Η Ρωμαϊκή Αγορά Αθηνών σφύζει ζωή: Ένα παράδειγμα σύγχρονης πολιτιστικής διαχείρισης

 Νέα πνοή έχει αποκτήσει ο χώρος της Ρωμαϊκής Αγοράς στην καρδιά της Πλάκας που «δονείται» το τελευταίο καιρό στους ρυθμούς του πολιτιστικού γίγνεσθαι της πόλης. Παραστάσεις, συναυλίες, εικαστικές-ηχητικές παρεμβάσεις σε έναν αρχαιολογικό χώρο που μπαίνει ακούσια σε δεύτερη μοίρα από του επισκέπτες καθώς προτιμούν την εντυπωσιακή αρχαιά Αγορά Αθηνών και την Βιβλιοθήκη του Αδριανού.

Αυτό το καλοκαίρι η Εφορεία Αρχαιοτήτων Αθηνών στο πλαίσιο του προγράμματος «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» κατάφερε να φέρει περισσότερους Αθηναίους και επισκέπτες εντός του εν λόγω αρχαιολογικού χώρου. Και αυτό το κατάφερε προσφέροντας καλλιτεχνικά ερεθίσματα και επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα αυτό που προτάσσουν οι διεθνείς συνθήκες προστασίας των μνημείων την ενσωμάτωση του μνημείου στο σύγχρονο βίο (Συνθήκη Παρισιού (1972) για την ενσωμάτωση της πολιτιστικής κληρονομιάς στη σύγχρονη οικονομική και κοινωνική ζωή).

 της Μαρίας Αλιμπέρτη

Σήμερα το βράδυ ο χώρος θα φιλοξενήσει μια μουσική μυσταγωγία για καλό σκοπό  και συγκεκριμένα για την ενίσχυση της οργάνωσης HOPEgenesis που αντιστέκεται στην υπογεννητικότητα  των Ακριτών στις παραμεθόριες περιοχές, μια συναυλία του Μήνο Μάτσα με την συμμετοχή των εξαιρετικών ερμηνευτών Ελεωνόρας Ζουγανέλη και Κώστα Τριανταφυλλίδη καθώς και επτά διακεκριμένων μουσικών.

 

Μάρτυρας του συγκινησιακού φορτίου που μπορεί να προκαλέσει η Τέχνη εντός ενός αρχαιολογικού τόπου «επενδυμένου» με ιστορία και νοήματα, έγινα παρακολουθώντας την παράσταση του Εθνικού Θέατρου  «Tο αμάρτημα της μητρός μου του Γ. Βιζυηνού» σε σκηνοθεσία της Δανάης Ρούσσου και με την συγκινητική ερμηνεία της Ρένας Κυπριώτη. Πραγματική απόλαυση ήταν ο μονόλογος που έφερε όλη την ελληνική παράδοση που εσωκλείει ο Βιζυηνός στα έργα του, στον αρχαιολογικό χώρο με φόντο τα χρώματα του ηλιοβασιλέματος.

Για όσους ενδιαφέρονται να βιώσουν την ιδιαίτερη αυτή εμπειρία ενός ιστορικού τόπου που δεν αποτελείται μόνο από αυτό που κάποιοι στυγνά θα έλεγαν «ερείπια» ή  «ψυχρά» αρχαιολογικά ευρήματα αλλά αποκτά νέα ζωή, μπορούν να επισκεφθούν το προσεχές Σάββατο και να θαυμάσουν μια σειρά από ηχητικά έργα με θέμα τη σιωπή, την παύση και την αναμονή που δημιουργεί μια σειρά από προβληματισμούς σε συσχέτιση με το βίωμα του lockdown. Πρόκειται για δράση του ΕΜΣΤ και συμμετέχουν  οι καλλιτέχνες: Μανώλης Μανουσάκης, Μιχάλης Μοσχούτης, Acte Vide (Δανάη Στεφάνου και Γιάννης Κοτσώνης), Νικολέτα Χατζοπούλου, σε επιμέλεια της Δάφνης Βιτάλη, επιμελήτριας του ΕΜΣΤ.

 

 

 

Ιστορία της Ρωμαϊκής Αγοράς

Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Πολιτισμού κτίσθηκε μεταξύ 19-11 π.Χ. από τις δωρεές του Ιουλίου Καίσαρα και του Αυγούστου, ο οποίος πρώτος άρχισε ένα συστηματικό οικοδομικό πρόγραμμα ανόρθωσης της πόλης.  Μάλιστα, αναγνώριζε την αξία της πολιτιστική της κληρονομιάς του τόπου, καθώς σε όλα τα έργα του διακρίνεται ένα φιλάρχαιο πνεύμα.

Ωστόσο, κατά την ρωμαϊκή περίοδο της Αθήνας υιοθετήθηκαν νέες πολεοδομικές αντιλήψεις και νέοι αρχιτεκτονικοί τύποι. Ο Αύγουστος εκπονούσε  ένα πρόγραμμα περιλαμβάνοντας  διάφορα μνημεία της πόλης, αλλά κυρίως την Αρχαία Αγορά.

Όταν τέθηκε ζήτημα χώρου και αλλαγής στη λειτουργία της Αρχαίας Αγοράς, αποφασίστηκε η μετεγκατάσταση των εμπορικών δραστηριοτήτων. Η αλλαγή θεωρήθηκε σημαντική για τον μετασχηματισμό της πόλης. Ως κατάλληλος αξιοποιήθηκε ένας χώρος ευρύς και επίπεδος. 100 μ. περίπου ανατολικά από αυτήν.  Η νέα Ρωμαϊκή Αγορά ή Αγορά του Καίσαρος και του Αυγούστου ήταν ένα κτήριο νέου τύπου, ρωμαϊκό φόρουμ και αποτέλεσε αρχιτεκτονική καινοτομία για την εποχή του και για τον τόπο.

Επί αυτοκράτορος Αδριανού (117-138 μ.Χ.) φαίνεται ότι έγιναν ορισμένες τροποποιήσεις και επισκευές, οπότε και πλακοστρώθηκε η αυλή. Εκτιμάται ότι περίπου το 100 μ.Χ. πλακοστρώθηκε και η οδός που συνέδεε την Αρχαία Αγορά με τη Ρωμαϊκή. Επίσης, τότε η αγορά πλαισιώθηκε από στοές με καταστήματα στο πίσω μέρος τους. Για την εξυπηρέτηση του κοινού καθώς η οδός  βρισκόταν 5 μ. περίπου χαμηλότερα από το δυτικό πρόπυλο, στο ανατολικό της άκρο κατασκευάστηκε μια ράμπα που οδηγούσε στο εσωτερικό της Ρωμαϊκής Αγοράς διά της μεσαίας διόδου του προπύλου, όπως διαπιστώθηκε με ανασκαφική έρευνα το 1985.

Εντός του αρχαιολογικού χώρου υπάρχει σήμερα το «Αγορανομείο» (μέσα του 1ου αι. μ.Χ. ), δηλαδή σώζεται ένα πλατύ κλιμακοστάσιο, μέρος της πρόσοψής του με τρεις θύρες που έχουν τοξωτά υπέρθυρα από μάρμαρο Υμηττού, καθώς και τμήματα του βόρειου και του νότιου τοίχου του που είναι χτισμένοι από μεγάλες πωροπλίνθους.

Σημαντικό μνημείο είναι το «Ωρολόγιο του Κυρρήστου», γνωστό ως  Πύργος των Ανέμων ή Αέρηδες (μάλλον 47 π.Χ.). Ο οκταγωνικός πύργος, από πεντελικό μάρμαρο είχε στην κορυφή της στέγης ένας ορειχάλκινος ανεμοδείκτης σε μορφή Τρίτωνα έδειχνε την κατεύθυνση των ανέμων.

Κατά την Βυζαντινή εποχή και την Τουρκοκρατία ο χώρος καταλήφθηκε από οικίες, εργαστήρια και εκκλησίες καθώς και το Φετιχιέ Τζαμί. (Διαβάστε εδώ για το Φετιχέ Τζαμί http://cultureloversgr.blogspot.com/2018/10/blog-post_69.html)

Η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο είναι 8 ευρώ.

Πηγή: 

http://odysseus.culture.gr/

http://archaeologia.eie.gr/