Η Οικία Παύλου Μελά ξαναζεί ως μουσειακός χώρος: Κιβωτός ιστορικής μνήμης και εθνικής υπερηφάνειας

 

Η οικία του Μακεδονομάχου Παύλου Μελά αποτελεί κιβωτό της ιστορικής μνήμης, εκείνης που μας κάνει υπερήφανους για την καταγωγή μας, για την ταυτότητα μας ως μέλη ενός έθνους και της κοινωνίας, με ήθος και ήρωες. Το αρχιτεκτονικό αυτό στολίδι της Κηφισιάς, που για δεκαετίες έστεκε ως κουφάρι και σιωπηλή απόδειξη της παραμέλησης από την Πολιτεία που δεν αναλάμβανε να στηρίξει το όρμα της απογόνου του να διατηρηθεί για να τιμήσει τη μνήμνη του, αναγεννήθηκε τελικά μετά από δωρεά της εγγονής του Ναταλίας Ιωαννίδη. Η οικία του Παύλου Μελά, ενός ανθρώπου που απαρνήθηκε τα πλούτη και την πολιτική ισχύ της οικογένειάς του για να δώσει μάχη για τα ιδανικά του, απέκτησε  μουσειακό χαρακτήρα και αποπνέει συγκίνηση και εθνική περηφάνια.

Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Το αρχοντικό του 1894 σχεδίασε ο ίδιος για να στεγάσει τους θερινούς μήνες την οικογένειά του. Σημειώνεται πως το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανέλαβε την αποκατάσταση του κτιρίου με τη στήριξη της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας Δράμας «ΚΥΚΛΩΨ», η οποία συγκρότησε ομάδα ειδικών για την επαναφορά της οικίας στην αρχική της μορφή.Πλέον έχει αποκατασταθεί και λειτουργεί με φροντίδα και σεβασμό από τον Ελληνικό Στρατό και τη Σχολή Ευελπίδων, προσφέροντας δωρεάν ξενάγηση σε ένα φιλόξενο περιβάλλον, κατάλληλο ακόμη και για παιδιά.

 Αποτελεί μοναδικό δείγμα εξοχικής κατοικίας
 του 19ου αιώνα
 στα αθηναϊκά προάστια.

Μια ζωντανή εμπειρία ιστορίας και συναισθήματος

Ο επισκέπτης μεταφέρεται στον χρόνο, στα καλοκαίρια που ο Παύλος Μελάς περνούσε με την οικογένειά του στην εξοχική κατοικία. Το κτίριο έχει επανέλθει στην εποχή εκείνη χάρη σε ειδικούς τεχνίτες, ενώ οι τοιχογραφίες έχουν καθαριστεί χωρίς να αλλοιωθούν,δεν χρειάστηκε καν ναζωγραφιστούν ξανά, παραμένουν οι αυθεντικές. 

Το σπίτι υπήρξε καταφύγιο
για τον Παύλο, τη Ναταλία
και τα παιδιά τους,
 Μίκη και Ζωή,
κατά τα τελευταία εννέα χρόνια της ζωής του.
Ο χαρακτήρας του ήταν βαθιά οικογενειακός,
όπως τον οραματίστηκαν οι ίδιοι οι Μελά. 

Το παλιό σαλονάκι που μεταφέρθηκε από τη μόνιμη κατοικία της οικογένειας, οιεντυπωσιακές φωτογραφίες, πριν φύγει τελευτάια φορά για το μέτωπο, αλλά και άλλα στιγμιότυπα, προσωπικά αντικείμενα όπως ένα μαντήλι με το όνομά του, ένας σταυρός με άγιο ξύλο και μια εικόνα από τα Ιεροσόλυμα, φυσικά και η βέρα με το όνομά του δημιουργούν οικειότητα και προκαλούν κύματα συγκίνησης.

Η σφαγίδα του φέρει ψευδώνυμο 
που παραπέμπει στο όνομα του.
Ζέκας στη ντοπιολαλιά είναι ο μελανός,

Από την Κατοχή στην αναγέννηση της μνήμης

Το σπίτι, που ταλαιπωρήθηκε και επιτάχθηκε από τους Γερμανούς στην Κατοχή, αποπνέει σήμερα τη ζεστασιά μιας δεμένης οικογένειας, με έντονες μνήμες ενός ηρωικού πατέρα και συζύγου. Σημαντικά έγγραφα από τη Σχολή Ευελπίδων, το ξίφος του, η παραδοσιακή στολή -ντουλαμάς- με τον σταυρό και η σφραγίδα του, συνθέτουν την εικόνα του στρατιωτικού που υπηρέτησε με αυταπάρνηση την Πατρίδα.

Τεκμήρια προσφοράς και οικογενειακής συνέχειας

Τα βιβλία της Ναταλίας Μελά και του ΊωναΔραγούμη.

Η καρέκλα του σπουδαίου θείου Λ.Μελά.

Έγγραφο της Εθνικής των Ελλήνων Εταιρείας.

Ανάμεσα στα εκθέματα ξεχωρίζουν βιβλία όπως εκείνο της συζύγου του Ναταλίας, με τις επιστολές του από το μέτωπο,που έχουν ιδιαίτερη ιστορική αξία και το έργο του γαμπρού του Ίωνα Δραγούμη «Μαρτύρων και Ηρώων Αίμα», που συνέβαλε δίνοντάς του πληροφορίες στον Μακεδονικό Αγώνα ως διπλωματικός υπάλληλος στο Μοναστήρι. Άξια αναφοράς είναι και η καρέκλα του θείου του Λέοντα Μελά, υπούργου Δικαιοσύνης και υπογράφοντος του πρώτου Συντάγματος της Ελλάδας, καθώς και ένα έγγραφο της Εθνικής των Ελλήνων Εταιρείας, συνέχειας της Φιλικής Εταιρείας, αποκαλύπτουν τη βαθιά οικογενειακή σύνδεση με την εθνική ιστορία.

Σήμερα, η οικία του Ήρωα Ανθυπολοχαγού
 Παύλου Μελά
 στέκει ξανά
όπως την οραματίστηκε ο ίδιος,
 ως σύμβολο θυσίας,
 μνήμης και εθνικής αξιοπρέπειας.

Η επιστολή που συγκινεί και εμπνέει

Συγκινητικό είναι το ολόγραμμα του Παύλου Μελά που γράφει επιστολή προς τον νέο Ευέλπι, ένα έθιμο της Σχολής Ευελπίδων για την ενθάρρυνση των 16χρονων πρωτοετών. Στην επιστολή αυτή, ο ήρωας ενθαρρύνει τον νεαρό να υπηρετήσει τα ελληνικά ιδανικά του ανθρωπισμού, μεταφέροντας το μήνυμα της θυσίας και της πίστης στην Πατρίδα.

Η δράση του ήρωα και η αφύπνιση του έθνους

Στην Οικία παρουσιάζεται η δράση του Παύλου Μελά, που με αυταπάρνηση, καθώς  κατά τη θερινή του άδεια, πολεμούσε για την απελευθέρωση της Μακεδονίας από την τουρκική κατοχή των 500 ετών. Χάρτες, φωτογραφικά ντοκουμέντα, εφημερίδες με την είδηση του θανάτου του και συλλυπητήριες επιστολές καταδεικνύουν την αφύπνιση του ελληνικού λαού και την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα.

Ο επισκεπτης μπορεί να δει σημαντικά ντοκουμέντα
από τον Μακεδονικό Αγώνα,όπως είνα
η λίστα των αγωνιστών.
Ξεχωρίζει το δίπλωμα και τα μετάλλια
της Ναταλίας Μελά.

Η παρακαταθήκη της Ναταλίας Μελά και η εθνική αναγνώριση

Ανάμεσα στα αξιομνημόνευτα τεκμήρια βρίσκεται και τα μετάλλια προς τη Ναταλία Μελά από τον Ελευθέριο Βενιζέλο για την προσφορά της στον Μακεδονικό Αγώνα, καθώς ανέδειξε τη μεγάλη θυσία του συζύγου της και αφύπνισε τους Έλληνες. Τα οπτικοακουστικά μέσα με τα γενεαλογικά δέντρα των οικογενειών συμπληρώνουν την εμπειρία και βοηθούν τον επισκέπτη να κατανοησει το μέγεθος της θυσίας του καθώς ο Παύλος Μελάς,γόνος εύπορης οικογένειας, με κοινωνική αίγλη και προοπτικές επαγγελματικές και πολτικές, έθεσε πιο πάνω από ολα τα ιδανικά του, δεν κάθισε στην βολή του,αλλά πολέμησε για τα ποστέυω του. Χάρη στον αγώνα του επιτεύχθηκε η αφύπνιση, η απελευθέρωση των υπόδουλων εδαφών και ο διπλασιασμός της Ελλάδας. Αποτέλεσε και αποτελει πρότυπο μαχητή για τις αξίες και τα ιδανικά του..

Ένα από τα πιο συγκινητικά εκθέματα.
Η σαπουνοθήκη παρέμεινε για χρόνια κλειστή.
Όταν η εγγονή του Ναταλία Ιωαννίδη την άνοιξε
για να εκτεθεί στην οικία ανακάλυψε 
το μαντήλι με το όνομά του.

Ημέρα μνήμης και εθνικής τιμής

Ο Παύλος Μελάς σκοτώθηκε στις 13 Οκτωβρίου1904,μετά από προδοσία, στο χωριό Στάτιστα της Καστοριάς, το οποίο σήμερα φέρει το όνομά του προς τιμήν, ημερομηνία που έχει αφιερωθεί στον Μακεδονικό Αγώνα. Το σπίτι στο οποίο σκοτώθηκε λειτουργεί σήμερα ως μουσείο, σύμβολο της εθνικής μνήμης και της αδιάκοπης προσφοράς στην Πατρίδα.

Η επίσκεψη στην Οικία Μελά,με δωρεάν είσοδο, είναι μια ευχάριστη εμπειρία καθώς γίνεται κατατοπιστικό και ευληπτο τρόπο, ώστε να είναι δυναατή η παρακολούθηση και από τα παιδιά. Για την επίσκεψή σας θα πρέπει να κλείσετε ραντεβού στο τηλέφωνο 210-62.02.963.