού αγαθού,ο νεότερος αρχαιολογικός νόμος ν.3028/2002  προβλέπει και τον χώρο στον οποίο το μνημείο «εντοπίζεται προκειμένου να μην προστατεύεται ένα κτίσμα απλώς ως κατάλοιπο του ιστορικού παρελθόντος αλλά κατά το δυνατόν σε πλήρη λειτουργική ανάπτυξη με την αντίστοιχη ανάδειξή του» (Καλτσά, 2017, 36).  Σύμφωνα με τη διάταξη 6 παρ.2 του Ν.3028/02,  είναι αναγκαίος ο χαρακτηρισμός ενός ακινήτου μνημείου να αφορά και τον περιβάλλοντα χώρο ή στοιχεία αυτού.

Πηγές:

Κόνσολα Ν. (1995) Η διεθνής προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, εκδ. Παπαζήση

Καλτσά Φ.(2017) Πτυχές της προστασίας του πολιτιστικού περιβάλλοντος και η σύγκρουση με την ιδιοκτησία και με την αναπτυξιακή πολιτική.

https://nomosphysis.org.gr/18675/i-prostasia-ton-xoron-kai-ton-akiniton-mnimeion-sta-eyropaika-kai-diethni-keimena-prostasias-tis-politistikis-klironomias/