Κυριακή 13 Ιουλίου 2025

«Ο Τσέτης δεν χωράει σε χρονολογίες»: Ξενάγηση σε αναδρομική έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη




Σαν να μπαίνεις στο εργαστήριό του. Νιώθεις να σε λούζει το φως και το χρώμα...Η είσοδος της Πινακοθήκης πλημμυρίζει με το έργο Λαϊκή Αγορά — ένα επιβλητικό τρίπτυχο από το έργο συνολικής έκτασης 58 μέτρων μήκους και 2 μέτρων ύψους. Καθώς το παρατηρείς είναι λες και βρίσκεσαι  ανάμεσα σε μια χρωματιστή θάλασσα ανθρώπων σχεδόν ακούς τη βουή της Λαικής που παρατηρούσε ο Τσέτης για πάνω από 20 χρόνια από το παράθυρό του στην Ξενοκράτους. Οι μορφές κινούνται, σχεδόν σε φυσικό μέγεθος, αποτυπώνοντας την ρευστότητα της καθημερινής αγοράς, χωρίς έμφαση στα πρόσωπα — σαν να περπατάς μέσα στην ζωγραφιά...

 Η αναδρομή χωρίς χρονολογική γραμμικότητα

Η έκθεση Παναγιώτης Τσέτης:Οι εμμονές του βλέμματος, παρουσιάζει σχεδόν 250 έργα, με τα 210 να ανήκουν στη μόνιμη συλλογή της Πινακοθήκης — δωρεά του καλλιτέχνη από τη δεκαετία του 1990, όπως μας εξήγησε κατατοπιστηκά η ξεναγός στη χθεσινή ξενάγηση. Ο Τσέτης είχε οραματιστεί αυτήν την έκθεση μετά την ανακαίνιση, και είχε αφήσει ακόμη γραπτά λόγια. Ο ίδιος δεν ήταν λάτρης της  χρονολογικής αφήγησης, άλλωστε επέμβενε σε διάφορα έργα του κατά καιρούς οπότε και ο ίδοις δεν πίστευε ότι ένα έργο του είναι της τάδε περιόδου, μας περιέγραψε. Για να μην τον "κακοκαρδίσουν" οι επιμελητές άφησαν την έκθεση να ακολουθεί θεματικές ενότητες, εμμονές του, απόλυτα δικές του — εικόνες, χρώματα, στιγμές που συνθέτουν την δική του ποιητική γλώσσα.




Οι όψεις της Ύδρας και της Αθήνας


Η Ύδρα — γενέτειρα και μόνιμη εμμονή — ενσωματώνεται ξανά και ξανά στη ζωγραφική του, άλλοτε με γήινη παλέτα,κυρίως πριν το ταξίδι για σπουδές στο Παρίσι άλλοτε με φως ουράνιου τόξου. Τα παριζιάνικα χρόνια του έλεγε ότι του άνοιξαν τα μάτια,  και εκεί πειραματίστηκε με χαρακτική σε χαλκό. Η επιστροφή του στην Αθήνα συνοδεύτηκε από 
αποτυπώσεις στεγών, σκιών και φως — σε κάποια έργα με δύο μόλις χρώματα, κάποιες φορές ασπρόμαυρα, άλλες φωτογραφικά καθαρά.


Θεματικές εμμονές

Ο Τέτσης ανέπτυξε κάποιες θεματικές ενότητες στις οποίες επανερχόταν για να διορθώσει με πινελιές όπως το φούτμπολ ( αν και εκείνος δεν ήταν ποδοσφαιόφιλος, αλλά τον εντυπωσίαζε η σπιρτάδα-κινησιολογία  του αθληματος) τα πορταίρα για τα οποία έλεγε ότι τον εμπειστεύονταν οι φίλοι του-σπάνια ζωγράφιζε πορτραίτα από φωτογραφίες, νερές φύσεις- κυρίως λουλούδια των οποίων αγαοπούσε να αποθανατίζει την ομορφιά και ζωντάνια.  


 Θάλασσες και εσωτερικές μεταμορφώσεις

Ο καλλιτέχνης δεν περιορίστηκε ποτέ σε μία μόνο εκδοχή του τοπίου. Εκείνος παρατηρούσε τον ήλιο να περνά από όλες τις φάσεις, τη θάλασσα και την απεινόκινε να χρωματίζεται στρωματικά, την πανσέληνο την οποία απέδωσε ατμοσφαιρικά. Με ακουαρέλες και μελάνια που στάζουν, δημιουργεί έργα πιο αέρινα, πιο εξωστρεφή, εσωτερικές μεταμορφώσεις που γίνονται εικόνα.

 Παραγγελίες με ιδιότυπο ύφος

Μόνο στις παραγγελίες είναι σαν να στράγγιξε το φως και το χρώμα με το οποίο έλουζε το τελάρο. Το πανόραμα της Ομόνοιας, μια παραγγελία για την Εθνική Τράπεζα, με θέα νεοκλασικά κτίρια — αναφορά στην χαμένη αίγλη της Αθήνας, κτίρια που είτε είχαν χαθεί προν την δεκαετία του 60' είτε ισοπεδώθηκαν μετά. Εδώ το ύφος διαφέρει, πιο στατικό, λιγότερο βιωματικό, μια αφηγηματική καταγραφή που διατηρεί όμως τη θερμότητα του καλλιτέχνη.

 Πεύκα και παιδικές μνήμες

Τα πεύκα του εκτέθηκαν 2015 στο Μέγαρο Μουσικής, σαν μικρά μπονσάι — αφαιρετικά, συμπυκνωμένα, σύνοψη της παιδικής ηλικίας και των χαμένων στιγμών. Κι αυτο γιατί προς το τέλος της ζωής του νοσταλγεί ένα κομμένο δέντρο που έβλεπε παιδί στην Ύδρα. 

Με συναίσθημα κάτω από το χρώμα, στο εντυπωσιακά μεγάλο έργο Ουράνιο τόξο οι βροχές που ζωγραφίζει μοιάζουν να ενώνουν όλες τις αποχρώσεις, να μετατρέπουν τη θλίψη σε ομορφιά.

 Το τελευταίο δώρο και η μεγάλη τιμή

Προς το τέλος της ζωής του, τιμήθηκε με παράσημο του Τάγματος του Φοίνικα. Το πιο σημαντικό του δώρο όμως δεν ήταν αυτό — αλλά ένα μικρό γυάλινο μπουκαλάκι,  που του χάρισε όταν ήταν παιδί πάμπτωχοαπό ενας αργότερα φίλος του σε κεντρικό φαρμακείο, της Αθήνας που συμβόλιζε τη δύναμη της μνήμης.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου