Όταν η Τέχνη μιλά για την Τεχνητή Νοημοσύνη: Έκθεση για αναστοχασμό περί δυστοπικού μέλλοντος

 

Από τα κομμένα χέρια της Αφροδίτης της Μήλου βγαίνουν καλώδια. Θα μπορούσε ένα άγαλμα να «αναστηθεί» με τη Τεχνητή Νοημοσύνη; Να αποκτήσει κίνηση και να εξελιχθεί; Η «τεχνητή Μήλος» έργο του Βασίλειου Καγκαράς θέτει ένα ακόμη θέματα στη συζήτηση για την «εισβολή» της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ζωή μας.

  
Ταυτοτικά ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης και για το μέλλον της θίγει ο Βασίλειος Καγκαράς στην εκθεσή του «2084: Στα χρόνια της Τεχνητής Νοημοσύνης» που φιλοξενείται στο ίδρυμα  Εικαστικών Τεχνών Τσιχριτζή, σε επιμέλεια της pictura manus. Σε μια εποχή που συζητάμε για την πολύτιμη βοήθεια του ΑΙ στην επιστήμη, στην διάγνωση ασθενειών και στον εντοπισμό νέων θεραπειών, στην εξομάλυνση διοικητικών προβλημάτων αλλά  στο τραπέζι του διαλόγου τίθενται και οι αμφιβολίες για τους κινδύνους που εγκυμονεί όπως είναι η  άκρατη ανάπτυξη της και ο συγκεντρωτισμός της εξουσίας σε μια τεχνολιγαρχία,  ο καλλιτέχνης κάνει μια προβολή στο μέλλον με έργα- στοχασμούς: Πως θα είναι το ανθρώπινο πρόσωπο στο μέλλον; Θα θρέφετε ο άνθρωπος από καλώδια; Ο εγκέφαλος θα έχει μικροτσιπ;Ο άνθρωπος θα εξελιχθεί σε υβρίδιο μισός σάρκα, μισός ρομπότ;

Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Εύλογα τα ερωτήματα που θέτει  ο κ. Καγκαράς καθώς η ΤΝ μοιάζει για πολλούς το φετίχ της εποχής μας αλλά δεν είναι μια απλή τάση. Ο καλλιτέχνης θέτει το ζήτημα σε σωστή βάση: Η ΤΝ έρχεται να αλλάξει μέσα από την μηχανική αυτόματοποίηση τον τρόπο που εργαζομαστε, αλληλοεπιδρούμε με το περιβάλλον εν γένει που ζούμε. Η ΤΝ μιμείται την ανθρώπινη νοημοσύνη, εκπαιδεύεται στην μάθηση και μεγαλώνει τις δυνάμεις της και  όσο τα ρομπότ «ανθρωπομορφίζονται» αυτό μας φοβίζει. Ο άνθρωπος νιώθει δέος, φαντάζομαι όπως ένιωθε δέος μπροστά στη Τεχνολογία την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης. Ίσως βιώνουμε αυτό που έλεγε ο Thomaw Khun ως αλλαγή παραδείγματος.

Υπάρχει κίνδυνος;

Αρκετοί μεταξύ αυτών, κι ο συνιδρυτής της Google Larry Page  που πιστεύουν στη συνέχιση της ανθρώπινης νοημοσύνης χωρίς την ανθρώπινη σάρκα, αποκαλώντας το Εξέλιξη και  αντιμετωπιζοντας την ιδέα  αυτή ως διαδοχή κατάσταση. Είναι όμως δυνατόν να προκληθεί  αυτό που αφηγείται η μυθολογία με τη Τιτανομαχία- αλλαγή φρουράς στον Όλυμπο, δηλαδή ηγεσίας στον πλανήτη - μεταξύ ανθρώπινου είδους και μηχανών;

Τέτοιους προβλημαστισμούς εκφράζει κύκλος επιστημόνων; Ο  Yoshua Bengio που έλαβε βραβείο Turing και Nobel Πληροφορικής κρούει τον κώδωνα του κινδύνου  αφου παραιτήθηκε από την google, μαζί με άλλους επιστήμονες όπως ο βραβευμένος Geoffrey Hinton υπογράφοντας επιστολές για ανάγκη ελέγχου της ΤΝ και καταστροφή της ανθρωπότητας. Η επιστημονική κοινότητα συνεπώς διχογνωμεί. «Φρένο» βέβαια στην ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της ΤΝ εκτιμάται ότι μπορεί να βάλει η Βιοηθική μέσα από την «γλώσσα» ή καλύτερα δεοντολογία, δηλαδή την ηθική όπως την ορίζουμε ανθρώπινα .Μην ξεχνάμε ότι ο ηθικός στοχασμός  είναι προτέρημα του ανθρώπου που οδηγεί στη λήψη της ορθής απόφασης, με τον τρόπο αυτό σε περίπτωση χρήσης της ΤΝ το λάθος χρεώνεται στον τελικό χρήστη.

Τι είναι αυτό που φοβίζει

 Η Τεχνητή Νοημοσύνη όμως δεν έχει συναίσθημα και τι είναι όμως ο άνθρωπος χωρίς συναισθήματα. Το έλλειμμα αυτό ο καλλιτέχνης το αποδίδει πολύ χαρακτηριστικά σε ένα έργο για τη σύνδεση ανθρώπου με τα ζώα και εν προκειμένω με ένα γατάκι. Η σύνθεση περιλαμβάνει ένα υβριδικό πλάσμα με ένα καλώδιο στο κεφάλι να κρατά το σκοινί μιας γάτας. Νιώθω ότι επιχειρώντας να δείξει τη σύνδεση αυτών των πλασμάτων, υπάρχει ένα αέναο σκοινί που τα ενώνει και αυτό είναι η Φύση. Άκρως ενδιαφέρον στην έκθεση είναι πως στο  σύνολο των έργων του απεικονίζουν μια δυστοπία, καθώς  ο κ. Καγκάρας υπογραμμίζει την δραματικότητα που μου θυμίζει την γοτθική ιστορία του Φρακεσταιν! Τα έργα του  λειτουργούν σαν υπόμνημα ποια είναι ίδια ανθρώπινης δημιουργίας και  ποια πρέπει να είναι η ηθική της επιστήμης.

Σαρκαστικό  για μένα ήταν το έργο «Τεχνητή Δικαιοσύνη»: Μια γυμνή γυναίκα η καλύτερα υβρίδιο κρατάει σταυρωτά δυο ζυγαριές.  Το ένα μάτι της είναι δεμένο το αλλιώς φανερώνει ότι είναι ρομπότ. Είναι ανέκφραστη και μυστηριώδης, δεν μοιάζει με άνθρωπο πάρα το γεγονός ότι έχει σάρκα σαν να μιμείται δεν είναι ο εαυτός της. Καθώς παρατηρούσα την μορφή αναρωτιόμουν  πιστεύει αυτό που παριστάνει  ή απλά το διεκπεραιώνει;  Το έργο επιδέχεται πολλών ερμηνειών. Εγώ αναρωτιέμαι, στο μέλλον θα μπορούσε ένα σύστημα ΑΙ να αντικαταστήσει τον φυσικό δικαστή, αποκτώντας νομικές γνώσεις  με τη βιωματική κατανόηση του ανθρώπινου περιβάλλοντος  και με επεξεργασία των  δεδομένων της νομοθεσίας ταχύτερα να κρίνει υποθέσεις. Δεν θα διαθέτει συνείδηση της ύπαρξης θα εκδίδει δικαστική απόφαση, χωρίς ανθρώπινο συναίσθημα.  

Με κινηματογραφικές αναφορές ο καλλιτέχνης νομίζω ότι θέλει να εννοήσει στο έργο «Ηρακλής» ότι μπορεί να αποκτήσει ηράκλεια δύναμη  ο Άνθρωπος μέσω της τεχνολογίας. Καθώς επεξεργάζομαι νοητικά τις λεπτομέρειες του έργου, αναρωτιέμαι εν   αυτή θα  του εξασφαλίσει  την πολυπόθητη ανθρώπινη ευτυχία. Εν τέλει μήπως η Τεχνολογία είναι μονόδρομος που οδηγεί σε μια αιώνια δυστυχία;
Με ένα υπαρξιακό σκεπτικισμό ο καλλιτέχνης θέτει το εναγώνιο ερώτημα ευθέως στο έργο «α-ψυχη» με ένα πλασμα μισό σκελετός και μισό ρομπότ.  Με το βλέμμα του ρομπότ παγωμένο με κάνει να αναρωτιέσαι τελικά αξίζει  η πρόοδος; Και τι είναι άνθρωπος; Ψυχή, απαντώ κοιτώντας το πλάσμα αυτό,  δηλαδή συναίσθημα.  

Βανδαλισμός στην Εθνική Πινακοθήκη: Ανήκει η Τέχνη στην Θρησκεία;

 

Βανδαλισμός στο όνομα της Χριστιανοσύνης, επίθεση στην ελευθερία της έκφρασης με επίκληση στα ιδανικά και τις θρησκευτικές αξίες .... Oι Βάνδαλοι που εισέβαλαν στην Εθνική Πινακοθήκη στην έκθεση «Η Σαγήνη του Αλλόκοτου» υποστήριξαν ότι ο καλλιτέχνης πρόσβαλε το θρησκευτικό τους αίσθημα γιατί χρησιμοποίησε την  θρησκευτική εικονοποιία , την μορφοπλασία και την τεχνοτροπία Βυζαντινής Τέχνης για να εκφράσει νέα νοήματα. Ανήκει όμως η Τέχνη στην Θρησκεία;  Μήπως η θρησκεία την έχει αγκαλιάσει τόσο σφιχτά τη Τέχνη που σε μπερδεύει; Ακόμη και εάν πιστεύεις ότι  της ανήκει θα πας να καταστρέψεις το μέσο που τόσα χρόνια εξυμνεί τη Πίστη σου;

 

 Της Μαρίας Αλιμπέρτη

Δεν είναι η Τέχνη που προσβάλλει την Θρησκεία: Οι εν λόγω βάρβαροι είναι που προσβάλουν εμάς που πιστεύουμε, νηστεύουμε πάμε στην εκκλησία και συμμετέχουμε στα ιερά μυστήρια γιατί στο όνομα του Χριστού και της Πίστης επιχείρησαν να καταστρέψoυν  έργα τέχνης και όχι στο όνομα των κατωτέρων ενστίκτων τους. Αυτό είναι το πιο ντροπιαστικό ότι επικαλέστηκε την χριστιανική του ταυτότητα για μια άγρια πράξη που δεν επιτρέπουν οι χριστιανικές αξίες. Κι αν ένιωθαν προσβεβλημένοι γιατί  δεν πήγαν να διαμαρτυρηθούν στην Αγιά Σοφιά και τις άλλες Ορθόδοξες  εκκλησίες της Πόλης που οι μουσουλμάνοι κρύβουν και παραποιούν αγιογραφίες;

Ας μη κοροϊδευόμαστε δεν ήταν το θρησκευτικό αίσθημα που ξύπνησε την οργή του άλλο ο φόβος του διαφορετικού που παρεκκλίνει από τα στερεότυπα. Είναι αυτό ακριβώς που πραγματεύεται η έκθεση θέτοντας το ερώτημα: Τι είναι τελικά το αλλόκοτο;  Το παράξενο; Μα τίποτα άλλο από  το διαφορετικό το ασυνήθιστο!  Η Τέχνη μιλά γι’ αυτά τα ζήτημα αιώνες τώρα,  ενώ οι κοινωνίες μας αγγίζουν τα θέματα αποδοχής της τελευταίες δεκαετίες.

Άλλωστε, έργα τέχνης πέφτουν θύματα από ψυχικά ασταθείς έως από ακτιβιστές, όπως εκείνοι που πέταξαν πατατοπολτό σε έργο του Van Gogh και λοιπούς γιατί επιθυμούν να τραβήξουν τα φώτα της δημοσιότητας επάνω τους. Εν προκειμένω η Τέχνη με πρόσχημα την βλασφημία θα αυξήσει την δημοτικότητα του βουλευτή σε συγκεκριμένο κοινό, με  την ελπίδα να έχει και την ανάλογη απήχηση στην εκλογική κάλπη.  

Πολλαπλά νοήματα

Σας διαβεβαιώ ότι δεν επιχειρείται καμία ύβρις! Την εν λόγω έκθεση επισκέφθηκα πριν μια εβδομάδα και την επεξεργαζόμουν για ημέρες καθώς έχει διαφορετικά πολλαπλά νοήματα: Από ζητήματα ψυχικής υγείας, τον τεχνολογικό πολιτισμό και την προοπτική εξέλιξης του ανθρώπου που εξαρτάται από αυτόν, τον άνθρωπο- υβρίδιο και τις πολιτισμικές καταβολές του , τον άνθρωπο που δεν χωράει σε κοινωνικά κατασκευασμένες ταξινομήσεις και γίνεται αντικείμενο χλεύης. Συγκεκριμένα στους δε παράδοξους κόσμους του Χριστόφορου Κατσαδιώτη  φιγούρες εμβαπτισμένες στο μυστήριο  εκφράζουν παιδικές φοβίες, ταραγμένα όνειρα με σουρεαλιστικό τόνο.
Βέβαια για να μπορέσεις να τα συλλαβεις τα νοήματα των έργων  θα πρέπει να επιθυμείς να τα κατανοήσεις και όχι να μένεις στο προφανή και να θέλεις να κατακρίνεις.

 

 

Ξενάγηση στην έκθεση «Σικελιώτης/Τάσσος: Μια φιλία με κοινές ρίζες» στο Τελλόγλειο Ίδρυμα

 

Ξενάγηση κοινού  θα πραγματοποιηθεί στην έκθεση «Σικελιώτης/Τάσσος: Μια φιλία με κοινές ρίζες» στο Τελλόγλειο Ίδρυμα από τη Ζωή Δημητριάδου, ξεναγό του Ιδρύματος την Κυριακή 9 Μαρτίου στις 11.00. Στην έκθεση παρουσιάζονται θεματικά, περισσότερα από 180 έργα, ζωγραφικά, σχέδια και χαρακτικά των δύο καλλιτεχνών προερχόμενα από μουσεία, ιδρύματα, συλλέκτες και τις συλλογές του Τελλογλείου Ιδρύματος.

 

Στην έκθεση «Σικελιώτης / Τάσσος: Μια φιλία με κοινές ρίζες» ξεχωρίζουν τα έργα "Η Καλλιέργεια του Καπνού"(12,40 μ.) των Τάσσου και Λουκίας Μαγγιώρου, οι τέσσερις Αρχόντισσες των ρεμπέτικων τραγουδιών του Τάσσου, οι Αρχαϊκοί Χοροί του Σικελιώτη για το Νέο Θέατρο (για πρώτη φορά), λατέρνα με ζωγραφική Σικελιώτη και έργα του σχετικά με το ρεμπέτικο, η σειρά γκουάς του Τάσσου για την ΑΓΕΤ-Ηρακλής με θέματα κατοχής λίγο πριν τον θάνατό του. Το πλούσιο αρχειακό υλικό για τους δύο καλλιτέχνες και την εποχή τους, αναδεικνύει λιγότερο γνωστές διαστάσεις της τέχνης τους, όπως η σημαντική τους παρουσία στη Θεσσαλονίκη. Η έκθεση είναι μία συνδιοργάνωση με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου και το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός

Μετά την ξενάγηση το κοινό θα έχει την ευκαιρία να επισκεφτεί και άλλες εκθέσεις.

Εισιτήριο: 8 ευρώ (ολόκληρο), 4 ευρώ (μειωμένο για παιδιά 6-17 ετών). Στις οργανωμένες ξεναγήσεις δεν ισχύει η πλήρης ατέλεια (εξαιρούνται δημοσιογράφοι, ΑΜΕΑ και παιδιά κάτω των 6 ετών).

Απαραίτητη η τηλεφωνική κράτηση στο 2310247111 ή 2310991620.

Ωράριο λειτουργίας εκθεσιακού: Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή 9:00-14:00, Τετάρτη 9:00-14:00 & 17:00-21:00, Σάββατο και Κυριακή 10:00-18:00.

Δωρεάν προβολή του αστυνομικού θρίλερ «Η Εξαφάνιση»

 

Το HAU Movie Club της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης, σε συνεργασία με την Mooviereel, παρουσιάζουν σε ειδική προβολή το αστυνομικό θρίλερ «Η Εξαφάνιση» (Klute) σε σκηνοθεσία του τρεις φορές υποψήφιου για Όσκαρ Alan J. Pacula, με το εκπληκτικό δίδυμο των Donald Sutherland και Jane Fonda. Η προβολή θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 12 Μαρτίου στις 19:00 στο Θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης (Μασσαλίας 22, Αθήνα), με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

 

Η ταινία κέρδισε Όσκαρ Α’ Γυναικείου Ρόλου για την ερμηνεία της Jane Fonda, ενώ ήταν υποψήφια για Όσκαρ Διασκευασμένου Σεναρίου για το δίδυμο των Andy Lewis και David E. Lewis. Παρά τη διπλή της νίκη στα Όσκαρ, αλλά και στις Χρυσές Σφαίρες, όπου κέρδισε το Βραβείο Καλύτερου Γυναικείου Ρόλου στην κατηγορία Δράμα, η Jane Fonda δεν έλαβε εξαρχής θερμή υποδοχή από το κοινό, λόγω του πολιτικού ακτιβισμού της κατά του Πολέμου του Βιετνάμ.

 

«Η Εξαφάνιση» είναι η δεύτερη ταινία του Alan J. Pacula, γυρισμένη σε μία περίοδο γενικής αναταραχής στις ΗΠΑ, και το πρώτο μέρος της άτυπης «τριλογίας της παράνοιας», που αποτελείται από τις ταινίες «H Εξαφάνιση» (Klute), «Υπόθεση Πάραλαξ» (The Parallax View) και «Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου» (All the President’s Men). Η ταινία δανείζεται τον τίτλο της από το όνομα του χαρακτήρα του αστυνομικού, που ενσαρκώνει ο Donald Sutherland.

 

Ο αστυνομικός John Klute (Sutherland), βρίσκεται στη Νέα Υόρκη όπου κάνει έρευνες για την εξαφάνιση ενός επιχειρηματία. Το μοναδικό του στοιχείο για την υπόθεση είναι η σχέση του εξαφανισμένου επιχειρηματία με μια πόρνη πολυτελείας (Bree Daniel), την οποία υποδύεται η Jane Fonda.

 

Η ταινία θα προβληθεί με υπότιτλους στα Ελληνικά.

Είσοδος ελεύθερη με σειρά προτεραιότητας

* Η ταινία προβάλλεται με ελληνικούς υπότιτλους

 

 

 

Εθνική Πινακοθήκη : Χρώματα αγάπης και χρώματα βίας- Εκαπιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά

 

Εκαπιδευτικό  πρόγραμμα θα πραγματοποιηθεί στο Κεντρικό Κτήριο της Εθνικής Πινακοθήκης  με τίτλο Χρώματα αγάπης και χρώματα βίας το προσεχές Σάββατο 8 Μαρτίου, για παιδιά 12-15 ετών. Πρόκειται για  μια  διαδραστική περιήγηση σε εικαστικά έργα στο χώρο του Μουσείου και ένα βιωματικό εργαστήριο αμέσως μετά, για να εξερευνήσουμε ζητήματα που αφορούν τις αναπαραστάσεις του γυναικείου σώματος στο χώρο της τέχνης, τη συμβολική βία που αποκτά έμφυλο περιεχόμενο και τους εικαστικούς λόγους με τους οποίους επενδύεται διαχρονικά το γυναικείο σώμα.

Περιεχόμενο

Πώς συλλαμβάνει το «ανδρικό βλέμμα» το γυναικείο σώμα στην Ανδρομέδα Δεμένη στους Βράχους του Νικόλαου Κουνελάκη; Πώς καταγράφεται η γυναικεία εμπειρία στο έργο της πρώτης Ελληνίδας ζωγράφου που φοίτησε στη Σχολή Καλών Τεχνών, Σοφίας Λασκαρίδου;

 Από τη συμβολική βία και τις υποδουλωμένες φιγούρες του Οριενταλισμού, στο εξιδανικευμένο γυμνό του 20ου αιώνα, τα γυναικεία σώματα διανύουν μία μεγάλη διαδρομή στην ελληνική ζωγραφική, χρωματίζονται και επανανοηματοδοτούνται μέσα από τις εικαστικές αναφορές και τα κινήματα της κάθε περιόδου. Η θέαση αυτών των έργων γίνεται πιο συναρπαστική μέσα από το βλέμμα του παρόντος που αναζητά νέες έμφυλες αναπαραστάσεις στην τέχνη και τη ζωή. 

Το πρόγραμμα αποτελεί μία πρωτοβουλία της Εθνική Πινακοθήκης, σε συνεργασία με το Κέντρο Διοτίμα.

Ιδέα - Σχεδίαση: Χριστίνα Μπότσου, Μουσειοπαιδαγωγός ΕΠΜΑΣ

Συντονισμός - Διεξαγωγή: Χριστίνα Μπότσου, Μουσειοπαιδαγωγός ΕΠΜΑΣ, Μαρίνα Τομαζάνη, Ιστορικός Τέχνης & Επιμελήτρια ΕΠΜΑΣ

 

Συνεργαζόμενος Φορέας Κέντρο Διοτίμα:

Άννα Βουγιούκα, Κοινωνική επιστήμονας, Εμπειρογνώμονας σε ζητήματα φύλου

Κατερίνα Σεργίδου, Ερευνήτρια- Εκπαιδεύτρια φύλου και φεμινισμού,

Κέντρο Διοτίμα Δέσποινα Τσούμα , Υπεύθυνη Νομικών Υπηρεσιών Κέντρου Διοτίμα

Κρατήσεις: edu.episkepseis@nationalgallery.gr     

Κόστος Προγράμματος: 8€                                                       

Ο τίτλος του προγράμματος ανήκει στο τραγούδι του Κ.Βήτα «Ένα Κλεμμένο Ποδήλατο

Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας στις ηλεκτρονικές κρατήσεις. Η ολοκλήρωση της κράτησης θα πραγματοποιείται όταν λάβετε σχετικό επιβεβαιωτικό  email  το οποίο θα σας ζητηθεί να επιδείξετε με την είσοδό σας στα ταμεία. 

Ώρα: 11:00