«Πύθωνας»: Το γλυπτό του Τσόκλη που σε κοιτά στην καρδιά χωρίς να σε βλέπει

Τον είδα στην Εθνική Πινακοθήκη ένα πρωινό του Ιουλίου, όταν το φως τον έλουζε και τα χρώματα άρχισα να μιλούν. Δεν ξεπρόβαλε ως ένα φίδι τρομακτικό όπως το έχουμε συνηθίσει, αλλά αλλιώτικο, ελκυστικό, σχεδόν αισθησιακό. Τα χρώματα και η στάση του με κάλεσαν να πλησιάσω, και μόνο αργότερα συνειδητοποίησα ότι το μεταλλικό του σώμα είναι φτιαγμένο από κουτιά κονσέρβας. Είναι ο «Πύθωνας» του Κώστα Τσόκλη.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Ο Πύθωνας, ένα γλυπτό εσωτερικού χώρου, μια κατασκευή in situ που σχεδιάστηκε ειδικά για τον εκθεσιακό χώρο έχει κάτι σαν μαγνήτη, αυτη την αίσθηση μου δημιούργησαν και οι πολλοί μικροί καθρέφτες γύρω του. Σαν κάτι να εκλύει προς το μέρος του, μια κίνηση, κάτι να τραβάει τον θεατή κοντά του, λες και μέσα από αυτούς τους καθρέφτες, θα ξεχάσει το "τέρας" -Πύθωνα απέναντι του και θα δει τα δικά του τέρατα. Η αλήθεια είναι ότι προσπάθησα να τραβήξω selfie μέσα από τα "καθρεφτάκια" αλλά πλησίαζα επικίνδυνα...το έργο. Μια σκέψη πέρασε από το μυαλό μου:  Ο Πύθωνας τελικά σε κοιτά στην καρδιά κι ας μην σε βλέπει!

Γιατί τενεκεδένιος Πύθωνας;

 Ο Κώστας Τσόκλης χρησιμοποιεί τεμάχια αλουμινίου, κουτιά κονσέρβας, δημιουργώντας ένα μεταλλικό σώμα που παραπέμπει στον μυθικό δράκοντα των Δελφών. Αρχικά εκεί είχε τοποθετηθεί στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών, σε έαν σκοτεινό δωμάτιο. Εδώ, τώρα στην Πινακοθήκη, ως δάνειο, τοποθετήθηκε στο φουαγέ και αναδύθηκε στο φως. Στους Δελφούς η θέση του στα σκοτεινά είχε λόγο: Ο Πύθωνας κατά τη μυθολογία φύλαγε το Μαντείο, αφού τον σκότωσε ο Απόλλωνας προστάτευε εκείνος τον ιερό χώρος και η ιέρεια του έκτοτε ονομάστηκε Πυθία προς τιμή του Πύθωνα!

Όχι τυχαία ο καλλιτέχνης επέλεξε αυτά τα υλικά: Για να αποδομήσει τη μυθική απειλή και την έντυσε με βιομηχανική καθημερινότητα, σαν να λέει πως ακόμη και ο φόβος μπορεί να ανακυκλωθεί! Είναι σαν το καλλιτεχνικό έργο να μας φέρνει μια λύτρωση.

Συμβολισμοί και φιλοσοφική διάσταση

 Ο «Πύθωνας» δεν δείχνει επιθετικός στον θεατή, τον παρατηρεί αδιάφορα, δεν καταλαβαίνεις όντας λαβομένος εάν πονάει. Στο έργο συνυπάρχουν το μυθικό και το τεχνητό, ο αρχέγονος τρόμος και η σύγχρονη αποξένωση. Ως θεατής ένιωσα ότι διέσχιζα μια διαδρομή, καθώς το παρατηρούσα και το επεξεργαζόμουν οπτικά, σαν να περνάω μέσα από μια σπείρα όπως αυτό το πλάσμα ακόμη κινείται-σπαρταράει τουλάχιστον στα μάτια μου.  Σκεφτόμουν  καθώς το κοιτούσα: Εάν σήμερα έχουμε σκοτώσει τον Πύθωνα,  δεν φοβόμαστε, ποιος φυλάει τα ιερά; Γιατί παραμένουμε τόσο καθηλωμένοι αφου δεν υπάρχει εμπόδιο-φόβος; Η Τέχνη θα φέρει την κάθαρση που χρειζόμαστε;

Το βιβλίο: «Ο Άγιος Γεώργιος και ο Πύθωνας»

Αξίζει να σημειωθεί ότι εκδόθηκε από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, με τη σειρά Παιχνίδι με την Τέχνη, Το βιβλίο: «Ο Άγιος Γεώργιος και ο Πύθωνας» του Κώστα Τσόκλη, σε επιμέλεια της Κατερίνας Ζαχαροπούλου.  Το βιβλίο του Κώστα Τσόκλη παρουσιάζει εικαστικό και μυθικό υλικό, καθώς συνδυάζει τον μύθο του Αγίου Γεωργίου με την μορφή του Πύθωνα, συνομιλώντας με έννοιες όπως είναι η υπαρξιακή πάλη, ο φόβος και η μεταμόρφωση.