Ο Λευκός Άγγελος της Μιλέσεβα, ένα αριστούργημα Βυζαντινής Τέχνης και σύμβολο της Παγκόσμιας Ειρήνης

Στον "πολιτιστικό κήπο" του κόσμου, η Σερβία κατέχει την δική της ξεχωριστή θέση με τα ιδιαίτερου κάλλους ορθόδοξα χριστιανικά μοναστήρια της και τις τοιχογραφίες τους, που ανάγονται στα μεσαιωνικά χρόνια. Αν και οι τοιχογραφίες αυτές έγιναν με βάση την βυζαντινή τεχνοτροπία, στην οποία δεν επιτρέπονταν νεωτερισμοί, οι καλλιτέχνες που τις δημιούργησαν κατάφεραν να προσφέρουν στην ανθρωπότητα αριστουργήματα, όπως τον περίφημο Λευκό Άγγελο, που κοσμεί την ιστορική μονή της Μιλέσεβα και είναι η πρώτη εικόνα που μεταδόθηκε μέσω δορυφόρου από την Ευρώπη στην Αμερική!   

Tου Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Κατά την διάρκεια του 20ου αιώνα, οι Ευρωπαίοι έμειναν έκπληκτοι στην θέα του

Λευκού Αγγέλου, της τοιχογραφίας που απεικονίζει τον Αρχάγγελο Γαβριήλ, ντυμένο με λευκό χιτώνα και με απλωμένα τα φτερά του, να κάθεται σε μια πέτρα. Ο Αρχάγγελος δείχνει στις Μυροφόρες - τις γυναίκες που θα άλειφαν με μύρο το σώμα του Ιησού - τον κενό τάφο του Χριστού, δηλώνοντας με αυτόν τον τρόπο την Ανάσταση του Κυρίου.    

Ως σύμβολο Ειρήνης

Το 1963, η Ευρώπη έστειλε στην Αμερική την εικόνα του Λευκού Αγγέλου, κατά την έναρξη δορυφορικής σύνδεσης μεταξύ των δύο ηπείρων, συμβολίζοντας έτσι την ειρήνη που ο Αρχάγγελος φέρνει σε όλο τον κόσμο. Ήταν ένα άκρως συμβολικό - και ουσιαστικό - μήνυμα, μόλις δύο χρόνια μετά από την κρίση των πυραύλων στη Κούβα, μεταξύ ΗΠΑ και Σοβιετικής Ένωσης, που έφερε τον πλανήτη στα πρόθυρα πυρηνικού ολοκαυτώματος. Η εικόνα του Λευκού Αγγέλου μεταδόθηκε μάλιστα και στο διάστημα, μερικά χρόνια αργότερα. 

Η ανείπωτης ομορφιάς τοιχογραφία αποτελεί μέρος της σύνθεσης "Οι Μυροφόρες στον τάφο του Χριστού", η οποία θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά ζωγραφικά έργα στην βυζαντινή και δυτικοευρωπαϊκή τέχνη του Μεσαίωνα. Πιστεύεται ότι ο Λευκός Άγγελος αγιογραφήθηκε από άγνωστους Έλληνες καλλιτέχνες μεταξύ των ετών 1222-1228, στον νότιο τοίχο του παρεκκλησιού της Ανάληψης του Χριστού, στην σερβική μονή Μιλέσεβα. 

Η ιστορία 

Το ιστορικό μοναστήρι κτίστηκε κοντά στον ομώνυμο ποταμό μεταξύ των ετών 1218-1219 από τον βασιλιά της Σερβίας, Βλάντισλαβ, εγγονό του ιδρυτή του μεσαιωνικού σερβικού κράτους, Στεφάνου Νεμάνια. Εξαιτίας των περίφημων τοιχογραφιών του, η μονή έχει ανακηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.    

      

Το μέγεθος και ο λευκός χιτώνας που φορά ο Άγγελος της Μιλέσεβα, με την χαρμόσυνη όψη του, προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση και σε κάνει να αναρωτιέσαι γιατί οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν αυτό το αριστούργημα επτά αιώνες μετά από την δημιουργία του.       

Κι' όμως, αυτό το γεγονός έχει την εξήγησή του: Κατά την κατάκτηση της μεσαιωνικής Σερβίας και των μοναστηριών της από τους Οθωμανούς Τούρκους, οι τοιχογραφίες της μονής Μιλέσεβα υπέστησαν σημαντικές ζημιές, και γι' αυτό αποκαταστάθηκαν τον 16ο αιώνα. 

Ωστόσο, κατά τις εργασίες αποκατάστασης, μια άλλη τοιχογραφία δημιουργήθηκε πάνω από την φημισμένη ζωγραφική αναπαράσταση "Οι Μυροφόρες στον τάφο του Χριστού". 

Έτσι, ο Λευκός Άγγελος καλύφθηκε και έμεινε κρυμμένος για το κοινό, από εκείνη την εποχή μέχρι τον 20ο αιώνα. οπότε όλος ο ναός της Ανάληψης του Χριστού στην Μιλέσεβα αναπαλαιώθηκε. 

Τότε αφαιρέθηκε η τοιχογραφία που επικάλυπτε τον Λευκό Άγγελο και ο κρυμμένος επί αιώνες από το φως Αρχάγγελος Γαβριήλ με τον λευκό χιτώνα, φώτισε τον κόσμο με την μοναδική καλλιτεχνική και εσωτερική του ομορφιά. Ο Λευκός Άγγελος παραμένει έκτοτε σύμβολο νεότητας, πολιτιστικής-θρησκευτικής παράδοσης και φυσικά παγκόσμιας ειρήνης.