Το Μουσείο Ludwig στην Κολωνία παρουσιάζει την έκθεση Smile! How the Smile Came Into Photography, μια εικαστική και κοινωνιολογική αναδρομή στην ιστορία του χαμόγελου μέσα από τη φωτογραφία πορτρέτου. Η έκθεση, που φιλοξενείται στους Φωτογραφικούς Χώρους του μουσείου, συγκεντρώνει ανώνυμα και καλλιτεχνικά πορτρέτα από τον 19ο έως τον 21ο αιώνα, εξετάζοντας πώς οι κοινωνικές νόρμες, η τεχνολογία και τα πρότυπα ομορφιάς διαμόρφωσαν τις εκφράσεις μας μπροστά στον φακό.
Από την ακινησία του 19ου αιώνα στο χαμόγελο της διαφήμισης
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, η φωτογράφιση απαιτούσε απόλυτη ακινησία, με αποτέλεσμα οι εκφράσεις να είναι συχνά άκαμπτες και ανέκφραστες. Ο φωτογράφος Josef Janssen το 1878 περιέγραφε την εμπειρία ως «άβολη και αποπροσωποποιημένη», καθώς οι φωτογραφιζόμενοι έπρεπε να στηρίζουν το κεφάλι τους σε ειδικά στηρίγματα και να κοιτούν ένα κενό σημείο στον χώρο. Η απουσία χαμόγελων δεν οφειλόταν μόνο στην τεχνική δυσκολία, αλλά και στις κοινωνικές αντιλήψεις της εποχής, όπου τα συναισθήματα θεωρούνταν ιδιωτική υπόθεση και δεν είχαν θέση σε ένα επίσημο πορτρέτο.
Ο κινηματογράφος και η διαφήμιση αλλάζουν το φωτογραφικό πρόσωπο
Η εμφάνιση του βωβού κινηματογράφου τον 20ό αιώνα έφερε στο προσκήνιο τη χρήση εκφράσεων για την απόδοση συναισθημάτων, ενώ τα κοντινά πλάνα και τα πορτρέτα κεφαλής αντικατέστησαν σταδιακά τις ολόσωμες λήψεις. Η διαφήμιση ενίσχυσε περαιτέρω την εξωστρέφεια, με τα λαμπερά χαμόγελα των ηθοποιών να ταυτίζονται με την επιθυμία και την ευημερία. Έρευνα του 2015 σε σχολικά λευκώματα των ΗΠΑ έδειξε ότι το χαμόγελο στις φωτογραφίες αυξάνεται σταθερά από τις αρχές του 20ού αιώνα, με τις γυναίκες να χαμογελούν συχνότερα από τους άνδρες.
Το χαμόγελο ως πολιτισμικός καθρέφτης της εποχής
Παρά την παγκόσμια τάση προς μεγαλύτερη εκφραστικότητα, η φωτογραφία μόδας συνεχίζει να προβάλλει την ψυχρότητα και το κύρος μέσα από ανέκφραστα πρόσωπα. Ήδη από το 1927, ο κοινωνιολόγος Siegfried Kracauer είχε παρατηρήσει ότι ο κόσμος είχε αποκτήσει ένα «φωτογραφικό πρόσωπο». Η έκθεση στο Μουσείο Ludwig επιβεβαιώνει ότι αυτή η παρατήρηση παραμένει επίκαιρη, αποκαλύπτοντας ότι το χαμόγελο δεν είναι απλώς μια αυθόρμητη έκφραση, αλλά ένα πολιτισμικό φαινόμενο με ιστορικό βάθος.
Επιμέλεια και συνοδευτική έκδοση
Η έκθεση συνοδεύεται από έκδοση με κείμενο της Katharina Sykora και επιμελείται η Miriam Szwast σε συνεργασία με τη Brit Meyer.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου