Η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι, μια γυναίκα που αψήφησε τις συμβάσεις και τις προκαταλήψεις της εποχής της για να εξελιχθεί σε μια σπουδαία ζωγράφο, είναι η "πρωταγωνίστρια" στη νέα μεγάλη έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου (National Gallery). Τα εγκαίνια της έκθεσης συνέπεσαν με την κυκλοφορία ενός βιβλίου στα αγγλικά για την ανατρεπτική Αρτεμισία του 17ου αιώνα, το οποίο εξερευνά τη σχέση της Ιταλίδας δημιουργού με τις απαρχές του φεμινισμού στην αναγεννησιακή Ευρώπη.
"Θα σας δείξω τι μπορεί να κάνει μια γυναίκα" είπε η Αρτεμισία Τζεντιλέσκι, σε μια εποχή που η Ευρώπη δεν αποδεχόταν εύκολα τις καλλιτέχνιδες. Ωστόσο, η Αρτεμισία ήταν εξαιρετική, ήρθε σε αντιπαράθεση με τις προκαταλήψεις και ξεπέρασε τις προσδοκίες για να γίνει μια άκρως επιτυχημένη ζωγράφος και μια από τις μεγαλύτερες αφηγήτριες ιστοριών της εποχής της.
Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου
Η έκθεση
Η Αρτεμισία ζωγράφισε θέματα με τα οποία παραδοσιακά ασχολούνταν άνδρες καλλιτέχνες που απευθύνονταν στο ανδρικό κοινό. Με τους πίνακές της, μετέτρεψε υπηρέτριες σε θαρραλέους ανθρώπους που συνωμοτούν και επίσης μετέτρεψε τα θύματα σε επιζώντες.
Στην πρώτη μεγάλη έκθεση του έργου της Τζεντιλέσκι στη Βρετανία, έκθεση που θα διαρκέσει έως τις 24 Ιανουαρίου, οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τους γνωστότερους πίνακες της ζωγράφου. Σε αυτούς περιλαμβάνονται δύο εκδοχές του μνημειώδους και βίαιου έργου "Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη", αλλά και πολλές αυτοπροσωπογραφίες της.
Ξεχωριστή είναι η "Αυτοπροσωπογραφία της ως Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας", πρώτο πορτραίτο γυναίκας - και πρώτο αυτοπροσωπογραφικό πορτραίτο - που αποτελεί μέρος της Ιταλικής συλλογής του 17ου αιώνα.
Τον Μάρτιο του 2019, ο εν λόγω πίνακας ταξίδεψε σε όλη την Βρετανία, ακόμα και σε ασυνήθιστα μέρη όπως σε νοσοκομείο, σχολείο θηλέων και φυλακή!
Στην Εθνική Πινακοθήκη της βρετανικής πρωτεύουσας εκτίθενται επίσης πίνακες της Ιταλίδας καλλιτέχνιδας με θέματα ηρωίδες από την Ιστορία και την Βίβλο, καθώς και προσφάτως ανακαλυφθείσες προσωπικές επιστολές της ζωγράφου, οι οποίες παρουσιάζονται για πρώτη φορά στη Βρετανία.
Μέσα από την έκθεση, οι λάτρεις της τέχνης θα μπορέσουν να ακολουθήσουν τα βήματα της Αρτεμισίας Τζεντιλέσκι από την Ρώμη στη Φλωρεντία, τη Βενετία, τη Νάπολη και το Λονδίνο. Παράλληλα, θα μπορέσουν να ακούσουν τη φωνή της μέσα από τις επιστολές της και έτσι να δουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια της.
Το βιβλίο
Στα μέσα Σεπτεμβρίου κυκλοφόρησε το βιβλίο με τίτλο "Αρτεμισία Τζεντιλέσκι και ο φεμινισμός στην πρώιμη δυτική Ευρώπη", το οποίο δίνει μια ανατρεπτική, φεμινιστική ματιά στο γεμάτο θυμό, αλλά και χιούμορ, έργο της Ιταλίδας ζωγράφου. Η συγγραφέας, ιστορικός τέχνης Μαίρη Γκάραρντ, γράφει πως η Αρτεμισία, κόρη του Μπαρόκ ζωγράφου Οράτσιο Τζεντιλέσκι, είναι αναμφισβήτητα η πιο αναγνωρισμένη γυναίκα καλλιτέχνις της πρώιμης σύγχρονης εποχής.
Σύμφωνα με την Γκάραρντ, στις μέρες μας, το έργο της Αρτεμισίας παρουσιάζεται συχνά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ έχουν γίνει κινηματογραφικές ταινίες, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα για τη ζωή της. Καθόλου κακή εξέλιξη για μια καλλιτέχνιδα που ήταν εν πολλοίς ξεχασμένη μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα (αν και για να είμαστε δίκαιοι, το ίδιο ξεχασμένος ήταν και ο επίσης σπουδαίος Καραβάτζιο).
Η ιστορικός τέχνης τονίζει πως οι αναφορές για τη ζωή της Αρτεμισίας συχνά περιορίζονται στον βιασμό της, όταν ήταν έφηβη, από έναν συνάδελφο του ζωγράφου πατέρα της. Ωστόσο, η Γκάραντ δεν ασχολείται τόσο με τον βιασμό ή με τη δίκη που ακολούθησε.
Επιπλέον, η Γκάραρντ περιγράφει το πιο διάσημο έργο της Τζεντιλέσκι, "Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη" (1618-20), που συχνά ερμηνεύεται ως μια καλλιτεχνική βεντέτα:
"Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το έργο αυτό είναι τέχνη, όχι ψυχοθεραπεία. Η εκδίκηση της Αρτεμισίας στον βιαστή της, μέσω του πίνακα, δεν ήταν αμυντική ψυχολογική αντίδραση μιας γυναίκας - θύματος, αλλά πρέπει να εκληφθεί ως ποιητική δικαιοσύνη".
Η Γκάραρντ εστιάζει επίσης την προσοχή μας στις γυναίκες του περίφημου πίνακα - την Ιουδήθ και την υπηρέτρια της Άμπρα - που ενώνονται για να κάνουν την βρώμικη δουλειά. Η Ιουδήθ και ο Ολοφέρνης δεν ήταν συνήθη θέματα στην τέχνη της Αναγέννησης και του Μπαρόκ (δείτε τους Μποτιτσέλι, Ντονατέλο, Καραβάτζιο). Έτσι, η καινοτομία της Αρτεμισίας Τζεντιλέσκι δεν είναι η απεικόνιση μιας γυναίκας να αποκεφαλίζει έναν άνδρα, αλλά η παρουσίαση μιας ισχυρής αδελφοσύνης.
Πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου