Από τον ελαιώνα σε έκρηξη Χρώματος: Όταν ο Βαν Γκογκ Φύτεψε τον Σπόρο στον Ματίς

 

 Ένα τοπίο γεμάτο ελαιόδεντρα, ουρανό σε ροζ και γαλάζιες αποχρώσεις, και γρασίδι που λάμπει πορτοκαλί. Όχι, δεν είναι Βαν Γκογκ. Είναι Ματίς. Και όμως, πίσω από κάθε πινελιά, πίσω από κάθε τόνο, κρύβεται η σκιά του Ολλανδού δασκάλου. 

Το Μουσείο Βαν Γκογκ αποκτά για πρώτη φορά έργο του Ανρί Ματίς, φωτίζοντας τη βαθιά επίδραση του Βαν Γκογκ στη γέννηση της μοντέρνας τέχνης. Ένας ελαιώνας που μιλάει τη γλώσσα του Βαν Γκογκ.

Ειδικότερα, το έργο Ελαιώνας στο Collioure (1905) του Ματίς, που μόλις εντάχθηκε στη συλλογή του Μουσείου Βαν Γκογκ, αποτυπώνει με εκρηκτικό χρώμα και ελεύθερη πινελιά την ψυχή του τοπίου. Αν και δημιουργήθηκε 15 χρόνια μετά τον θάνατο του Βαν Γκογκ, το έργο πάλλεται από την επιρροή του: αντι-νατουραλιστικό, εκφραστικό, βαθιά προσωπικό. Η επιλογή του θέματος —ο ελαιώνας— είναι από μόνη της ένας φόρος τιμής στον Ολλανδό ζωγράφο, που έβρισκε παρηγοριά στον ήχο των φύλλων κατά την παραμονή του στο άσυλο του Saint-Rémy. 

 Η πρώτη συνάντηση: Ένα σχέδιο που άλλαξε πορεία

 Ο Ματίς γνώρισε το έργο του Βαν Γκογκ το 1897, όταν επισκέφθηκε τον Αυστραλό ζωγράφο Τζον Ράσελ στη Βρετάνη. Ο Ράσελ, φίλος του Βαν Γκογκ, του χάρισε ένα σχέδιο του εκλιπόντος καλλιτέχνη — τις Θημωνιές (1888). Ο Ματίς το κρέμασε στο διαμέρισμά του στο Παρίσι, δίπλα σε έργα των Σεζάν και Γκογκέν. Από εκείνη τη στιγμή, το χρώμα και η πινελιά του άλλαξαν. Η παλέτα του έγινε πιο τολμηρή, η σύνθεση πιο ελεύθερη. Ο Βαν Γκογκ είχε φυτέψει τον σπόρο. 

 

Βίνσεντ βαν Γκογκ, Θημωνιές (1888).
Εικόνα από το  Μουσείο Τέχνης της Φιλαδέλφειας.

Από τον Φωβισμό στην αφαίρεση: Η κληρονομιά του Βαν Γκογκ 

Το Ελαιώνας στο Collioure εκτίθεται πλέον δίπλα στο έργο του Βαν Γκογκ με τίτλο "Δέντρα στον Κήπο του Ασύλου" (1889), αποκαλύπτοντας τη συνομιλία δύο γενεών. Ο Ματίς, μελετώντας τα σχέδια του Βαν Γκογκ, υιοθέτησε την ένταση της γραμμής, αλλά πρόσθεσε τη δική του ελευθερία: άφησε τμήματα του καμβά ασύμπληρωτα, ατομικοποίησε την πινελιά, θυσίασε τη συνοχή για χάρη της έκφρασης. 

Βίνσεντ βαν Γκογκ, Δέντρα στον Κήπο του Ασύλου (1889).
Εικόνα από το Μουσείο Βαν Γκογκ, Άμστερνταμ.

 Ένα μουσείο, μια γέφυρα εποχών 

Παρά τη λιτότητα, τα χρώματα είναι τόσο εκθαμβωτικά. Η απόκτηση του πίνακα καλύπτει ένα σημαντικό κενό στη συλλογή του μουσείου και αναδεικνύει την επιρροή του Βαν Γκογκ όχι μόνο στον Φωβισμό, αλλά και σε ολόκληρη τη μοντέρνα τέχνη του 20ού αιώνα. Ο Πικάσο τον αποκαλούσε «προστάτη άγιο», ο Χόκνεϊ τον θαυμάζει, και οι εξπρεσιονιστές όπως ο Κίρχνερ και ο Καντίνσκι τον θεωρούσαν ήρωά τους. Ο Βαν Γκογκ δεν ζωγράφισε μόνο πίνακες — ζωγράφισε δρόμους για τους επόμενους. 

πΗΓΉ : news.artnet.com/