Μια σπάνια και ασυνήθιστη απεικόνιση της μυθικής Μέδουσας έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην αρχαία πόλη Αμάστρις (σημερινή Αμάσρα) στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία. Αντί για το τρομακτικό βλέμμα που παραδοσιακά συνοδεύει τη μορφή της, η Μέδουσα που εντοπίστηκε σε φατνώματα οροφής μνημειακής ρωμαϊκής στοάς παρουσιάζει ένα ήπιο, σχεδόν χαμογελαστό πρόσωπο. Η ανακάλυψη προσφέρει νέα οπτική στις καλλιτεχνικές επιλογές και την πολιτιστική ταυτότητα της αρχαίας πόλης.
Η πόλη δημιουργήθηκε με συνοικισμό τεσσάρων μικρών ιωνικών αποικιών (Σήσαμος, Κύτωρος, Κρώμνη και Τίειον). Η Σήσαμος μάλιστα αναφέρεται ήδη από τον Όμηρο στην Ιλιάδα. Πήρε το όνομά της από την Άμαστριδα, βασίλισσα της Ηράκλειας του Πόντου, που μετά τον χωρισμό της από τον Λυσίμαχο συγκέντρωσε τους κατοίκους των γύρω πόλεων σε μία νέα κοινότητα. Βρισκόταν στην Παφλαγονία, στη βόρεια Μικρά Ασία, σε χερσόνησο και γειτονικό νησί που σχημάτιζαν φυσικό λιμάνι. Σήμερα η περιοχή αντιστοιχεί στη σύγχρονη πόλη Αμάσρα, στην επαρχία Μπαρτίν της Τουρκίας.
Η Αμάστρις αποτέλεσε σημαντικό κέντρο του Ποντιακού βασιλείου και αργότερα εντάχθηκε στη ρωμαϊκή επικράτεια. Η αρχιτεκτονική της περιλάμβανε αγορά, στοές, ναούς και μνημεία, στοιχεία που αναδεικνύονται ξανά μέσα από τις σύγχρονες ανασκαφές. Η Αμάστρις είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα ελληνιστικής πόλης που συνδύαζε την ελληνική πολιτιστική παράδοση με τις τοπικές επιρροές της Μικράς Ασίας. Η ίδρυσή της από μια γυναίκα ηγεμόνα, την Άμαστριδα, είναι επίσης σπάνιο φαινόμενο στην αρχαιότητα και προσδίδει ιδιαίτερη ιστορική αξία
Η αναγέννηση ενός μνημείου
Οι ανασκαφές του Πανεπιστημίου Bartın αποκαλύπτουν σταδιακά τη χαμένη αίγλη μιας στοάς ηλικίας 2.000 ετών. Το οικοδόμημα, κορινθιακού ρυθμού, στηριζόταν αρχικά σε μαρμάρινους κίονες ύψους σχεδόν εννέα μέτρων, οι οποίοι κατέρρευσαν ύστερα από αιώνες σεισμών. Σήμερα, το μνημείο ανασυγκροτείται μέσω προγράμματος αναστήλωσης, με χρήση των αυθεντικών λίθων που κάποτε κοσμούσαν την πρόσοψή του.
Την επιστημονική ευθύνη έχει η καθηγήτρια Φάτμα Μπαγδάτλι Τσαμ, η οποία επιβλέπει τις εργασίες σε μια εκτεταμένη περιοχή που θεωρείται ότι αποτέλεσε την αγορά ή το φόρουμ της ρωμαϊκής Αμάστριδας – τον κοινωνικό και εμπορικό πυρήνα της πόλης.
Τι σημαίνει μια χαμογελαστή Μέδουσα;
Στην αρχαιότητα, η Μέδουσα απεικονιζόταν συνήθως ως αποτρεπτική μορφή, με σκοπό να προκαλεί φόβο και να διώχνει το κακό. Η μορφή που βρέθηκε στην Αμάστριδα ανατρέπει αυτή την παράδοση: αντί για αιχμηρά χαρακτηριστικά και απειλητικό βλέμμα, φέρει στρογγυλεμένα μάγουλα, γαλήνιο βλέμμα και μια ανεπαίσθητη έκφραση χαμόγελου.
Η καθηγήτρια Τσαμ εκτιμά ότι η σπάνια αυτή απεικόνιση μπορεί να συμβολίζει μήνυμα ειρήνης ή ευημερίας. Η ομοιότητα με τον Έρωτα ως προς την έκφραση υποδηλώνει ότι οι τοπικοί καλλιτέχνες πιθανόν προσαρμόσαν μυθολογικά μοτίβα ώστε να αντανακλούν το ιδιαίτερο πολιτιστικό περιβάλλον της πόλης.
Νέα στοιχεία για τον πλούτο της Αμάστριδας
Τα τελευταία χρόνια, οι ανασκαφές έχουν φέρει στο φως σημαντικά ευρήματα: κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αγάλματα νυμφών και οικιακών θεοτήτων, φυλακτά και νομίσματα διαφόρων περιόδων. Ωστόσο, η χαμογελαστή Μέδουσα ξεχωρίζει τόσο για την εικονογραφική της μοναδικότητα όσο και για την περίοπτη θέση της στη μνημειακή στοά.
Προοπτικές για το κοινό
Εφόσον οι εργασίες αποκατάστασης προχωρήσουν σύμφωνα με τον προγραμματισμό, τμήματα της αγοράς και της στοάς αναμένεται να ανοίξουν για το κοινό στα τέλη του 2026 ή στις αρχές του 2027. Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν την αναγεννημένη αρχιτεκτονική της Αμάστριδας και να αντικρίσουν από κοντά το απροσδόκητα γαλήνιο πρόσωπο της Μέδουσας.
Ένα εύρημα που συνδέει τον μύθο με την ιστορία και αναδεικνύει τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη της αρχαιότητας αντανακλούσε τις αξίες και την ταυτότητα μιας πόλης.
Πηγή : anatolianarcheology.net
φωτογραφιες : ΑΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου